بسم الله الرحمن الرحیم
شرح خطبه ها
۱۴۰۱/۱۰/۱۰ – ۷جمادی الثانی
💢 خطبه ۱۸۸ 💢
المَوت:
وَ أُوصِيكُمْ بِذِكْرِ الْمَوْتِ وَ إِقْلَالِ الْغَفْلَةِ عَنْهُ، وَ كَيْفَ غَفْلَتُكُمْ عَمَّا لَيْسَ يُغْفِلُكُمْ وَ طَمَعُكُمْ فِيمَنْ لَيْسَ يُمْهِلُكُمْ؛ فَكَفَى وَاعِظاً بِمَوْتَى عَايَنْتُمُوهُمْ، حُمِلُوا إِلَى قُبُورِهِمْ غَيْرَ رَاكِبينَ وَ أُنْزِلُوا فِيهَا غَيْرَ نَازِلِينَ، فَكَأَنَّهُمْ [كَأَنَّهُمْ] لَمْ يَكُونُوا لِلدُّنْيَا عُمَّاراً وَ كَأَنَّ الْآخِرَةَ لَمْ تَزَلْ لَهُمْ دَاراً، أَوْحَشُوا مَا كَانُوا يُوطِنُونَ وَ أَوْطَنُوا مَا كَانُوا يُوحِشُونَ، وَ اشْتَغَلُوا بِمَا فَارَقُوا وَ أَضَاعُوا مَا إِلَيْهِ انْتَقَلُوا، لَا عَنْ قَبِيحٍ يَسْتَطِيعُونَ انْتِقَالًا وَ لَا فِي حَسَنٍ يَسْتَطِيعُونَ ازْدِيَاداً، أَنِسُوا بِالدُّنْيَا فَغَرَّتْهُمْ وَ وَثِقُوا بِهَا فَصَرَعَتْهُمْ.
شما را وصيت مى كنم كه مرگ را فراوان ياد كنيد و اين همه، از مرگ غافل مشويد. چگونه از چيزى غافل توانيد شد كه هيچگاه از شما غافل نگردد و چگونه در كسى طمع مى بنديد كه مهلتتان ندهد.
كسانى كه مرگشان را به چشم خود ديده ايد، شما را به اندرز بسنده اند. آنان را بر دوش به سوى گور خود بردند، نه آنكه سواره بر اسبان. و به گورهاشان فرو بردند نه آنكه خود به خواست خود فرو روند. گويى هرگز آبادكننده اين جهان نبوده اند و گويى كه همواره سراى آخرت سراى ايشان بوده.
از آنجا كه وطنشان بوده رميده اند. و به جايى كه از آن مى رميده اند، وطن گزيده اند. همه همشان دنيايى بود كه از آن جدا شده اند و آخرتى را كه سراى ديگرشان بود، تباه نمودند. از زشتكاريها به نيكوكاريها بازگشتن نتوانند و نتوانند كه بر حسنات خود بيفزايند. به دنيا الفت گرفتند و دنيا فريبشان داد و به آن اطمينان كردند و بر زمينشان زد.
بسم الله الرحمن الرحیم
شرح خطبه ها
۱۴۰۱/۱۰/۱۰ – ۷جمادی الثانی
💢 خطبه ۱۸۸ 💢
المَوت:
وَ أُوصِيكُمْ بِذِكْرِ الْمَوْتِ وَ إِقْلَالِ الْغَفْلَةِ عَنْهُ، وَ كَيْفَ غَفْلَتُكُمْ عَمَّا لَيْسَ يُغْفِلُكُمْ وَ طَمَعُكُمْ فِيمَنْ لَيْسَ يُمْهِلُكُمْ؛ فَكَفَى وَاعِظاً بِمَوْتَى عَايَنْتُمُوهُمْ، حُمِلُوا إِلَى قُبُورِهِمْ غَيْرَ رَاكِبينَ وَ أُنْزِلُوا فِيهَا غَيْرَ نَازِلِينَ، فَكَأَنَّهُمْ [كَأَنَّهُمْ] لَمْ يَكُونُوا لِلدُّنْيَا عُمَّاراً وَ كَأَنَّ الْآخِرَةَ لَمْ تَزَلْ لَهُمْ دَاراً، أَوْحَشُوا مَا كَانُوا يُوطِنُونَ وَ أَوْطَنُوا مَا كَانُوا يُوحِشُونَ، وَ اشْتَغَلُوا بِمَا فَارَقُوا وَ أَضَاعُوا مَا إِلَيْهِ انْتَقَلُوا، لَا عَنْ قَبِيحٍ يَسْتَطِيعُونَ انْتِقَالًا وَ لَا فِي حَسَنٍ يَسْتَطِيعُونَ ازْدِيَاداً، أَنِسُوا بِالدُّنْيَا فَغَرَّتْهُمْ وَ وَثِقُوا بِهَا فَصَرَعَتْهُمْ.
