🔴 در بخش قبل امیرالمومنین عوامل و موانعی که جلوی تربیت انسان را می‌گیرد ذکر نمودند. نامه تربیتی است که باید اینگونه تربیت شویم هم فرزندان را این گونه تربیت کنیم .

وقتی کسی خواست راه تربیت را پیش بگیرد موانعی سرراه است باید موانع را شناخت و راهکار گذر آنها را آموخت حضرت موارد زیادی را مطرح کردند از جمله اینکه جلوی زبان خود را بگیرید شاغل باشید، به کم قانع باشید ،زیاده خواه نباشید .
گاهی انسان به ضرر خود کار می‌کند تا اینکه فرمود”من اکثر اهجر” هر کس زیاده گویی کند به هذیان گویی می‌افتد.
“ومن تفکر ابصر”هر کس بصیرت به خرج دهد و چشم باز کند حقایق کلمات را می‌فهمد این کلمات عاقلانه است هر کس با عقل این کلمات را بسنجد به صحت آنها پی میبرد.

🔶قارِنْ أَهْلَ الْخَیْرِ تَکُنْ مِنْهُمْ وَ بَایِنْ أَهْلَ الشَّرِّ تَبِنْ عَنْهُمْ 
مقارنت ،رفاقت و همنشینی [قارن]داشته باش با انسان‌های خوب و اهل خیر ،تا تو هم یکی از آنها بشوی و هرجا عده‌ای شرور بود از آنها دوری کن[باین]  تا تو از آنها جدا شوی [تبن] 

باخوبی و خیرین همنشین باشید یکی از آنها می‌شویدو با بدها همنشین شوید یکی از آنها می‌شوید و هرجا گروه شری بود از آنها دور کنید. معروف است که همنشینی اثر دارد .

⏪ در اینکه معنای انسان چیست نظرات مختلفی وجود داد: 
۱- انسان یعنی موجود دارای نوسانات روحی متفاوت (گاهی خوشحال گاهی غمگین و…)
 ۲- انسان یعنی موجودی دچار نسیان و فراموشی (در عالم تنها موجود دارای نسیان انسان است) 
۳. انسان موجودی است که انس میگیرد، لذا انس گرفتن و ارتباط برقرار کردن جزء ذات انسان است ولی در ارتباطات لاجرم تاثیر پذیری هست: 

اصل اول: انسان اهل انس است انسان اجتماعی و باید با همنوعان زندگی کند. اصل دوم :.انس موجب تاثیر میشود هم در خود هم در دیگران. باید مواظب بود. با چه کسی ارتباط برقرار کرده ایم.

 فرمود ای انسان همنشینی تو با دیگران باعث تاثیرگذار است با اهل خیر همنشین شو و از اهل شردوری کن تا جزو آنها نشوی این یک اصل تربیتی است فرزندان خود را این گونه تربیت کنید.

 نکته دوم:
_ نقش همنشین در تفکر، اخلاق و اعمال انسان بسیار مهم است. البته همنشین فقط همنشین فیزیکی نیست بلکه کتابی که انسان میخواند، تلوزیونی که میبیند و… نیز همنشین هستند.

روایتی از امام باقر(ع): 
مَنْ أَصْغَى إِلَى نَاطِقٍ فَقَدْ عَبَدَهُ 
به هر سخنگویی که گوش دهی در واقع او را عبادت می‌کنی (
إِنْ کَانَ النَّاطِقُ یُؤَدِّی عَنِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَقَدْ عَبَدَ اللَّهَ
اگر سخنگو از خدا حرف بزند تو بنده خدا شدی 
 وَ إِنْ کَانَ النَّاطِقُ یُؤَدِّی عَنِ الشَّیْطَانِ فَقَدْ عَبَدَ الشَّیْطَانَ.
 اگر سخنگو از شیطان بگوید تو بنده شیطان شدی پس همنشین مهم است.

قرآن کریم فرمود : 
《وَیَوْمَ یَعَضُّ الظّالِمُ عَلى یَدَیْهِ یَقُولُ یا لَیْتَنِى اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبیلاً ، فرقان ۲۷》
به یاد آور روزى را که ستمکار دست خود را (از شدت حسرت) به دندان مى گزد
 《یا وَیْلَتى لَیْتَنِى لَمْ أَتَّخِذْ فُلاناً خَلیلاً ،
قَدْ أَضَلَّنِى عَنِ الذِّکْرِ بَعْدَ إِذْ جاءَنِى وَکانَ الشَّیْطانُ لِلاْنْسانِ خَذُولا،  فرقا ن – ۲۹ً》 
 و مى گوید: اى کاش با رسول خدا همراه بودم اى واى بر من، کاش فلان (شخص گمراه) را به دوستى انتخاب نکرده بودم. او مرا گمراه ساخت بعد از آنکه (یاد حق) به سراغ من آمده بود و شیطان همیشه انسان را تنها و بى یاور مى گذارد.»

✳️پیامبراکرم صلی الله علیه وآله فرمود:
 «الْمَرْءُ عَلَى دِینِ خَلِیلِهِ وَقَرِینِهِ;
 انسان بر همان دینى است که دوست و رفیقش دارد.»

_ روایتی ازامیرالمومنین صلوات الله علیه: 
«فَمَنِ اشْتَبَهَ عَلَیْکُمْ أَمْرُهُ وَلَمْ تَعْرِفُوا دِینَهُ فَانْظُرُوا إِلَى خُلَطَائِهِ
اگر حال کسى بر شما مشتبه شد و دین او را نشناختید به همنشینان او نگاه کنید;
 فَإِنْ کَانُوا أَهْلَ دِینِ اللهِ فَهُوَ عَلَى دِینِ اللهِ
 اگر اهل دین الهى باشند او هم بر دین خداست 
 وَإِنْ کَانُوا عَلَى غَیْرِ دِینِ اللهِ فَلاَ حَظَّ لَهُ مِنْ دِینِ اللَّه 
و اگر بر  غیر دین الهى باشند او نیز بهره اى از دین ندارد.

_ حکمت ۲۹۳ فرمود :  
لَا تَصْحَبِ الْمَائِقَ فَإِنَّهُ یُزَیِّنُ لَکَ فِعْلَهُ وَ یَوَدُّ أَنْ تَکُونَ مِثْلَهُ‏ 
با نادان بی خرد همنشینی مکن، که کار خویش را در نظرت بیاراید و دوست دارد که توهم مثل او باشی.

