بسم الله الرحمن الرحیم
شرح اصول کافی_جلسه چهل و دوم
۱۴۰۳/۰۵/۰۷- ۲۲محرم
بَابُ الرَّدِّ إِلَى الْكِتَابِ وَ السُّنَّةِ وَ أَنَّهُ لَيْسَ شَيْءٌ مِنَ الْحَلَالِ وَ الْحَرَامِ وَ جَمِيعِ مَا يَحْتَاجُ النَّاسُ إِلَيْهِ إِلَّا وَ قَدْ جَاءَ فِيهِ كِتَابٌ أَوْ سُنَّةٌ
وَ قَالَ عَليهِ السَّلامُ
بَيْنَکُمْ وَ بَيْنَ آلْمَوْعِظَةِ حِجَابٌ مِنَ آلْغِرَّةِ.
امام (عليه السلام) فرمود:
ميان شما و موعظه، پرده اى از غفلت (و غرور) وجود دارد (که مانع تأثير آن است).
باز گرداندن همه امور به کتاب و سنت و اینکه هیچ چیزی از حلال و حرام و آنچه مردم به آن احتیاج دارند نیست مگر اینکه در قرآن یا سنت پیامبر آمده است.
(ابتدا احادیث این باب خوانده میشود و بعد جمع بندی در مورد اینکه آیا همه مسائل در قرآن و حدیث آمده اند، یا مقصود خاصی مد نظر است بیان خواهد شد.)
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔻حدیث هفتم🔻
💠قَالَ قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع
امام علی علیه‌السلام میفرماید:
💠أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى أَرْسَلَ إِلَيْكُمُ الرَّسُولَ ص وَ أَنْزَلَ إِلَيْهِ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ
ای مردم خداوند تبارک و تعالی پیامبر صلوات الله علیه را به سوی شما فرستاد و قرآن را به حق فرستاد.
✅در بخش پیش رو اوصاف دوران جاهلیت آمده است.
💠وَ أَنْتُمْ أُمِّيُّونَ عَنِ الْكِتَابِ
شما با کتاب های آسمانی بیگانه بودید
💠 وَ مَنْ أَنْزَلَهُ، وَ عَنِ الرَّسُولِ وَ مَنْ أَرْسَلَهُ
و اینکه از چه کسی آن را نازل شده و از پیامبر و کسی که او را به پیامبری برگزید خبر نداشتید.
✅نه توحید میدانستید نه رسالت.
💠 عَلَى حِينِ فَتْرَةٍ مِنَ الرُّسُلِ
در حالی که فاصله زیادی بین پیامبر و حضرت عیسی به وجود آمده بود
💠 وَ طُولِ هَجْعَةٍ مِنَ الْأُمَمِ
و امت ها در خواب عمیقی فرو رفته بودند
💠وَ انْبِسَاطٍ مِنَ الْجَهْلِ
نادانی گسترده شده بود
💠وَ اعْتِرَاضٍ مِنَ الْفِتْنَةِ
فتنه ها همه جا در حال عرضه بودند
💠 وَ انْتِقَاضٍ مِنَ الْمُبْرَمِ
و نقض شدن و شکستن همه پیمانها
💠وَ عَمًى عَنِ الْحَقِّ
و کوری نسبت به دیدن حق
💠وَ اعْتِسَافٍ مِنَ الْجَوْرِ
زورگویی در ظلم
✅بین دوظالم هم اگر کسی ظلمش به دیگری میچربید به او ظلم میکرد چه رسد به مظلوم
💠 وَ امْتِحَاقٍ مِنَ الدِّينِ
دین در دورترین نقاط بود
(خاموش شدن نور مسائل دینی)
✅محاق به دورترین مکان ماه نسبت به زمین گفته میشود.
💠وَ تَلَظٍّ مِنَ الْحُرُوبِ
شعله ور شدن آتش جنگها
💠عَلَى حِينِ اصْفِرَارٍ مِنْ رِيَاضِ جَنَّاتِ الدُّنْيَا
همان زمانی که سرسبزی باغ های دنیا به زردی و خشکی متمایل شده بود
✅بی دینی بر روی نعمت اثر گذار است.
💠وَ يُبْسٍ مِنْ أَغْصَانِهَا
و شاخه درختان خشک شده بود
💠وَ انْتِثَارٍ مِنْ وَرَقِهَا
برگ درختان در حال ریزش بود
💠وَ يَأْسٍ مِنْ ثَمَرِهَا
امیدی به میوه درختان نبود.