شما را وصيت مى كنم كه مرگ را فراوان ياد كنيد و اين همه، از مرگ غافل مشويد. چگونه از چيزى غافل توانيد شد كه هيچگاه از شما غافل نگردد و چگونه در كسى طمع مى بنديد كه مهلتتان ندهد.
كسانى كه مرگشان را به چشم خود ديده ايد، شما را به اندرز بسنده اند. آنان را بر دوش به سوى گور خود بردند، نه آنكه سواره بر اسبان. و به گورهاشان فرو بردند نه آنكه خود به خواست خود فرو روند. گويى هرگز آبادكننده اين جهان نبوده اند و گويى كه همواره سراى آخرت سراى ايشان بوده.
از آنجا كه وطنشان بوده رميده اند. و به جايى كه از آن مى رميده اند، وطن گزيده اند. همه همشان دنيايى بود كه از آن جدا شده اند و آخرتى را كه سراى ديگرشان بود، تباه نمودند. از زشتكاريها به نيكوكاريها بازگشتن نتوانند و نتوانند كه بر حسنات خود بيفزايند. به دنيا الفت گرفتند و دنيا فريبشان داد و به آن اطمينان كردند و بر زمينشان زد.
کتاب فیض الاسلام خطبه۲۳۰
امیر المومنین این خطبه را در مورد تقوا ، توجه و یادآوری مرگ ایراد فرمودند ابن ابی الحدید معتزلی در پایان شرح این خطبه می‌نویسد ( خطبه بسیار شریفی است که در عین کوتاهی معنا را کاملاً به ما انتقال داده ( والفصل کله نادر لا نظیر له )خطبه بسیار نادری است که مثل و مانند آن کمتر است .
♦اوصیکم ایها الناس بتقوی الله و کثره حمده علی الائه الیکم
ای مردم ؛ شما را توصیه می کنم به تقوای الهی. شما را سفارش می کنم که فراوان حمد و ثنای الهی را به جا آورید.
در چه موردی حمد کنیم ؟
۱- به خاطر همه نعمت های معنوی[آلاء] که خدا به شما داده است خدا را شاکر و کثیر الحمد باشید
♦ونعمائه علیکم وبلائه لدیکم
۲- به خاطر همه نعمت های مادی خدا را شکر کنید .
۳-به خاطر هر امتحان و بلا که گاهاً باخوشی و نعمت ، گاهی با سختی ، بیماری ،فقر، نبود نعمت است که همه ذیل بلا و امتحان است.
کثرت حمد موضوعیت دارد توصیه شده خدا را زیاد شکر کنید شکر زیاد ناشی از دیدن و متوجه بودن به نعمت است بسیاری از اوقات از دیدن نعمت عاجز هستیم.
نعمت های مادی و معنوی فراوانی خدا به ما داده خدا را بسیار شکر کنید به خاطر امتحاناتی که گاهی باعث رنج است امتحان خدا همراه با شکر باید باشد.
انسان وقتی گرفتار می‌شود سه نعمت در آن گرفتاریها نهفته است .
۱- بروز استعدادهای درونی: انسان در سختی ها رشد میکند روح متقی در انسان وقتی شکوفا می شود که رنج و زحمت و گرفتاری در کار باشد.
۲- سختیها و گرفتاریها کفاره گناهان ماست رنج و زحمت باعث پاک شدن گذشته ما می شود ماندن گناهان باعث وزر و گرفتاری ابدی می شود با فقر و بیماری و تلخی‌ها گناهان پاک میشوند.
۳- ترفبع درجه :شاید گناهی نداشته باشیم ولی گرفتاری ها سبب رشد و بزرگی دل می شود .
تعبیر امیرالمومنین این است:
《 ان البلاء للظالم ادب وللمومن امتحان وللانبیاء درجه》چه ادب، چه امتحان ،چه درجه باشد همه این ها نعمت خداست که خدا به ما لطف میکند .