🔶بِئْسَ الطَّعَامُ الْحَرَامُ، 
((جمله قبل در مورد غذای روح بود، همنشینی با خوبان))
 این جمله در مورد غذای جسم است.
چقدر بد است لقمه وغذای حرام.
 لقمه حرام تمام وجود انسان و اهداف و تربیت الهی انسان را مخدوش می‌کند.

_ لقمه حرام آتش جهنم است در  قرآن کریم در باب لقمه حرام آمده:
《 إِنَّ الَّذینَ یَأْکُلُونَ أَمْوالَ الْیَتامى ظُلْماً إِنَّما یَأْکُلُونَ فِى بُطُونِهِمْ نارا،  نساء – ۱۰》
کسانی که حق یتیم را میخورند، گویی آتش می‌خورند باطن لقمه حرام آتش جهنم است.

_اصحاب کهف وقتی از خواب بیدار شدند و خواستند دنبال نان بروند حرفشان این بود:《فَلْیَنْظُرْ أَیُّهَا أَزْکَىٰ طَعَامًا؛ کهف۱۹》کسی که برای خرید طعام میرود، پاکیزه ترین طعام را تهیه کند 

_بحث راجع به موانع حرکت است، حرام که آمد معنویت از بین می رود همانگونه که دنیای او نیز زائل میشود:

⏪لقمه حرام و آثار معنوی بر روح واخلاق
پیامبرصلوات الله علیه فرمود:
 الْعِبَادَةُ مَعَ أَکْلِ الْحَرَامِ کَالْبِنَاءِ عَلَى الرَّمْل
عبادتی که با لقمه حرام باشد مثل این است که بر شنزار و رمل خانه ساخته شده چون زیر بنا محکم نیست با یک تکان همه چیز زیر و رو می‌شود عبادتی که با شکم حرام پر شده باشد تاثیر ندارد .یا…

 الدُّعَاءُ مَعَ أَکْلِ الْحَرَامِ کَالْبِنَاءِ عَلَى الْمَاءِ.
دعا با شکم پرا از حرام مثل خانه‌ای است که روی آب ساختند این دعا تاثیر ندارد از قدیم الایام خدا به پیامبرانش وحی می کرد
 وَ فِی الْوَحْیِ الْقَدِیمِ الْعَمَلُ مَعَ أَکْلِ الْحَرَامِ کَنَاقِلِ الْمَاءِ فِی الْمُنْخُل (المِنخَل)
 کسی که غذای حرام می‌خورد، هر چه عبادت کند مثل این است که آب در غربال می‌ریزد.

⏪امیرالمومنین فرمود :
لَیْسَ بِوَلِیٍّ لَنَا مَنْ أَکَلَ مَالَ مُؤْمِنٍ حَرَاما 
اگر کسی مال مؤمنی را به ناحق بخورد از ولایت ما بهره‌ای نخواهد داشت. 
 در همین دنیا هم مال حرام شما را به زمین می‌زند.

_ در حکمت ۲۴۰  آمده:
 الْحَجَرُ الْغَصْبُ فِی الدَّارِ رَهْنٌ عَلَى خَرَابِهَا یک آجر غصبی در کل بنای ساختمان تضمین کننده خرابی خانه است.

_ امام صادق(ع ) فرمود:  
إِنَّ لِلَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى بِقَاعاً تُسَمَّى الْمُنْتَقِمَةَ
 خداوند زمین هایی دارد که به آنها زمین انتقام گیرنده می گوید،
 فَإِذَا أَعْطَى اللَّهُ عَبْداً مَالًا لَمْ یُخْرِجْ حَقَّ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْهُ سَلَّطَ اللَّهُ عَلَیْهِ بُقْعَةً مِنْ تِلْکَ الْبِقَاعِ 
 اگر مال او حلال نباشد خدا یکی از این زمین ها را به او میدهد که خوب در آنجا خرج کند 
فَأَتْلَفَ ذَلِکَ الْمَالَ فِیهَا ثُمَّ مَاتَ وَ تَرَکَهَا.
 و بعد همه اموال را تلف میکند.(با یک زلزله، طوفان)

🔶وَ ظُلْمُ الضَّعِیفِ أَفْحَشُ الظُّلْمِ
پلیدترین [افحش] نوع ظلم ظلم کردن به مظلوم است ‌بدترین آنست که بر ضعیف تر از خود ظلم روا داری.
هم تراز بودن، طرف مقابل قدرت دفاعی هم دارد حتی اگر تو غالب شوی. اما یک ضعیف راه دفاعی هم ندارد.فاحشترین ظلم به ضعیف است.

✅ظلم بدترین زشتی است تا آنجا که خداوند شرک را نیز ظلم معرفی میکند: 
《وَإِذْ قَالَ لُقْمَانُ لِابْنِهِ وَهُوَ یَعِظُهُ یَا بُنَیَّ لَا تُشْرِکْ بِاللَّهِ ۖ إِنَّ الشِّرْکَ لَظُلْمٌ عظیم؛ لقمان – ۱۳》

✳️ روایتی از امام باقر(ع):
لَمَّا حَضَرَ عَلِیَّ بْنَ الْحُسَیْنِ الْوَفَاةُ ضَمَّنِی إِلَى صَدْرِهِ 
هنگامى که پدرم در آستانه رحلت از دنیا بود مرا به سینه خود چسبانید.
ثُمَّ قَالَ یَا بُنَیَّ أُوصِیکَ بِمَا أَوْصَانِی بِهِ أَبِی(علیه السلام) حِینَ حَضَرَتْهُ الْوَفَاةُ
 و فرمود این سخنى است که پدرم در آستانه (شهادت) سفارش کرد.
وَبِمَا ذَکَرَ أَنَّ أَبَاهُ أَوْصَاهُ بِهِ قَالَ یَا بُنَیَّ إِیَّاکَ وَظُلْمَ مَنْ لاَ یَجِدُ عَلَیْکَ نَاصِراً إِلاَّ اللهَ
 و او از پدرش امیرمؤمنان نقل فرمود: که بپرهیز از ستم کردن بر کسى که یار و یاورى جز خدا ندارد.

_ مِنْ أَفْحَشِ الظُّلْمِ ظُلْمُ الْکِرَام‏ 
همانگونه که ظلم به مظلوم بدترین نوع ظلم است، ظلم به انسان با کرامت نیز اینکونه است.

 سید جمال خوانساری:
شاید مقصود ظلم بهانسان کریم باشد. 
به دو نفر ظلم نکنید.
 ۱. مظلوم 
۲. به پیر جا افتاده با کرامت که آقایی دارد ظلم نکنید.
 