✅نه تنها این درختان میوه نمی‌دادند بلکه از به ثمر نشست نشان هم مأیوس بودند(تاثیر بی‌دینی بر طبیعت)
💠وَ اغْوِرَارٍ مِنْ مَائِهَا
آبها نشست کرده بودند و از دسترس خارج بودند
💠 قَدْ دَرَسَتْ أَعْلَامُ الْهُدَى
نشانه های مسیر هدایت کهنه و بی جاذبه شده بود.
✅اگر امروز هم مسجد و هیئت و کار فرهنگی ما رنگ و لعاب نداشته باشد، همان جاهلیت است،البته بنا نیست با ارگ و موسیقی و … به کار فرهنگی جذابیت بدهیم ولی باید با روش های حلال جذابیت لازم را به وجود آوریم.
همانگونه که اسلام با ورودش لباس کهنه را از دین در آورد و لباسی نو بر تنش کرد.
💠فَظَهَرَتْ أَعْلَامُ الرَّدَى
نشانه های گمراهی آشکار بود
🔻ادامه حدیث هفتم🔻
💠فَالدُّنْيَا مُتَهَجِّمَةٌ فِي وُجُوهِ أَهْلِهَا مُكْفَهِرَّةٌ
دنیا چهره عبوسی را به مردم نشان میداد
💠مُدْبِرَةٌ غَيْرُ مُقْبِلَةٍ
دنیا به مردم پشت کرده بود و به آنها اقبالی نداشت
💠ثَمَرَتُهَا الْفِتْنَةُ
میوه درخت دنیا فتنه و جنگ بود
💠وَ طَعَامُهَا الْجِيفَةُ
غذای دنیا جنازه های افتاده بر زمین بود
💠وَ شِعَارُهَا الْخَوْفُ
دنیا زیرپوش ترس بر اندام مردم پوشانده بود
💠وَ دِثَارُهَا السَّيْفُ
و روپوش دنیا شمشیر و زد و خورد بود
💠مُزِّقْتُمْ كُلَّ مُمَزَّقٍ
پیوندهای شما مردم از هم گسسته بود و هیچ پیوند و اتحادی نداشتید
💠 وَ قَدْ أَعْمَتْ عُيُونَ أَهْلِهَا
و دنیا چشم اهلش را کور کرده بود
💠وَ أَظْلَمَتْ عَلَيْهَا أَيَّامُهَا
و دنیا روزگارش را بر مردم سیاه کرده بود
💠قَدْ قَطَّعُوا أَرْحَامَهُمْ وَ سَفَكُوا دِمَاءَهُمْ
قطع رحم میکردند و خون های خویشاوندانشان را بر زمین میریختند.
💠وَ دَفَنُوا فِي التُّرَابِ الْمَوْءُودَةَ بَيْنَهُمْ مِنْ أَوْلَادِهِمْ
واد: زنده به گور کردن _ و دخترانشان را زنده به گور میکردند
💠يَجْتَازُ دُونَهُمْ طِيبُ الْعَيْشِ
زندگی راحت از بین آنها رخت بر بسته بود
💠وَ رَفَاهِيَةُ خُفُوضِ الدُّنْيَا
و رفاه و آرامش دنیا از بین رفته بود
💠لَا يَرْجُونَ مِنَ اللَّهِ ثَوَاباً وَ لَا يَخَافُونَ وَ اللَّهِ مِنْهُ عِقَاباً
اوضاع دینداری مردم به گونه ای بود که نه امید پاداشی از خدا داشتند نه ترس از عقابی
💠حَيُّهُمْ أَعْمَى نَجِسٌ
زندگان جاهلیت کورهایی بودند دچار نجاست شرک
💠وَ مَيِّتُهُمْ فِي النَّارِ مُبْلِسٌ
و مردگان آنها در آتش جهنم غمناک و محزون بودند
✅تا به اینجا مقدمه بحث بود از اینجا به بعد با عنوان باب (در قرآن در مورد همه چیز سخن به میان آمده )مرتبط است.
💠فَجَاءَهُمْ بِنُسْخَةِ مَا فِي الصُّحُفِ الْأُولَى
در چنین شرایطی پیامبر کتابی از جنس کتب آسمانی قبل را برای آنها آورد
💠وَ تَصْدِيقِ الَّذِي بَيْنَ يَدَيْهِ
قرآنی که کتب قبل را تصدیق میکرد.
💠وَ تَفْصِيلِ الْحَلَالِ مِنْ رَيْبِ الْحَرَامِ و حلال را از مشتبه به حرام جدا میساخت
✅نه تنها حلال را از حرام بلکه از شبهه حرام هم جدا کرده.