گاهی باعث بسیاری از ابتلائات و بلاها خودمان هستیم وقتی خودمان را داخل چاه بیندازیم امتحان الهی نیست گاه از نادانی خود است.《ولاتلقوا بایدیکم الی التهلکه بقره ۱۹۵》
ولی اگر خدا سختی و ابتلا آورد حتماً شاکر باشبد چون یکی از این سه حالت است که این سه حالت نیازمند شکر است امیرالمومنین در بخش‌های مختلف متذکر شده‌اند که خدا را شاکر باشید در نعمت ها و سختی ها نیازمند شکر است علی الخصوص در سختی ها عیار انسان مشخص می‌شود.
♦فکم خصکم بنعمه
چه بسیار نعمتهایی که خدا به شما اختصاص داد شما امت پیامبر و آخرالزمان هستید دو عامل برای دفع بلا هست اول، وجود پیامبر دوم، استغفار . تا وقتی این دو در جامعه باشد بلا نازل نمی شود ما امت پیامبریم که خدا ما را به دین کامل رساند این نعمت خاص خداست( ولایت اهل بیت، کتاب خوب رفیق خوب، پدر و مادر خوب)
روایتی از ابوهاشم جعفری است که زمانی زندگی بر او خیلی سخت شد. در گرفتاری شدید به نیت گلایه به محضر امام هادی رسیدوقتی به محضر امام هادی رسید.
قبل از زبان گشودن او، امام هادی پیش تر فرمود: 《قال یا ابا هاشم ای النعم ان الله علیه ترید ان تعدی شکرها》 ابا هاشم اینجا آمدی برای کدام نعمت خدا را شاکر باشی وحق آن را ادا کنی . فرمود :《ان الله رزقک الایمان وحرم بذلک جسدک علی النار》
خدا به تو ایمان داده همان ایمانی که بسبب آن بدن تو بر آتش جهنم حرام می شود 《ورزقک العافیه فاعانک علی الطاعه》خدا به تو عافیت داده به سبب عافیت موفق به انجام فرایض می‌شوی و اطاعت و عبادت به جا می آوریم.
در ادامه فرمود یا ابا هاشم 《انما ابتداک بهذا لانی ظننک ان تشکولی》 این موارد را به تو گفتم چون می‌دانستم برای شکایت آمده ای انها را برای یادآوری نعمت به تو میگویم در مشکلات اول نعمتها را ببین .
و دست آخر حضرت صد سکه طلا به او داد که دنبای شما را هم تامین می کنیم ولی یادآوری کرد قبل از شکایت نعمتها را ببین.
https://bakariman.blog.ir/
♦وتدارککم برحمه
خدا شما را مشمول و غرق در رحمت خود کرده که نیازمند شکر است. توصیه به همه ما: اهل تقوا بودن و کثرت حمد خدا داشتن ، نعمت ها آنقدر زیاد است که هم شکر و هم کثرت شکر لازم است.
♦اعورتم له فسترکم
شما زشتی و بدی های خود ، اعمال و اخلاق بد، فکر و نیت بد خود را برای خدا به نمایش گذاشتید، اعلان و ابراز کردید درحالی که خدا شما را پوشاند، خدا از همه بدی های شما آگاه است. شما بدی ها و زشتی ها را بر خدا آشکار وعلنی گناه کردید، در حالی که خدا پوشاند. یکی از عذاب های قیامت این است که پوشش از بین می‌رود و باطن هرکس آشکار می‌شود .
♦وتعرضتم لاخذه فامهلکم
شما خود را در معرض مجازات الهی قرار دادید تا شما را مواخذه و عقوبت کند ولی خدا به شما مهلت توبه و جبران داد آیا این کم است؟ اگر کسی به محض گناه میمرد خوب بود؟ به ملائکه گفته تا هفت ساعت گناه او را ننویسید《یا مبدل السیئات بالحسنات》 کسیکه نه تنها گناه را پاک بلکه بدی ها را به حسنات تبدیل میکند آیا شما شاکر این موضوع بودید.
توصیه اول : در باب حمد و شکر بود.
♦واوصیکم بذکر الموت
توصیه دوم :مردم همه را توصیه می کنم به یادآوری و توجه مرگ. یاد مرگ انسان ساز است بهترین معلم اخلاق توجه به مرگ است. هیچ چیز مثل یاد مرگ ،اصلاح نمی کند.واعظ درونی، یاد مرگ است.