🔶إِذَا کَانَ الرِّفْقُ خُرْقاً کَانَ الْخُرْقُ رِفْقاً 
اگر با مدارا خشونت و ناسازگاری[خُرقاً] بیشتر میشود. مدارا در این موارد معنا ندارد. سختگیری یک نوع ملایمت است. اگر در مقابل بخشش تو جری شد در برابر او محکم بایست.
 اظهار عجز پیش ستمگر ز ابلهی ست /
اشگ کباب موجب طغیان آتش است/ 
« صائب تبریزی » 

_ در اسلام اصل بر رفق و مدارا و دوستی است، اصل بر ایثار و از خود گذشتگی است. اما اگر بنا باشد عده ای از این مدارا سوء استفاده کنند و امنیت روانی فرد و جامعه را به مخاطره بیندازند باید با آنها به شدت برخورد کرد.

✳️مرحوم کلینی در کافی و مرحوم مجلسی در بحار نقل کردند: 
یکی از اصول اساسی فقه امروز این روایت است سَمَره بن جندب جز مخالفان پیامبر و امیرالمومنین است و بغض عجیبی دارد ابن ابی الحدید نقل می‌کند زمانی معاویه به سمرة بن جندب گفت ۱۰۰ هزار درهم به تو می‌دهم تا آیات قرآن را برعکس بگو هر آیه‌ای در شأن امیرالمومنین آمده، بگو در شأن ابن ملجم است و هر آیه‌ای در مذمت کفار و مشرکین است به او در ذم علی است .

مثلا آیه :
《وَمِنَ النَّاسِ مَنْ یَشْرِى نَفْسَهُ ابْتِغَاءَ مَرْضَاةِ اللَّهِ وَاللَّهُ رَءُوفٌ بِالْعِبَادِ؛ بقره -۲۰۷》
 بعضى از مردم با ایمان، همچون على(علیه السلام) در «لیلة المبیت» به هنگام خفتن در جایگاه پیغمبر(صلى الله علیه وآله) ـ ، جان خود را به خاطر خشنودى خدا مى فروشند و خداوند نسبت به بندگان مهربان است»

بگو در مورد ابن ملجم نازل شده است! سمره نپذیرفت; معاویه قیمت را بالا برد تا اینکه سمره به چهارصد هزار درهم راضى شد!

 إِنَّ سَمُرَةَ بْنَ جُنْدَبٍ کَانَ لَهُ عَذْقٌ[نخل] وَ کَانَ طَرِیقُهُ إِلَیْهِ فِی جَوْفِ مَنْزِلِ رَجُلٍ مِنَ الْأَنْصَارِ 
سمره درخت نخلی درون خانه شخص دیگری داشت
 فَکَانَ یَجِی‏ءُ وَ یَدْخُلُ إِلَى عَذْقِه بِغَیْرِ إِذْنٍ مِنَ الْأَنْصَارِیِّ 
 برای سرکشی نخل هربار بدون اجازه وارد خانه همسایه میشد.
فَقَالَ لَهُ الْأَنْصَارِیُّ یَا سَمُرَةُ لَا تَزَالُ تُفَاجِئُنَا (سرزده) عَلَى حَالٍ لَا نُحِبُّ أَنْ تُفَاجِئَنَا عَلَیْهَا فَإِذَا دَخَلْتَ فَاسْتَأْذِنْ
انصاری به او گفت سرزده وارد نشو اذن بگیر.
 فَقَالَ لَا.  قَالَ فَشَکَا الْأَنْصَارِیُّ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ ص
 شخص انصاری نزد پیامبر شکایت کرد.
 فَأَرْسَلَ إِلَیْهِ رَسُولُ اللَّهِ ص فَأَتَاهُ فَقَالَ لَهُ إِنَّ فُلَاناً قَدْ شَکَاکَ وَ زَعَمَ أَنَّکَ تَمُرُّ عَلَیْهِ وَ عَلَى أَهْلِهِ بِغَیْرِ إِذْنِهِ فَاسْتَأْذِنْ عَلَیْهِ إِذَا أَرَدْتَ أَنْ تَدْخُلَ
و پیامبر به سمره گفت این شخص از تو شکایت کرده و شکایت او به حق است، بهنگام ورو به خانه از آنها اجازه بگیر.
 فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ ص خَلِّ عَنْهُ  
دست از این نخل بردار
وَ لَکَ مَکَانَهُ عَذْقٌ فِی مَکَانِ کَذَا وَ کَذَا فَقَالَ لَا. قَالَ فَلَکَ اثْنَانِ قَالَ لَا أُرِیدُ فَلَمْ یَزَلْ یَزِیدُهُ حَتَّى بَلَغَ عَشَرَةَ أَعْذَاقٍ
من یک و یا چند نخل و تعداد را به صد نخل رساند که به تو  می‌دهم سمره  مخالفت کرد و نپذیرفت.پیامبر فرمود 
 فَقَالَ خَلِّ عَنْهُ وَ لَکَ مَکَانَهُ عَذْقٌ فِی الْجَنَّةِ قَالَ لَا أُرِیدُ 
تو دست ازاین نخل بردارمن یک نخلستان در بهشت به تو می‌دهم.
(( منظور این است که مدارا با این شخص باعث جری تر شدن او شده بود ))
فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ ص إِنَّکَ رَجُلٌ مُضَارٌّ وَ لَا ضَرَرَ وَ لَا ضِرَارَ عَلَى مُؤْمِنٍ 
فرمود او مردی ست ضرر رسان ، بر مومن زیان میرساند
 ثُمَّ أَمَرَ بِهَا رَسُولُ اللَّهِ ص فَقُلِعَتْ ثُمَّ رُمِیَ بِهَا إِلَیْهِ 
فرمود: نخل را قطع کن و مبابل او بینداز تا هرجا می‌خواهد ببرد.

✅ وقتی با زبان خوش و مدارا کسی به راه نمی‌آید امیرالمومنین فرمود نیاز است که کمی  تندی کنید.
دشمنان اهل بیت انسانهایی سنگدل، غیرمنطقی و زبان نفهم اند.

🔶رُبَّمَا کَانَ الدَّوَاءُ دَاءً وَ الدَّاءُ دَوَاءً 
چه بسا دارو[الدَّواء] موجب بیماری میشود.
و چه بسا بیماری [الدّاء]خود، دوای درد است.