💠ذَلِكَ الْقُرْآنُ فَاسْتَنْطِقُوهُ وَ لَنْ يَنْطِقَ لَكُمْ اُخْبِرُكُمْ عَنْهُ.
این قرآن در دسترس شماست پس آنرا به سخن وادارید و قرآن هرگز با شما سخن نمی‌گوید (بلکه این منم که قرآن را برای شما بیان میکنم و قرآن با من سخن میگوید از من بپرسید تا به شما بگویم)
💠 إِنَّ فِيهِ عِلْمَ مَا مَضَى وَ عِلْمَ مَا يَأْتِي إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ وَ حُكْمَ مَا بَيْنَكُمْ وَ بَيَانَ مَا أَصْبَحْتُمْ فِيهِ تَخْتَلِفُونَ فَلَوْ سَأَلْتُمُونِي عَنْهُ لَعَلَّمْتُكُمْ.
و در قرآن علم گذشته و آينده نهفته است و تا روز قيامت ميان شما داورى مى‌كند و در هرچه اختلاف داريد برايتان بيان مى‌كند. اگر از من بپرسيد به شما مى‌آموزم.
✅سخنگوی قرآن اهل بیت هستند و آنچه را که میخواهیم از قرآن بفهمیم را باید از اهل بیت بیاموزیم.
✅ آنچه از گذشته و حال هست همه در قرآن هست.
⚜️بسم الله الرحمن الرحیم⚜️
شرح اصول کافی_جلسه چهل و دوم
۱۴۰۳/۰۵/۰۷- ۲۲محرم
⚜️بَابُ الرَّدِّ إِلَى الْكِتَابِ وَ السُّنَّةِ وَ أَنَّهُ لَيْسَ شَيْءٌ مِنَ الْحَلَالِ وَ الْحَرَامِ وَ جَمِيعِ مَا يَحْتَاجُ النَّاسُ إِلَيْهِ إِلَّا وَ قَدْ جَاءَ فِيهِ كِتَابٌ أَوْ سُنَّةٌ⚜️
باز گرداندن همه امور به کتاب و سنت و اینکه هیچ چیزی از حلال و حرام و آنچه مردم به آن احتیاج دارند نیست مگر اینکه در قرآن یا سنت پیامبر آمده است.
(ابتدا احادیث این باب خوانده میشود و بعد جمع بندی در مورد اینکه آیا همه مسائل در قرآن و حدیث آمده اند، یا مقصود خاصی مد نظر است بیان خواهد شد.)
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔻حدیث هشتم🔻
💠سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ
از امام صادق علیه‌السلام شنیدم که فرمود:
💠قَدْ وَلَدَنِي رَسُولُ اللَّهِ ص
من فرزند رسول خدا صلوات الله علیه هستم،
💠وَ أَنَا أَعْلَمُ كِتَابَ اللَّهِ
من قرآن را بهتر از هر کسی مى‌دانم،
💠 وَ فِيهِ بَدْءُ الْخَلْقِ وَ مَا هُوَ كَائِنٌ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ وَ فِيهِ خَبَرُ السَّمَاءِ وَ خَبَرَُرُ الْأَرْضِ وَ خَبَرُ الْجَنَّةِ وَ خَبَرُ النَّارِ وَ خَبَرُ مَا كَانَ وَ خَبَرُ مَا هُوَ كَائِنٌ
در قرآن از آغاز آفرينش و هرآنچه تا روز قيامت خواهد بود بيان شده است و در آن خبر آسمان و زمين و بهشت و دوزخ و آنچه بوده و آنچه خواهد بود وجود دارد
💠 أَعْلَمُ ذَلِكَ كَمَا أَنْظُرُ إِلَى كَفِّي
و من به قرآن چنان آگاهم كه به كف دست خود مى‌نگرم
💠إِنَّ اللَّهَ يَقُولُ فِيهِ تِبْيَانُ كُلِّ شَيْءٍ
براى آنكه خدا مى‌فرمايد: «در قرآن براى هرچيزى بيان آشكارى است»
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
✅فرزند رسول الله بودن از آن جهت است که وارثان حقیقی رسول الله اهل بیت هستند. پیامبر آورنده قرآن است و معارف این قرآن به وارثان حقیقی او رسیده اند.
✅از جهت دیگر نیز وارثان و اصحاب اصلی رسول الله عالمان به معارف آن حضرت هستند.