پیامبر فرمود:《ولو لم یکن الاالموت لکفی》 اگر جز مرگ معلمی برای انسان نبود برای انسان کافی بود .《ان اکیس المومنین اکثرهم ذکرن للموت》زیرک ترین مومن کسی است که بیشتر به فکر موت باشد مومنی که همه عقبه فکری‌اش از مرگ سرچشمه میگیرد.
یاد مرگ درهم شکننده هر شهوت قدَری است یاد مرگ هادم ودرهم شکننده لذات است .
♦واقلال الغفله عنه
غفلت از یاد مرگ را کم کنید. خدا به داوود نبی وحی فرستاد《احببنی وحببنی الی الخلق》 داوود هم خودت مرا دوست داشته باش و هم مرا در نزد مردم محبوب کن.
داوود نبی گفت :خدایا من تورا دوست دارم ولی چطور تو را پیش خلق محبوب کنم ؟گفت : نعمت های مرا به یاد آنها بیاور وقتی نعمت های مرا دیدند خدا را دوست دارند.
یکی از نعمت ها مرگ است ظاهر مرگ تلخ ولی باطن آن نعمت است یاد مرگ اثرگذار است که هم شکر را زیاد و هم پیوند بین خدا و خلق است .
♦وکیف غفلتکم عما لیس یغفلکم
چطور از مرگ غافل می شوید در حالی که مرگ هیچگاه از شما غافل نیست .
روایتی از امام باقر آمده جعفر جعفی از امام باقر می‌پرسد اینکه مرگ و ملک الملک همیشه حواسش به شما هست یعنی چه ؟
حضرت جواب داد: در جمع همهمه دیده ای و در حال همهمه ناگهان لحظه ای تبدیل به سکوت محض شود این همان لحظه ای است که ملک الموت به شما نگاه میکند و مدام به شما توجه دارد.
حضرت فرمود چطور از مرگ غافلید در حالی که مرگ هیچگاه از شما غافل نیست 《له ملک ینادی کل یوم لدوا للموت وابنوا للخرابی》هر روز صبح ملکی در اسمان فریاد می‌زند بزایید برای مرگ و بسازید برای خراب شدن، سرانجام همه مرگ است .
♦وطمعکم فیمن لیس یمهلکم ؟
چطور در ملک الملک و مرگ طمع می کنید در حالی که ملک الملک لحظه ای به کسی مهلت اضافه نمی دهد مرگ حتمی و قطعی و مقدر را هیچ کس نمی تواند تغییر دهد ملک الملک ثانیه ای مهلت نمی‌دهد
♦فکفی واعظاً بموتی عاینتموهم
مردم برای موعظه شما امواتی [موتی] که می بینید بس است هیچ موعظه گری مثل مرده هایی که با چشم آنها را دیدید نیست.
♦حملوا علی قبورهم غیر راکبین
کسانی که هرجا می خواستند می رفتند انسانهای جبار ستمگر را بدون اختیار خود به سمت قبرها حمل می کنند.
♦وانزلوا فیاا غیر نازلین
فرود می آیند در قبر ها بدون میل و رغبت. در خانه تاریک و تنگ قبر دوست داشته باشی یا نداشته باشی می گذارند .
این بزرگترین موعظه برای شماست با چشم دیدید فقیر، غنی ،پادشاه را داخل قبر می گذارند .
♦فکانهم لم یکونوا للدنیا عماراً
چنان از دنیا دوری می کنند انگار اصلاً در دنیا نبوده تا بخواهد دنیا را آباد کند جوری از دنیا رفتند که گویی هیچ گاه در دنیا ساخت و ساز و آبادانی نکرده بودند ، چون در وقت مرگ چنان انقطاع حاصل می شود.
♦فان غداً من الیوم قریب
فردا به امروز خیلی نزدیک است مثل شب و روز که به هم تنیده اند مرگ به حیات ، و قیامت به دنیا ، چسبیده اند.
♦ما اسرع الساعات فی الیوم
روزانه چقدر ساعات زود میگذرد.
♦واسرع الایام فی الشهر
و روزها در ماه چه تند میگذرد هفته ها زود می گذرند.
♦واسرع الشهور فی السنه
ماه ها در سال چه زود میگذرد.