✅ این جمله چند وجهی است هم در بعد جسمی وهم در بعد روحی .
این دو جمله را میتوان معنا کرد

_ از جهت جسمی: چه بسیار درمانهایی که اشتباه در تشخیص بوده و همان دارو، خود، درد است.

_ از جهت روحی: چه بسیار کسانی که بدون داشتن صلاحیت شروع به مشاوره، و بیان ذکر و دستورات سلوکی  میکنند در حالی که نه او چنین صلاحیتی دارد نه آن دارو، داروی درستی است.

⏪ بیماری که دواست: 
_ از جهت جسمی: چه بسیار دردهایی که انسان وقتی برای درمان آنها مراجعه و پیگیر شد متوجه میشود مشکل اصلی جای دیگر است و زودتر به مداوای آن می پردازد.

_ از جهت روحی: چه بسیار انسانی که غضب و شهوتی بر او غالب شده و همین درد باعث میشود او خود را محک بزند و ضعف ها و نقص های روحی خود را بشناسد و در صدد درمان آنها بر بیاید.

🔶وَ رُبَّمَا نَصَحَ غَیْرُ النَّاصِحِ 
چه بسیار اتفاق می افتد که کسی نصیحت می کند.[نصحَ]در حالیکه کسی از او نصیحت نخواسته و او را حساب نمی‌کند .[غیرُناصح]
گاهی دیوانه‌ای حرفی می‌زند و مشکلت حل می‌شود .چه بسیارکسانی که او اثلا حساب نمی‌ آمدولی حرفی می‌زند
که باعث نصیحت توست.

🔶 وَ غَشَّ الْمُسْتَنْصَحُ
 و چه بسیار کسانی را که فکر می‌کردی مشاور خوبی برای توست[مستَنصِح] ولی تو را فریب داد و اشتباه تو را راهنمایی کرد[غشَّ] گاهی کبر و غرور و حسادت و کینه قدیمی باعث راهنمایی اشتباه میشود.

🔺نکته معنای نصیحت: 
۱. نصیحت در فارسی به معنای دلسوزی است در عرب نصیحت معنای خاصی دارد
_ نصح،ناصح: خیاط. 
کسی که لباس های پاره را اصلاح میکند.نصیحت یعنی اصلاح ضعف ونقص ‌در فارسی به آن رفوگر میگویند.

روایتی امام هشتم ازپیامبرنقل میکند :
 غَریبَتانِ فَاحْتَمِلُوهُما:
دو چیز استثنایى است، عجیب است: 
 کَلِمَةُ حِکْمَة مِنْ سَفیه فَاقْبَلوها،
اول؛ کلام حکمت آمیز از انسان نادان صادر شد، آن را بپذیرید،
 وَ کَلِمَةُ سَفَه مِنَ حَکیم فَاغْفِروها 
دوم؛ هر گاه شخص حکیمى کلام اشتباهى گفت، قبول نکنید و از سخن او پیروى نکنید.

_این حدیث همان مضمون 
«أُنْظُر إلى ما قال وَلا تَنْظُر الى مَنْ قال» است یعنى نگاه به سخن کن، چه کار دارى گوینده آن کیست; اگر کلام خوب بود، از بچّه یا نادان یا کافر هم بود بپذیر، چون گاهى حرف خوب از انسان ناصالح صادر مى شود و دلیلى براى نپذیرفتن آن وجود ندارد.

✅پیامبران الهی از بدترین موجودات که شیطان است نصیحت می گرفتند 
 
_نصیحت شیطان به حضرت نوح
 لَمَّا دَعَا نُوحٌ عَلَیْهِ السَّلاَمُ رَبَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَى قَوْمِهِ أَتَاهُ إِبْلِیسُ لَعَنَهُ اَللَّهُ فَقَالَ یَا نُوحُ
هنگامى که نوح نزد پروردگار خود دست بدعا برداشته و بر قوم خود نفرین کرد شیطان(لعنه الله)بنزد نوح آمد و گفت:
 إِنَّ لَکَ عِنْدِی یَداً أُرِیدُ أَنْ أُکَافِئَکَ عَلَیْهَا
گفت:اى نوح تو را بر من حقى است که میخواهم تلافى‌اش کنم
 فَقَالَ نُوحٌ وَ اَللَّهِ إِنِّی لَبَغِیضٌ إِلَیَّ أَنْ یَکُونَ لَکَ عِنْدِی یَدٌ فَمَا هِیَ 
 نوح گفت:بخدا قسم بر من بسى ناگوار است که مرا بر تو حق نعمتى باشد چه حقى بتو دارم‌؟
قَالَ بَلَى دَعَوْتَ اَللَّهَ عَلَى قَوْمِکَ فَأَغْرَقْتَهُمْ فَلَمْ یَبْقَ أَحَدٌ أُغْوِیهِ فَأَنَا مُسْتَرِیحٌ حَتَّى یَنْشَأَ قَرْنٌ آخَرُ فَأُغْوِیَهُمْ
گفت:آرى بقوم خود نفرین کردى و همه را غرق نمودى و دیگر کسى که من گمراهش کنم باقى نماند و هم اکنون دوران استراحت من است تا نسل دیگرى بوجود آید و من گمراهشان نمایم
 فَقَالَ لَهُ نُوحٌ مَا اَلَّذِی تُرِیدُ أَنْ تُکَافِئَنِی بِهِ
 نوح باو گفت:آنچه میخواهى که به پاداش این خدمت!!بدهى چیست‌؟
 قَالَ لَهُ اُذْکُرْنِی فِی ثَلاَثَةِ مَوَاطِنَ فَإِنِّی أَقْرَبَ مَا أَکُونُ إِلَى اَلْعَبْدِ
گفت:در سه جا بیاد من باش که نزدیک‌ترین حالات من به بندۀ خدا در یکى از این سه مورد است 
 إِذَا کَانَ فِی إِحْدَاهُنَّ اُذْکُرْنِی إِذَا غَضِبْتَ
 بهنگام خشم بیاد من باش
 وَ اُذْکُرْنِی إِذَا حَکَمْتَ بَیْنَ اِثْنَیْنِ
هنگامى که میان دو نفر قضاوت کنى بیاد من باش.
 وَ اُذْکُرْنِی إِذَا کُنْتَ مَعَ اِمْرَأَةٍ خَالِیاً لَیْسَ مَعَکُمَا أَحَدٌ.
هنگامى که با زنى بخلوت نشسته‌اى و هیچ کس دیگر با شما نیست بیاد من باش.