⚜️بسم الله الرحمن الرحیم⚜️
شرح اصول کافی_جلسه چهل و دوم
۱۴۰۳/۰۵/۰۷- ۲۲محرم
⚜️بَابُ الرَّدِّ إِلَى الْكِتَابِ وَ السُّنَّةِ وَ أَنَّهُ لَيْسَ شَيْءٌ مِنَ الْحَلَالِ وَ الْحَرَامِ وَ جَمِيعِ مَا يَحْتَاجُ النَّاسُ إِلَيْهِ إِلَّا وَ قَدْ جَاءَ فِيهِ كِتَابٌ أَوْ سُنَّةٌ⚜️
باز گرداندن همه امور به کتاب و سنت و اینکه هیچ چیزی از حلال و حرام و آنچه مردم به آن احتیاج دارند نیست مگر اینکه در قرآن یا سنت پیامبر آمده است.
(ابتدا احادیث این باب خوانده میشود و بعد جمع بندی در مورد اینکه آیا همه مسائل در قرآن و حدیث آمده اند، یا مقصود خاصی مد نظر است بیان خواهد شد.)
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔻حدیث نهم🔻
💠عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ:
از امام صادق علیه‌السلام روایت شده که فرمود:
💠كِتَابُ اللَّهِ فِيهِ نَبَأُ مَا قَبْلَكُمْ وَ خَبَرُ مَا بَعْدَكُمْ وَ فَصْلُ مَا بَيْنَكُمْ وَ نَحْنُ نَعْلَمُهُ.
در کتاب قرآن اخبار گذشتگان و آیندگان و هر چه را بخواهید در آن هست و ما اهل بیت به آن علم داریم.
⚜️بسم الله الرحمن الرحیم⚜️
شرح اصول کافی_جلسه چهل و دوم
۱۴۰۳/۰۵/۰۷- ۲۲محرم
⚜️بَابُ الرَّدِّ إِلَى الْكِتَابِ وَ السُّنَّةِ وَ أَنَّهُ لَيْسَ شَيْءٌ مِنَ الْحَلَالِ وَ الْحَرَامِ وَ جَمِيعِ مَا يَحْتَاجُ النَّاسُ إِلَيْهِ إِلَّا وَ قَدْ جَاءَ فِيهِ كِتَابٌ أَوْ سُنَّةٌ⚜️
باز گرداندن همه امور به کتاب و سنت و اینکه هیچ چیزی از حلال و حرام و آنچه مردم به آن احتیاج دارند نیست مگر اینکه در قرآن یا سنت پیامبر آمده است.
(ابتدا احادیث این باب خوانده میشود و بعد جمع بندی در مورد اینکه آیا همه مسائل در قرآن و حدیث آمده اند، یا مقصود خاصی مد نظر است بیان خواهد شد.)
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔻حدیث دهم🔻
💠 عَنْ أَبِي الْحَسَنِ مُوسَى ع قَالَ قُلْتُ لَهُ:
در روایت است که از امام کاظم علیه‌السلام پرسیدند:
💠 أَ كُلُّ شَيْءٍ فِي كِتَابِ اللَّهِ وَ سُنَّةِ نَبِيِّهِ ص أَوْ تَقُولُونَ فِيهِ؟
آيا هرچيزى در كتاب خدا و سنت پيامبر است،يا شما در آن اظهار عقيده مى‌كنيد؟
💠قَالَ بَلْ كُلُّ شَيْءٍ فِي كِتَابِ اللَّهِ وَ سُنَّةِ نَبِيِّهِ ص.
فرمود:همه چيز در كتاب خدا و سنت پيامبر وجود دارد.
⚜️بسم الله الرحمن الرحیم⚜️
شرح اصول کافی_جلسه چهل و دوم
۱۴۰۳/۰۵/۰۷- ۲۲محرم
⚜ جمع بندی در مورد اینکه آیا همه مسائل در قرآن و حدیث آمده اند، یا مقصود خاصی مد نظر است بیان خواهد شد⚜
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
✅چهار مطلب که تا الان گفته شده:
👈الف. هر چیزی در قرآن هست :
🔺حدیث ۱:
إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى أَنْزَلَ فِي الْقُرْآنِ تِبْيَانَ كُلِّ شَيْءٍ
👈ب. آنچه مورد احتیاج امت اسلام هست در قرآن آمده:
🔺إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى لَمْ يَدَعْ شَيْئاً يَحْتَاجُ إِلَيْهِ الْأُمَّةُ إِلَّا أَنْزَلَهُ فِي كِتَابِهِ
👈ج. آنچه در قرآن آمده قابل فهم برای همگان نیست بلکه رجالی به آن دسترسی دارند:
🔺مَا مِنْ أَمْرٍ يَخْتَلِفُ فِيهِ اثْنَانِ إِلَّا وَ لَهُ أَصْلٌ فِي كِتَابِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ لَكِنْ لَا تَبْلُغُهُ عُقُولُ الرِّجَالِ.