♦واسرع السنین فی العمر!
و چقدر زود میگذرد سالها در عمر .
حضرت عمر را به اجزای کوچک تبدیل
کرده عمر مجموع سالها ماهها روزها لحظه هاست .
حضرت فرمود: لحظه ها زود میگذرد همانطور که روزها، همانطور که ماهها و سالها، زود می گذرد.
فردا و امروز به هم تنیده است لذا اگر حواسمان نباشد می بینیم دیر شد.
همه باید متوجه مرگ باشیم مرگ نعمت بزرگی است که به سبب آن خدا ما را به بهشت میرساند..
مرگ معلم بزرگی است تک تک لحظات را قدر بدانیم الان را دریابیم و 《سوف سوف من الشیطان》کار امروز را به فردا نیندازیم شاید فردایی باشد وما نباشیم.
اللهم عجل لولیک الفرج
کتاب فیض الاسلام خطبه۲۳۰
امیر المومنین این خطبه را در مورد تقوا ، توجه و یادآوری مرگ ایراد فرمودند ابن ابی الحدید معتزلی در پایان شرح این خطبه می‌نویسد ( خطبه بسیار شریفی است که در عین کوتاهی معنا را کاملاً به ما انتقال داده ( والفصل کله نادر لا نظیر له )خطبه بسیار نادری است که مثل و مانند آن کمتر است .
♦اوصیکم ایها الناس بتقوی الله و کثره حمده علی الائه الیکم
ای مردم ؛ شما را توصیه می کنم به تقوای الهی. شما را سفارش می کنم که فراوان حمد و ثنای الهی را به جا آورید.
در چه موردی حمد کنیم ؟
۱- به خاطر همه نعمت های معنوی[آلاء] که خدا به شما داده است خدا را شاکر و کثیر الحمد باشید
♦ونعمائه علیکم وبلائه لدیکم
۲- به خاطر همه نعمت های مادی خدا را شکر کنید .
۳-به خاطر هر امتحان و بلا که گاهاً باخوشی و نعمت ، گاهی با سختی ، بیماری ،فقر، نبود نعمت است که همه ذیل بلا و امتحان است.
کثرت حمد موضوعیت دارد توصیه شده خدا را زیاد شکر کنید شکر زیاد ناشی از دیدن و متوجه بودن به نعمت است بسیاری از اوقات از دیدن نعمت عاجز هستیم.
نعمت های مادی و معنوی فراوانی خدا به ما داده خدا را بسیار شکر کنید به خاطر امتحاناتی که گاهی باعث رنج است امتحان خدا همراه با شکر باید باشد.
انسان وقتی گرفتار می‌شود سه نعمت در آن گرفتاریها نهفته است .
۱- بروز استعدادهای درونی: انسان در سختی ها رشد میکند روح متقی در انسان وقتی شکوفا می شود که رنج و زحمت و گرفتاری در کار باشد.
۲- سختیها و گرفتاریها کفاره گناهان ماست رنج و زحمت باعث پاک شدن گذشته ما می شود ماندن گناهان باعث وزر و گرفتاری ابدی می شود با فقر و بیماری و تلخی‌ها گناهان پاک میشوند.
۳- ترفبع درجه :شاید گناهی نداشته باشیم ولی گرفتاری ها سبب رشد و بزرگی دل می شود .
تعبیر امیرالمومنین این است:
《 ان البلاء للظالم ادب وللمومن امتحان وللانبیاء درجه》چه ادب، چه امتحان ،چه درجه باشد همه این ها نعمت خداست که خدا به ما لطف میکند .
گاهی باعث بسیاری از ابتلائات و بلاها خودمان هستیم وقتی خودمان را داخل چاه بیندازیم امتحان الهی نیست گاه از نادانی خود است.《ولاتلقوا بایدیکم الی التهلکه بقره ۱۹۵》
ولی اگر خدا سختی و ابتلا آورد حتماً شاکر باشبد چون یکی از این سه حالت است که این سه حالت نیازمند شکر است امیرالمومنین در بخش‌های مختلف متذکر شده‌اند که خدا را شاکر باشید در نعمت ها و سختی ها نیازمند شکر است علی الخصوص در سختی ها عیار انسان مشخص می‌شود.