✳️همین روایت به نقل از امام صادق:  
هنگامى که حضرت نوح از کشتى پیاده شد،شیطان نزد او رفت و گفت:در روى زمین مردى که بر من منّتى بزرگتر از تو داشته باشد وجود ندارد،تو از خدا خواستى که این بدکاران را نابود سازد و مرا از دست آنان آسوده کردى، آیا دو خصلت به تو بیاموزم؟از حسد بپرهیز که مرا این چنین کرد،و از حرص و طمع دورى کن که آدم گرفتارش شد. 
این پنج نصیحت از شیطان است

✅پیامبران الهی از بدترین موجودات که شیطان است نصیحت می گرفتند 
 
_نصیحت شیطان به حضرت نوح
 لَمَّا دَعَا نُوحٌ عَلَیْهِ السَّلاَمُ رَبَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَى قَوْمِهِ أَتَاهُ إِبْلِیسُ لَعَنَهُ اَللَّهُ فَقَالَ یَا نُوحُ
هنگامى که نوح نزد پروردگار خود دست بدعا برداشته و بر قوم خود نفرین کرد شیطان(لعنه الله)بنزد نوح آمد و گفت:
 إِنَّ لَکَ عِنْدِی یَداً أُرِیدُ أَنْ أُکَافِئَکَ عَلَیْهَا
گفت:اى نوح تو را بر من حقى است که میخواهم تلافى‌اش کنم
 فَقَالَ نُوحٌ وَ اَللَّهِ إِنِّی لَبَغِیضٌ إِلَیَّ أَنْ یَکُونَ لَکَ عِنْدِی یَدٌ فَمَا هِیَ 
 نوح گفت:بخدا قسم بر من بسى ناگوار است که مرا بر تو حق نعمتى باشد چه حقى بتو دارم‌؟
قَالَ بَلَى دَعَوْتَ اَللَّهَ عَلَى قَوْمِکَ فَأَغْرَقْتَهُمْ فَلَمْ یَبْقَ أَحَدٌ أُغْوِیهِ فَأَنَا مُسْتَرِیحٌ حَتَّى یَنْشَأَ قَرْنٌ آخَرُ فَأُغْوِیَهُمْ
گفت:آرى بقوم خود نفرین کردى و همه را غرق نمودى و دیگر کسى که من گمراهش کنم باقى نماند و هم اکنون دوران استراحت من است تا نسل دیگرى بوجود آید و من گمراهشان نمایم
 فَقَالَ لَهُ نُوحٌ مَا اَلَّذِی تُرِیدُ أَنْ تُکَافِئَنِی بِهِ
 نوح باو گفت:آنچه میخواهى که به پاداش این خدمت!!بدهى چیست‌؟
 قَالَ لَهُ اُذْکُرْنِی فِی ثَلاَثَةِ مَوَاطِنَ فَإِنِّی أَقْرَبَ مَا أَکُونُ إِلَى اَلْعَبْدِ
گفت:در سه جا بیاد من باش که نزدیک‌ترین حالات من به بندۀ خدا در یکى از این سه مورد است 
 إِذَا کَانَ فِی إِحْدَاهُنَّ اُذْکُرْنِی إِذَا غَضِبْتَ
 ۱. بهنگام خشم بیاد من باش
 وَ اُذْکُرْنِی إِذَا حَکَمْتَ بَیْنَ اِثْنَیْنِ
۲. هنگامى که میان دو نفر قضاوت میکنى بیاد من باش.
 وَ اُذْکُرْنِی إِذَا کُنْتَ مَعَ اِمْرَأَةٍ خَالِیاً لَیْسَ مَعَکُمَا أَحَدٌ.
۳. هنگامى که با زنى بخلوت نشسته‌اى و هیچ کس دیگر با شما نیست بیاد من باش.

✳️همین روایت به نقل از امام صادق:  
هنگامى که حضرت نوح از کشتى پیاده شد،شیطان نزد او رفت و گفت:در روى زمین مردى که بر من منّتى بزرگتر از تو داشته باشد وجود ندارد،تو از خدا خواستى که این بدکاران را نابود سازد و مرا از دست آنان آسوده کردى،

 آیا دو خصلت به تو بیاموزم؟
۱. از حسد بپرهیز که مرا این چنین کرد،
۲. از حرص و طمع دورى کن که آدم گرفتارش شد. 
این پنج نصیحت از شیطان است و درس مهمی برای ماست.

اللهم عجل لولیک الفرج و اجعل عواقب امورنا خیرا

نامه به امام مجتبی (ع)

🔶وَ إِیَّاکَ أَنْ تُوجِفَ بِکَ مَطَایَا الطَّمَعِ، فَتُورِدَکَ مَنَاهِلَ الْهَلَکَةِ
حسن جان مواظب باش،بپرهیز از اینکه مرکبهای طمع [مطایا]تورابه سرعت حرکت دهد[توجِف بک]و این اسب تندروی چموش تو را به آبشخور[مناهل] هلاکت وارد کند.

✅️ طمع تشبیه شده به اسب تندرویی که انسان تشنه را به سرعت به سمت چشمه میبرد، ولی چه چشمه ای؟ مردابی که انسان را به هلاکت می اندازد.

هلاکت غیراز مرگ است.درمرگ آدمی می میرد تمام میشود. ولی در هلاکت، روح، وجودش، فطرت، حقیقتش از بین می رود. طمع در روایات بسیار مورد نکوهش قرار گرفته است.

✳️در حکمت ۲۱۹ فرمود:
أَکْثَرُ مَصَارِعِ الْعُقُولِ تَحْتَ بُرُوقِ الْمَطَامِع‏
بیشترین جایی که عقل به زمین می افتد، زمانیست که برق طمع می تابد. عقل از کار می افتد.

_درحکمت ۲۲۶ فرمود:
الطَّامِعُ فِی وِثَاقِ الذُّل‏
طمعکار علی الدوام ذلیل وخوار است.
اگر بخواهی به آزادی وآزادگی برسی راهی جز این نیست که طمع را رها کنی.

✴️ امام صادق(ع) فرمودند:
الطَّمَعُ خَمْرُ الشَّیْطَانِ یَسْقِی بِیَدِهِ لِخَوَاصِّهِ
طمع، شراب شیطان است که با دست خود به خواص خود مى نوشاند.
فَمَنْ سَکِرَ مِنْهُ لاَ یَصْحُو إِلاَّ فِی أَلِیمِ عَذَابِ اللهِ أَوْ مُجَاوَرَةِ سَاقِیه
و هرکس از آن شراب، مست شود جز در عذاب الهى یا در کنار ساقی (شیطان) هوشیار نمى شود.