👈د. هر چیزی در قرآن و سنت پیامبر آمده:
🔺قَالَ بَلْ كُلُّ شَيْءٍ فِي كِتَابِ اللَّهِ وَ سُنَّةِ نَبِيِّهِ
❓سوال:
مقصود از ” وَنَزَّلْنَا عَلَيْكَ الْكِتَابَ تِبْيَانًا لِكُلِّ شَيْءٍ” چیست؟
این آیه که از آیات مشکل قرآن است، دارای وجوه، تفاسیر و معانی مختلفی است و بین مفسران قرآن و نظریه پردازان دینی نیز این اختلاف نظر وجود دارد.
1⃣هر آنچه مربوط به کلیات و اصول دینی باشد در قرآن آمده است. کلیات اعتقادی، اخلاقی، فقهی و….
2⃣همه چیز در قرآن آمده است با جزئی ترین جزئیات ولی به معنای ظاهر بودن آنها نیست. همانگونه که قرآن هفت باطن دارد، این مطالب نیز در بطون قرآن هستند که جز معدودی افراد به آن دسترسی ندارند.
3⃣هر چیزی که مربوط به زنده کردن فطرت الهی انسان باشد در قرآن آمده است، اخبار و هشدارها و تذکراتی که باعث توجه و فهم فطری انسان شوند در قرآن آمده اند.
4⃣ قرآن همه چیز را در خود دارد ولی یکی از آیات قرآن این است:
وَمَا آتَاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاكُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا
⏪ قرآن تصدیق میکند که حرف رسول حرف من است و پیامبر هم در روایات متعدد حرف اهل بیت را حرف خود میداند. با این حساب قرآن ➕ پیامبر ➕ اهل بیت، تبیان کلِّ شیء هستند.
🔺خود امیرالمومنین علیه‌السلام میفرماید:
سَلُونِي قَبْلَ أَنْ تَفْقِدُونِي فَلَأَنَا بِطُرُقِ السَّمَاءِ أَعْلَمُ مِنِّي بِطُرُقِ الْأَرْض
اى مردم! از من سؤال کنيد پيش از آنکه مرا از دست دهيد، زيرا من به راههاى آسمان از راه هاى زمين آشناترم!
⚜️بسم الله الرحمن الرحیم⚜️
شرح اصول کافی_جلسه چهل و دوم
۱۴۰۳/۰۵/۰۷- ۲۲محرم
⚜️حکایتی از زندگی علما⚜️
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔻گلایه محدث نوری از علما و حوزه های علمیه 🔻
محدث بزرگ میرزا حسین نوری که جزء بزرگان محدثین متاخر است در اواخر کتاب “خاتمةُ مستدرک الوسائل” میفرماید:
شما به علامه حلی نگاه کنید. شخصیتی که در فقاهت یک سر و گردان از بقیه بالاتر است و بعد از او هر کسی آمد سر سفره فقاهت او نشست. از فقه و اصول و درایه و رجال علامه حلی بهره برد و کسی نیز منکر این عظمت و خدمت نشد. علامه حلی علاوه بر فقاهت، در بحث حدیث نیز بسیار پر کار بود.
👈کتب ایشان :
استقصا الاعتبار فی تحقیق معانی الاخبار
مصابیح الانوار
الدرر و المرجان
جامع الاخبار
شرح الکلمات الخمس لامیرالمؤمنین علیه السلام
مختصر شرح نهج البلاغه
شرح حدیث قدسی
محدث نوری بعد از بیان این مطلب میگوید:
وقد قَطَعَ بهذه المؤل
َّفات عذرَ مَن يتوهَّم أنّ الاشتغال بالفقه والأُصول مانعٌ عن التوغَّل في فنّ الحديث!!
علامه حلی راه عذر را بر همگان بست که کسی خیال نکند اگر مشغول فقه و اصول بود نمی تواند مشغول حدیث شود
فإنّه تاجُ الفقهاء ، ورأس الأُصوليين ، و كلُّ مَن جاء بعدَه منهم
و هر کسی بعد از علامه حلی آمده
فإنّما أناخ رحله بفناءِ كُتُبِه
بار انداخته است برای فهم و درک کتب علامه حلی ،
ونال الدرجات العالية ببركات زبره
و به برکت نوشته های علامه به مرتبه بالایی رسید _زبر و زبور: نوشته، کتاب.