♦فکم خصکم بنعمه
چه بسیار نعمتهایی که خدا به شما اختصاص داد شما امت پیامبر و آخرالزمان هستید دو عامل برای دفع بلا هست اول، وجود پیامبر دوم، استغفار . تا وقتی این دو در جامعه باشد بلا نازل نمی شود ما امت پیامبریم که خدا ما را به دین کامل رساند این نعمت خاص خداست( ولایت اهل بیت، کتاب خوب رفیق خوب، پدر و مادر خوب)
روایتی از ابوهاشم جعفری است که زمانی زندگی بر او خیلی سخت شد. در گرفتاری شدید به نیت گلایه به محضر امام هادی رسیدوقتی به محضر امام هادی رسید.
قبل از زبان گشودن او، امام هادی پیش تر فرمود: 《قال یا ابا هاشم ای النعم ان الله علیه ترید ان تعدی شکرها》 ابا هاشم اینجا آمدی برای کدام نعمت خدا را شاکر باشی وحق آن را ادا کنی . فرمود :《ان الله رزقک الایمان وحرم بذلک جسدک علی النار》
خدا به تو ایمان داده همان ایمانی که بسبب آن بدن تو بر آتش جهنم حرام می شود 《ورزقک العافیه فاعانک علی الطاعه》خدا به تو عافیت داده به سبب عافیت موفق به انجام فرایض می‌شوی و اطاعت و عبادت به جا می آوریم.
در ادامه فرمود یا ابا هاشم 《انما ابتداک بهذا لانی ظننک ان تشکولی》 این موارد را به تو گفتم چون می‌دانستم برای شکایت آمده ای انها را برای یادآوری نعمت به تو میگویم در مشکلات اول نعمتها را ببین .
و دست آخر حضرت صد سکه طلا به او داد که دنبای شما را هم تامین می کنیم ولی یادآوری کرد قبل از شکایت نعمتها را ببین.
https://bakariman.blog.ir/
♦وتدارککم برحمه
خدا شما را مشمول و غرق در رحمت خود کرده که نیازمند شکر است. توصیه به همه ما: اهل تقوا بودن و کثرت حمد خدا داشتن ، نعمت ها آنقدر زیاد است که هم شکر و هم کثرت شکر لازم است.
♦اعورتم له فسترکم
شما زشتی و بدی های خود ، اعمال و اخلاق بد، فکر و نیت بد خود را برای خدا به نمایش گذاشتید، اعلان و ابراز کردید درحالی که خدا شما را پوشاند، خدا از همه بدی های شما آگاه است. شما بدی ها و زشتی ها را بر خدا آشکار وعلنی گناه کردید، در حالی که خدا پوشاند. یکی از عذاب های قیامت این است که پوشش از بین می‌رود و باطن هرکس آشکار می‌شود .
♦وتعرضتم لاخذه فامهلکم
شما خود را در معرض مجازات الهی قرار دادید تا شما را مواخذه و عقوبت کند ولی خدا به شما مهلت توبه و جبران داد آیا این کم است؟ اگر کسی به محض گناه میمرد خوب بود؟ به ملائکه گفته تا هفت ساعت گناه او را ننویسید《یا مبدل السیئات بالحسنات》 کسیکه نه تنها گناه را پاک بلکه بدی ها را به حسنات تبدیل میکند آیا شما شاکر این موضوع بودید.
توصیه اول : در باب حمد و شکر بود.
♦واوصیکم بذکر الموت
توصیه دوم :مردم همه را توصیه می کنم به یادآوری و توجه مرگ. یاد مرگ انسان ساز است بهترین معلم اخلاق توجه به مرگ است. هیچ چیز مثل یاد مرگ ،اصلاح نمی کند.واعظ درونی، یاد مرگ است.
پیامبر فرمود:《ولو لم یکن الاالموت لکفی》 اگر جز مرگ معلمی برای انسان نبود برای انسان کافی بود .《ان اکیس المومنین اکثرهم ذکرن للموت》زیرک ترین مومن کسی است که بیشتر به فکر موت باشد مومنی که همه عقبه فکری‌اش از مرگ سرچشمه میگیرد.
یاد مرگ درهم شکننده هر شهوت قدَری است یاد مرگ هادم ودرهم شکننده لذات است .
♦واقلال الغفله عنه
غفلت از یاد مرگ را کم کنید. خدا به داوود نبی وحی فرستاد《احببنی وحببنی الی الخلق》 داوود هم خودت مرا دوست داشته باش و هم مرا در نزد مردم محبوب کن.