✴️ رسول خدا(ص)فرمود:
اَلطَّمَعُ یُذْهِبُ الْحِکْمَةَ مِنْ قُلُوبِ الْعُلَماءِ طمع حکمت و تدبیر را حتى از دل دانشمندان بیرون مى برد.

✳️ امیرالمؤمنین علی(ع)فرمود:
مَا هَدَمَ الدِّینَ مِثْلُ الْبِدَعِ وَلاَ أَفْسَدَ الرَّجُلَ مِثْلُ الطَّمَع
چیزى مانند بدعت ها دین را ویران نمى سازد و چیزى بدتر از طمع براى فاسد کردن انسان نیست.

🔶 وَ إِنِ اسْتَطَعْتَوَ إِنِ اسْتَطَعْتَ أَلَّا یَکُونَ بَیْنَکَ وَ بَیْنَ اللَّهِ ذُو نِعْمَةٍ فَافْعَلْ،
اگر میتوانی[انِ استَطعتَ] طوری زندگی کنی که بین تو وبین خدا یک شخص دیگری، واسطه ای[ذو نعمه] نباشد، همانطور زندگی کن.

🔶فَإِنَّکَ مُدْرِکٌ قَسْمَکَ وَ آخِذٌ سَهْمَکَ
بدان وآگاه باش تو به آن سهم وبه آن قسمتی که خدا به تو مقدر کرده حتما خواهی رسید.

🔺نکته قابل توجه در
“وَ إِنِ اسْتَطَعْتَ” اینست که:
وقتی بحث استطاعت پیش می آید یعنی این کار شدنی است اگر چه خیلی سخت است.

اگر ما واقعا یقین داشته باشیم رازقمان خداست واو مشکل ما را میداند،پس روزی ما رامیرساند.
به جای رو زدن به مردم، به خدا رو بزنیم.

✴️مرحوم کلینی در کافی شریف
دربَابُ الصَّلَاةِ فِی طَلَبِ الرِّزْق‏ ازامام صادق (ع) نقل می کند که فرمود:
مَنْ جَاعَ فَلْیَتَوَضَّأْ وَ لْیُصَلِّ رَکْعَتَیْنِ ثُمَّ یَقُولُ یَا رَبِّ إِنِّی جَائِعٌ فَأَطْعِمْنِی فَإِنَّهُ یُطْعَمُ مِنْ سَاعَتِهِ.
انسان گرسنه اگر وضو بگیرد، دو رکعت نماز بخواند، به خدا بگوید: خدایا گرسنه ام تو مرا سیر کن، به ساعت نکشیده، خدا رزق این شخص را می رساند.

🔺شبهه:
انسان موجودی اجتماعی وچنین آفریده شده است که برای رفع نیازهای خودبه دیگران محتاج باشد.واین مطلب چگونه با این روایت قابل جمع است؟

🔻جواب :
وقتی در مورد یک مطلبی میخواهیم صحبت کنیم ونظر اسلام را در مورد آن بدانیم، فقط به یک روایت اکتفا نمی کنیم بلکه مجموع روایات را با هم می بینیم. روایات فراوانی آمده که انسان محتاج به یکدیگر است چون ذاتا اینطور آفریده شده وبه تنهایی نمی تواند گلیم خود را از آب بکشد.
اگر چه کلام حضرت ناظر به رو نزدن به هیچ کسی است ولی با توجه به احتیاجات انسان از طرفی و روایت از طرف دیگر به این نتیجه میرسیم که مقصود حضرت رو نزدن به اشرار خلق است.

آنچه مهم است این است که حاجات خود را از خدا وفرد مومن بخواهیم و از غیر مومن حاجت نخواهیم .

✅️ روایت آمده کسی که حاجت خود را از خدا بخواهد وپیش او گلایه کند،از خدا میگیرد. کسی که حاجت پیش مومن برد گلایه کند،انگار پیش خدا گلایه کرده، ولی اگر پیش غیر خدا وشرور رود وابراز کند،این شخص از دست خدا شکایت کرده است.

✴️امام باقر فرمودند :
قَالَ یَوْماً رَجُلٌ عِنْدَهُ اللَّهُمَّ أَغْنِنَا عَنْ جَمِیعِ خَلْقِکَ
شخصى در محضر آن حضرت به پیشگاه خدا عرضه داشت: خداوندا مرا از همه خلق خود بى نیاز کن
فَقَالَ أَبُو جَعْفَر لاَ تَقُلْ هَکَذَا وَلَکِنْ قُلِ اللَّهُمَّ أَغْنِنَا عَنْ شِرَارِ خَلْقِکَ
امام فرمود این گونه دعا نکن; ولى بگو خداوندا ما را از خلق شرور بى نیاز کن،
فَإِنَّ الْمُؤْمِنَ لاَ یَسْتَغْنِی عَنْ أَخِیهِ
زیرا هیچ انسان باایمانى از کمک و یارى برادرش بى نیاز نیست.

⏪امیرمؤمنان به فرزندش امام حسن فرمود:
یَا بُنَیَّ إِذَا نَزَلَ بِکَ کَلَبُ الزَّمَانِ وَقَحْطُ الدَّهْرِ فَعَلَیْکَ بِذَوِی الاْصُولِ الثَّابِتَةِ الْفُرُوعِ النَّابِتَةِ مِنْ أَهْلِ الرَّحْمَةِ وَالاْیثَارِ وَالشَّفَقَةِ فَإِنَّهُمْ أَقْضَى لِلْحَاجَاتِ أَمْضَى لِدَفْعِ الْمُلِمَّات
فرزندم هنگامى که سختى هاى زمان و کمبودهاى دوران دامان تو را گرفت از کسانى کمک بخواه که داراى ریشه هاى ثابت خانوادگى و شاخه هاى پربارند; آنهایى که اهل رحمت و ایثار و شفقت هستند، چرا که آنها در قضاى حوائج سریع تر و در دفع مشکلات مؤثرترند.

🔶وَ إِنَّ الْیَسِیرَ مِنَ اللَّهِ سُبْحَانَهُ أَعْظَمُ وَ أَکْرَمُ مِنَ الْکَثِیرِ مِنْ خَلْقِهِ، وَ إِنْ کَانَ کُلٌّ مِنْه.
خدا اگر به کسی کمک کند با عزت است، کمک او مشکل گشایی است ولی اگر کسی محتاج مردم شد یا منت است یا ذلت .