هذا حالُه
علامه حلی با اینکه دائما مشغول حدیث نبود از برکت حدیث بلند مرتبه شد
فكيف بمن اقتصر بفنّ الحديث ، واشتغل بإصلاح سنده ، واستخراج فوائد متنه … تعرّضوا لشرح كتب الحديث ، خصوصاً الكتب الأربعة!!!
حالا ببینید اگر کسی ممحض در علم حدیث و فوائد آن شود به چه مقامی میرسد.
👈درد دل محدث نوری از اینجا شروع میشود:
فكتبوا لها شروحاً وحواشي ما لا يحصى ، كلها مهجورة متروكة مستورة ،
بر کتاب کافی شروح و حواشی زیادی نوشته شده ، که همه آنها در بین علما و طلاب مهجور و دست نخورده و خاک خورده و…. باقی مانده
لا طالبَ لها و لا راغب فيها ،
کسی حوصله این کتاب ها را ندارد و به اینها رغبتی نداره.
فأصبَحَتِ الديار عنها خاوية ،
این به نحوی است که اینگار شهر و دیار از این کتاب خالی شده است.
ومحافلَ العلم ومجالسَ العلماء عن ذكرها والبحث فيها خالية .
محافل علم و مجالس علما از ذکر و بحث این کتب خالی است.
وأصبحنا في عصرٍ لا يوجد فيه مجلسُ عالمٍ يُذاكر فيه من هذا العلم ساعة ،
من رفتم گشتم در عصری که من زندگی میکنم یک مجلس عالمانه نیست که از کافی و دیگر کتب روایی سخن به میان بیاورد.
ولا مَن يُقرأ عليه من الكتب الأربعة باب أو صفحة ،
و کسی نیست که حتی باب یا صفحه ای از کتب اربعه بخواند.
ولا من يَقرأُها عليهم ،
و کسی نیست آن را بر مردم بخواند.
بل ولا من التفسير والرجال شيء ،
كأنَّها صارت من العلوم الغريبة ، وفضول الفنون الغير النافعة
این کافی و حدیث آنقدر مهجور شده گویا از علوم غریبه است.
بسم الله الرحمن الرحیم
شرح اصول کافی_جلسه چهل و دوم
۱۴۰۳/۰۵/۰۷- ۲۲محرم
بَابُ الرَّدِّ إِلَى الْكِتَابِ وَ السُّنَّةِ وَ أَنَّهُ لَيْسَ شَيْءٌ مِنَ الْحَلَالِ وَ الْحَرَامِ وَ جَمِيعِ مَا يَحْتَاجُ النَّاسُ إِلَيْهِ إِلَّا وَ قَدْ جَاءَ فِيهِ كِتَابٌ أَوْ سُنَّةٌ
وَ قَالَ عَليهِ السَّلامُ
بَيْنَکُمْ وَ بَيْنَ آلْمَوْعِظَةِ حِجَابٌ مِنَ آلْغِرَّةِ.
امام (عليه السلام) فرمود:
ميان شما و موعظه، پرده اى از غفلت (و غرور) وجود دارد (که مانع تأثير آن است).
باز گرداندن همه امور به کتاب و سنت و اینکه هیچ چیزی از حلال و حرام و آنچه مردم به آن احتیاج دارند نیست مگر اینکه در قرآن یا سنت پیامبر آمده است.
(ابتدا احادیث این باب خوانده میشود و بعد جمع بندی در مورد اینکه آیا همه مسائل در قرآن و حدیث آمده اند، یا مقصود خاصی مد نظر است بیان خواهد شد.)
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔻حدیث هفتم🔻
💠قَالَ قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع
امام علی علیه‌السلام میفرماید:
💠أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى أَرْسَلَ إِلَيْكُمُ الرَّسُولَ ص وَ أَنْزَلَ إِلَيْهِ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ
ای مردم خداوند تبارک و تعالی پیامبر صلوات الله علیه را به سوی شما فرستاد و قرآن را به حق فرستاد.
✅در بخش پیش رو اوصاف دوران جاهلیت آمده است.