داوود نبی گفت :خدایا من تورا دوست دارم ولی چطور تو را پیش خلق محبوب کنم ؟گفت : نعمت های مرا به یاد آنها بیاور وقتی نعمت های مرا دیدند خدا را دوست دارند.
یکی از نعمت ها مرگ است ظاهر مرگ تلخ ولی باطن آن نعمت است یاد مرگ اثرگذار است که هم شکر را زیاد و هم پیوند بین خدا و خلق است .
♦وکیف غفلتکم عما لیس یغفلکم
چطور از مرگ غافل می شوید در حالی که مرگ هیچگاه از شما غافل نیست .
روایتی از امام باقر آمده جعفر جعفی از امام باقر می‌پرسد اینکه مرگ و ملک الملک همیشه حواسش به شما هست یعنی چه ؟
حضرت جواب داد: در جمع همهمه دیده ای و در حال همهمه ناگهان لحظه ای تبدیل به سکوت محض شود این همان لحظه ای است که ملک الموت به شما نگاه میکند و مدام به شما توجه دارد.
حضرت فرمود چطور از مرگ غافلید در حالی که مرگ هیچگاه از شما غافل نیست 《له ملک ینادی کل یوم لدوا للموت وابنوا للخرابی》هر روز صبح ملکی در اسمان فریاد می‌زند بزایید برای مرگ و بسازید برای خراب شدن، سرانجام همه مرگ است .
♦وطمعکم فیمن لیس یمهلکم ؟
چطور در ملک الملک و مرگ طمع می کنید در حالی که ملک الملک لحظه ای به کسی مهلت اضافه نمی دهد مرگ حتمی و قطعی و مقدر را هیچ کس نمی تواند تغییر دهد ملک الملک ثانیه ای مهلت نمی‌دهد
♦فکفی واعظاً بموتی عاینتموهم
مردم برای موعظه شما امواتی [موتی] که می بینید بس است هیچ موعظه گری مثل مرده هایی که با چشم آنها را دیدید نیست.
♦حملوا علی قبورهم غیر راکبین
کسانی که هرجا می خواستند می رفتند انسانهای جبار ستمگر را بدون اختیار خود به سمت قبرها حمل می کنند.
♦وانزلوا فیاا غیر نازلین
فرود می آیند در قبر ها بدون میل و رغبت. در خانه تاریک و تنگ قبر دوست داشته باشی یا نداشته باشی می گذارند .
این بزرگترین موعظه برای شماست با چشم دیدید فقیر، غنی ،پادشاه را داخل قبر می گذارند .
♦فکانهم لم یکونوا للدنیا عماراً
چنان از دنیا دوری می کنند انگار اصلاً در دنیا نبوده تا بخواهد دنیا را آباد کند جوری از دنیا رفتند که گویی هیچ گاه در دنیا ساخت و ساز و آبادانی نکرده بودند ، چون در وقت مرگ چنان انقطاع حاصل می شود.
♦فان غداً من الیوم قریب
فردا به امروز خیلی نزدیک است مثل شب و روز که به هم تنیده اند مرگ به حیات ، و قیامت به دنیا ، چسبیده اند.
♦ما اسرع الساعات فی الیوم
روزانه چقدر ساعات زود میگذرد.
♦واسرع الایام فی الشهر
و روزها در ماه چه تند میگذرد هفته ها زود می گذرند.
♦واسرع الشهور فی السنه
ماه ها در سال چه زود میگذرد.
♦واسرع السنین فی العمر!
و چقدر زود میگذرد سالها در عمر .
حضرت عمر را به اجزای کوچک تبدیل
کرده عمر مجموع سالها ماهها روزها لحظه هاست .
حضرت فرمود: لحظه ها زود میگذرد همانطور که روزها، همانطور که ماهها و سالها، زود می گذرد.
فردا و امروز به هم تنیده است لذا اگر حواسمان نباشد می بینیم دیر شد.
همه باید متوجه مرگ باشیم مرگ نعمت بزرگی است که به سبب آن خدا ما را به بهشت میرساند..
مرگ معلم بزرگی است تک تک لحظات را قدر بدانیم الان را دریابیم و 《سوف سوف من الشیطان》کار امروز را به فردا نیندازیم شاید فردایی باشد وما نباشیم.
اللهم عجل لولیک الفرج