در این بخش حضرت در مورد موانع کمال صحبت میکند:

🔶وَ تَلَافِیکَ مَا فَرَطَ مِنْ صَمْتِکَ أَیْسَرُ مِنْ إِدْرَاکِکَ مَا فَاتَ مِنْ مَنْطِقِکَ
حسن جان، از دست دادن آنچه به خاطر سکوت [صمت]از دست داده ای ، جبران کردن [تَلافیک] آن خیلی راحت تر است[اَیسَر] از ادراک وبدست آوردن چیزی است که با حرف زدن از دست دادی.(آسان تر است از جبران آنچه بر اثر سخن از تو فوت شده)،

✅️ در این بخش حضرت از جبران صحبت میکند که دو معنا دارد:
1.گاهی انسان حرفهایی میزند و دلهایی میشکند که جبران آنها ممکن نیست، اگر در هنگام حرف زدن توجه کند و کمتر و گزیده تر صحبت کند امکان خطا کمتر میشود و به فرض که نیاز دید میتواند بعدا حرف را منتقل کند.

2.گاهی حرفها موانعی بر سر راه کمال هستند، گاهی صحبت ها باعث میشوند انسان نعمت هایی را از دست بدهد که جبران نشدنی هستند.

⏪ استناد زیادی در این مورد است.
_ در حکمت ۲ نهج البلاغه می فرماید: اگر حرف نابجا زدید ذلیل می شوید.
وَ هَانَتْ عَلَیْهِ نَفْسُهُ مَنْ أَمَّرَ عَلَیْهَا لِسَانَه.
و آن که زبان را بر خود حاکم کند خود را بى ارزش کرده است.

_ در خطبه ۱۹۰ فرمود:
وَ لَا تُحَرِّکُوا بِأَیْدِیکُمْ وَ سُیُوفِکُمْ فِی هَوَى أَلْسِنَتِکُمْ
مبادا که دستها و شمشیرهایتان را در راه خواهشهاى زبان خود به کار برید.
گاهی حرف نابجا، عزت انسان را از بین می برد.
_ در خطبه ۱۷۶ فرمود:
وَ اللَّهِ مَا أَرَى عَبْداً یَتَّقِی تَقْوَى تَنْفَعُهُ حَتَّى [یَخْتَزِنَ] یَخْزُنَ لِسَانَهُ،
به خدا سوگند، ندیده ام بنده اى را که پرهیزکارى کند و پرهیزکاری او را سودمند افتد، مگر آنکه زبان خود نگه دارد.

مراقبت از زبان، همان تقوای لسان است. گاهی زبان ایجاد اختلاف میکند که مانع بزرگی سر راه انسان است.

🔶وَ حِفْظُ مَا فِی الْوِعَاءِ (ظرف/مشک) بِشَدِّ الْوِکَاءِ
اگر می خواهید آنچه داخل ظرف [وِعاء]است حفظ شود، آن را محکم ببند.[یشّدُ الوکاء]

خداوند اگر چشم داده، پلک هم داده، اگر زبان داده لب هم داده باید مواظب بود که در این مشک باز نشود و هرچه خواست بگوید.

⏪ تعبیر پیامبر است : چشم ببند تا عجایب را نشانتان بدهند.
زبان را ببندید تا خداوند حکمت را از قلب شما به زبان شما جاری کند.

✴️ امام صادق( ع) فرمود:
أَمَا وَ اللَّهِ لَوْ کَانَتْ عَلَى أَفْوَاهِکُمْ أَوْکِیَةٌ لَحَدَّثْتُ کُلَّ امْرِئٍ مِنْکُمْ بِمَا لَهُ
بخدا قسم اگر دهان شما لجام داشت من بهر یک از شما آنچه را که بسود او بود مى‌گفتم
وَ اللَّهِ لَوْ وَجَدْتُ أَتْقِیَاءَ لَتَکَلَّمْتُ‏
بخدا قسم اگر مردانى پرهیزکار مى‌یافتم سخنانى میگفتم.

✅️ ارزش هر انسانی به آن چیزهایی است که نمی تواند بگوید.به آن اسراری است که دارد.

🔶وَ حِفْظُ مَا فِی یَدَیْکَ أَحَبُّ إِلَیَّ مِنْ طَلَبِ مَا فِی یَدَیْ غَیْرِکَ،
آنچه از نعمتها داری حفظ کن.این برای من بسیار محبوبتر است از اینکه نگاهت به دست این و آن باشد.

_محبوب شدن نزد امیرالمومنین به این طریق ممکن است؛ انسان داشته ها و استعدادها و نعمت های خود را قدر بداند و آنها را به درستی مصرف کند نه اینکه آنها را با اسراف و بی تدبیری از بین ببرد و بعد چشم به دست مردم دوخته باشد.

✴️امام جواد(ع)فرمود:
مَنِ اسْتَغْنَى بِاللَّهِ افْتَقَرَ النَّاسُ إِلَیْهِ وَ مَنِ اتَّقَى اللَّهَ أَحَبَّهُ النَّاسُ وَ إِنْ کَرِهُوا.
هر که خود را به وسیله خداوند بی نیاز بداند مردم محتاج او خواهند شد و هر که تقوای الهی پیشه کند، خواه ناخواه، مورد محبّت مردم قرار می گیرد گرچه مردم خودشان اهل تقوا نباشند.

✳️قَالَ رَجُلٌ لِلنَّبِیِّ (ص )عَلِّمْنِی شَیْئاً إِذَا أَنَا فَعَلْتُهُ أَحَبَّنِیَ اللَّهُ مِنَ السَّمَاءِ وَ أَحَبَّنِیَ النَّاسُ مِنَ الْأَرْضِ
مردى از رسول خدا درخواست کرد که چیزى به من بیاموز تا با انجام دادن آن خدا در آسمان و مردم در زمین مرا دوست داشته باشند،
قَالَ فَقَالَ لَهُ اِرْغَبْ فِیمَا عِنْدَکَ سَیُحِبُّکَ اللَّهُ وَ ازْهَدْ فِیمَا عِنْدَ النَّاسِ یُحِبَّکَ النَّاسُ.
حضرت به او فرمود:(فقط‍‌)به آنچه در نزد خداست، چشم امید داشته باش تا خداوند تو را دوست بدارد،و به آنچه که در نزد مردم است بى‌میل و رغبت باش، تا مردم نیز تو را دوست داشته باشند.

_ امام باقر(ع) فرمود:
خَیْرُ الْمَالِ الثِّقَةُ بِاللهِ وَالْیَأْسُ عَمَّا فِی أَیْدِی النَّاسِ;
بهترین سرمایه اعتماد بر ذات پاک خدا و مأیوس بودن از چیزى است که در دست مردم است.