💠وَ أَنْتُمْ أُمِّيُّونَ عَنِ الْكِتَابِ
شما با کتاب های آسمانی بیگانه بودید
💠 وَ مَنْ أَنْزَلَهُ، وَ عَنِ الرَّسُولِ وَ مَنْ أَرْسَلَهُ
و اینکه از چه کسی آن را نازل شده و از پیامبر و کسی که او را به پیامبری برگزید خبر نداشتید.
✅نه توحید میدانستید نه رسالت.
💠 عَلَى حِينِ فَتْرَةٍ مِنَ الرُّسُلِ
در حالی که فاصله زیادی بین پیامبر و حضرت عیسی به وجود آمده بود
💠 وَ طُولِ هَجْعَةٍ مِنَ الْأُمَمِ
و امت ها در خواب عمیقی فرو رفته بودند
💠وَ انْبِسَاطٍ مِنَ الْجَهْلِ
نادانی گسترده شده بود
💠وَ اعْتِرَاضٍ مِنَ الْفِتْنَةِ
فتنه ها همه جا در حال عرضه بودند
💠 وَ انْتِقَاضٍ مِنَ الْمُبْرَمِ
و نقض شدن و شکستن همه پیمانها
💠وَ عَمًى عَنِ الْحَقِّ
و کوری نسبت به دیدن حق
💠وَ اعْتِسَافٍ مِنَ الْجَوْرِ
زورگویی در ظلم
✅بین دوظالم هم اگر کسی ظلمش به دیگری میچربید به او ظلم میکرد چه رسد به مظلوم
💠 وَ امْتِحَاقٍ مِنَ الدِّينِ
دین در دورترین نقاط بود
(خاموش شدن نور مسائل دینی)
✅محاق به دورترین مکان ماه نسبت به زمین گفته میشود.
💠وَ تَلَظٍّ مِنَ الْحُرُوبِ
شعله ور شدن آتش جنگها
💠عَلَى حِينِ اصْفِرَارٍ مِنْ رِيَاضِ جَنَّاتِ الدُّنْيَا
همان زمانی که سرسبزی باغ های دنیا به زردی و خشکی متمایل شده بود
✅بی دینی بر روی نعمت اثر گذار است.
💠وَ يُبْسٍ مِنْ أَغْصَانِهَا
و شاخه درختان خشک شده بود
💠وَ انْتِثَارٍ مِنْ وَرَقِهَا
برگ درختان در حال ریزش بود
💠وَ يَأْسٍ مِنْ ثَمَرِهَا
امیدی به میوه درختان نبود.
✅نه تنها این درختان میوه نمی‌دادند بلکه از به ثمر نشست نشان هم مأیوس بودند(تاثیر بی‌دینی بر طبیعت)
💠وَ اغْوِرَارٍ مِنْ مَائِهَا
آبها نشست کرده بودند و از دسترس خارج بودند
💠 قَدْ دَرَسَتْ أَعْلَامُ الْهُدَى
نشانه های مسیر هدایت کهنه و بی جاذبه شده بود.
✅اگر امروز هم مسجد و هیئت و کار فرهنگی ما رنگ و لعاب نداشته باشد، همان جاهلیت است،البته بنا نیست با ارگ و موسیقی و … به کار فرهنگی جذابیت بدهیم ولی باید با روش های حلال جذابیت لازم را به وجود آوریم.
همانگونه که اسلام با ورودش لباس کهنه را از دین در آورد و لباسی نو بر تنش کرد.
💠فَظَهَرَتْ أَعْلَامُ الرَّدَى
نشانه های گمراهی آشکار بود
🔻ادامه حدیث هفتم🔻
💠فَالدُّنْيَا مُتَهَجِّمَةٌ فِي وُجُوهِ أَهْلِهَا مُكْفَهِرَّةٌ
دنیا چهره عبوسی را به مردم نشان میداد
💠مُدْبِرَةٌ غَيْرُ مُقْبِلَةٍ
دنیا به مردم پشت کرده بود و به آنها اقبالی نداشت
💠ثَمَرَتُهَا الْفِتْنَةُ
میوه درخت دنیا فتنه و جنگ بود
💠وَ طَعَامُهَا الْجِيفَةُ
غذای دنیا جنازه های افتاده بر زمین بود
💠وَ شِعَارُهَا الْخَوْفُ
دنیا زیرپوش ترس بر اندام مردم پوشانده بود
💠وَ دِثَارُهَا السَّيْفُ
و روپوش دنیا شمشیر و زد و خورد بود
💠مُزِّقْتُمْ كُلَّ مُمَزَّقٍ
پیوندهای شما مردم از هم گسسته بود و هیچ پیوند و اتحادی نداشتید
💠 وَ قَدْ أَعْمَتْ عُيُونَ أَهْلِهَا
و دنیا چشم اهلش را کور کرده بود
💠وَ أَظْلَمَتْ عَلَيْهَا أَيَّامُهَا
و دنیا روزگارش را بر مردم سیاه کرده بود
💠قَدْ قَطَّعُوا أَرْحَامَهُمْ وَ سَفَكُوا دِمَاءَهُمْ
قطع رحم میکردند و خون های خویشاوندانشان را بر زمین میریختند.