🔶وَ مَرَارَةُ الْیَأْسِ خَیْرٌ مِنَ الطَّلَبِ إِلَى النَّاسِ
تلخی ناامیدی از مردم، شیرین تر از درخواست کردن از آنهاست.

_ نداشتن فقط یک درد است ولی درخواست کردن هم ذلت دارد هم منت دارد هم اذیت .
_ در واقع نباید از مردم پست و فرومایه که قصد عزت شکنی دارند درخواست کرد.

مضمون این شعر هم برگرفته از سخنان مولاست.
وَإِنْ کانَ طَعْمُ الْیَأْسِ مُرّاً فَإِنَّهُ/
أَلَذُّ وَأَحْلى مِنْ سُؤالِ الاْراذِلِ/
اگر چه طعم یأس، تلخ است ولى شیرین تر و لذت بخش تر از درخواست و تقاضا از افراد رذل و پست است.

⏪ روایت امیرالمومنین در غررالحکم: أَصْلُ الْإِخْلَاصِ الْیَأْسُ عَمَّا فِی أَیْدِی النَّاسِ.
اصل و حقیقت اخلاص این است که از آنچه در دست مردم است مایوس باش. ( تا وقتی نگاه به دست مردم باشد هنوز خالص نشده، مشرک است.)

🔶وَ الْحِرْفَةُ مَعَ الْعِفّه خَیْرٌ مِنَ الْغِنَى مَعَ الْفُجُورِ،
شغل و درآمد [الحرفَه] با خود نگهداری، و مناعت[مع العفّه] طبع بهتر از ثروت همراه با گناه است.

_شغل و تخصص داشتنی که انسان در آن به حلال اکتفاء کند اگر چه آن حلال کم باشد بسیار پسندیده تر از آن است که انسان ثروت را از راه گناه به دست بیاورد و در راه فساد خرج کند.

در اینجا حضرت به بحث حلال بودن اشاره می کند.فرمود:
اِنَّ اللهَ عَزَّوجَلَّ یُحبُّ المُحتَرِفَ الأَمینَ.
خداوند متعال آدم درست‌کار صاحب حرفه را دوست می‌دارد.

✅در کلام حضرت بین شغل داشتن و عفت پیوند برقراراست یعنی خود شغل یکی از عوامل عفت است؛و از آن طرف بین ثروتمند افراطی و غنا با فجور نیز رابطه است.
به تعبیر قران کریم:
《وَلَا تَبْخَسُوا النَّاسَ أَشْیَاءَهُمْ؛ اعراف – ۸۵ 》
در باره کارهای مردم، کم نگذارید.

🔶وَ الْمَرْءُ أَحْفَظُ لِسِرِّهِ
هر کسی بهترین رازدار خود است،
هیچ کس به اندازه خود نگران اسرار و آبروی خود نیست، اسرار را فاش نکن که خود ضرر میکنی.

⏪درحکمت۶ می فرماید:
صَدْرُ الْعاقِلِ صُنْدُوقُ سِرِّهِ;
سینه انسان خردمند، صندوق اسرار اوست.

_ حکمت ۱۵۲می فرماید:
مَنْ کَتَمَ سِرَّهُ کَانَتِ الْخِیَرَةُ بِیَدِه
اگر اسرار انسان فاش شود،بعد از آن اختیار دست خودش نیست و دیگران برای او تصمیم میگیرند و او را بازی میدهند

این شعرعربی گویای همه چیز است:
کل سرٍّ جاوَزَ الاِثنَینِ شاع/
کلُ علمٍ لیسَ فی القرطاسِ ضاع‏/
سرّی که از دو لب بیرون آمدو افشاء شد
و علمی که در کاغذ نوشته نشد ضایع شد
‏
🔶وَ رُبَّ سَاعٍ فِیمَا یَضُرُّهُ
چه بسا کسانی که تلاش میکنند برای ضرر رساندن به خود.

✅️اگر کسی راز نگه دار نباشد، حرفه نداشته باشد، لقمه پاک نخورد، چشمش به دست مردم باشد، قدر داشته هایش را نداند و مراقب زبان نباشد؛ هر
چه بیشتر پیش بدود بیشتر زیان کرده است.

حرکت باید بر مبنای درست باشد وگرنه کسی که شاخه زیر پای خود را میبرد هر چه بیشتر عرق بریزد زودتر می افتد.

✴️امام صادق(ع)فرمود:
الْعَامِلُ عَلَى غَیْرِ بَصِیرَةٍ کَالسَّائِرِ عَلَى غَیْرِ الطَّرِیقِ لَا یَزِیدُهُ سُرْعَةُ السَّیْرِ إِلَّا بُعْداً عَنِ الطَّرِیقِ.
آدمی که به سمت هدف حرکت نکند هر چه بیشتر رود،از نقطه هدف دورتر می شود .
باید هدف و مبنا مشخص باشد بعد سرعت داشته باشد.

🔶مَنْ أَکْثَرَ أَهْجَرَ
کسی که زیاد سخن بگوید دچار حرفهای بی مفهوم و هذیان میشود.

_ این جمله دو معنا دارد:
یک معنای عام: انسان بی مبنا و تربیت نشده بر اساس نامه 31 هر چه بیشتر زحمت بکشد بیشتر از مسیر حق دور میشود و به حقایق نمی رسد (دچار هجرت از هدف میشود)
این معنا شباهت به جمله قبل دارد:
” وَ رُبَّ سَاعٍ فِیمَا یَضُرُّهُ “
خیلی بی مبنا کار نکن چون به سقوط نزدیکتر میشوی

و یک معنای خاص: هر کسی بیشتر حرف بزند خطایش زیاد میشود و دچار هذیان گویی میشود.
کم گوی وگزیده گوی چون درّ

🔶وَ مَنْ تَفَکَّرَ أَبْصَرَ
هر کسی تفکر کند برای دیدن حقایق بینا میشود،

انسان اگر به این کلمات توجه کند به حقانیت آنها پی میبرد، این حرفها عقل پسند اند.
بسیاری از بخش های قرآن و احادیث همینگونه هستند که اصول عقلایی هستند که اگر انسان پرده شهوت و تعصب و جهل روی فکرش نیفتاده باشد می تواند آن را درک کند. البته بعضی امور هم تعبدی هستند و عقل راهی برای درک یا اثبات آنها ندارد.

اللهم زدنا علماً نافعاً واسعا