💠وَ دَفَنُوا فِي التُّرَابِ الْمَوْءُودَةَ بَيْنَهُمْ مِنْ أَوْلَادِهِمْ
واد: زنده به گور کردن _ و دخترانشان را زنده به گور میکردند
💠يَجْتَازُ دُونَهُمْ طِيبُ الْعَيْشِ
زندگی راحت از بین آنها رخت بر بسته بود
💠وَ رَفَاهِيَةُ خُفُوضِ الدُّنْيَا
و رفاه و آرامش دنیا از بین رفته بود
💠لَا يَرْجُونَ مِنَ اللَّهِ ثَوَاباً وَ لَا يَخَافُونَ وَ اللَّهِ مِنْهُ عِقَاباً
اوضاع دینداری مردم به گونه ای بود که نه امید پاداشی از خدا داشتند نه ترس از عقابی
💠حَيُّهُمْ أَعْمَى نَجِسٌ
زندگان جاهلیت کورهایی بودند دچار نجاست شرک
💠وَ مَيِّتُهُمْ فِي النَّارِ مُبْلِسٌ
و مردگان آنها در آتش جهنم غمناک و محزون بودند
✅تا به اینجا مقدمه بحث بود از اینجا به بعد با عنوان باب (در قرآن در مورد همه چیز سخن به میان آمده )مرتبط است.
💠فَجَاءَهُمْ بِنُسْخَةِ مَا فِي الصُّحُفِ الْأُولَى
در چنین شرایطی پیامبر کتابی از جنس کتب آسمانی قبل را برای آنها آورد
💠وَ تَصْدِيقِ الَّذِي بَيْنَ يَدَيْهِ
قرآنی که کتب قبل را تصدیق میکرد.
💠وَ تَفْصِيلِ الْحَلَالِ مِنْ رَيْبِ الْحَرَامِ و حلال را از مشتبه به حرام جدا میساخت
✅نه تنها حلال را از حرام بلکه از شبهه حرام هم جدا کرده.
💠ذَلِكَ الْقُرْآنُ فَاسْتَنْطِقُوهُ وَ لَنْ يَنْطِقَ لَكُمْ اُخْبِرُكُمْ عَنْهُ.
این قرآن در دسترس شماست پس آنرا به سخن وادارید و قرآن هرگز با شما سخن نمی‌گوید (بلکه این منم که قرآن را برای شما بیان میکنم و قرآن با من سخن میگوید از من بپرسید تا به شما بگویم)
💠 إِنَّ فِيهِ عِلْمَ مَا مَضَى وَ عِلْمَ مَا يَأْتِي إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ وَ حُكْمَ مَا بَيْنَكُمْ وَ بَيَانَ مَا أَصْبَحْتُمْ فِيهِ تَخْتَلِفُونَ فَلَوْ سَأَلْتُمُونِي عَنْهُ لَعَلَّمْتُكُمْ.
و در قرآن علم گذشته و آينده نهفته است و تا روز قيامت ميان شما داورى مى‌كند و در هرچه اختلاف داريد برايتان بيان مى‌كند. اگر از من بپرسيد به شما مى‌آموزم.
✅سخنگوی قرآن اهل بیت هستند و آنچه را که میخواهیم از قرآن بفهمیم را باید از اهل بیت بیاموزیم.
✅ آنچه از گذشته و حال هست همه در قرآن هست.
⚜️بسم الله الرحمن الرحیم⚜️
شرح اصول کافی_جلسه چهل و دوم
۱۴۰۳/۰۵/۰۷- ۲۲محرم
⚜️بَابُ الرَّدِّ إِلَى الْكِتَابِ وَ السُّنَّةِ وَ أَنَّهُ لَيْسَ شَيْءٌ مِنَ الْحَلَالِ وَ الْحَرَامِ وَ جَمِيعِ مَا يَحْتَاجُ النَّاسُ إِلَيْهِ إِلَّا وَ قَدْ جَاءَ فِيهِ كِتَابٌ أَوْ سُنَّةٌ⚜️
باز گرداندن همه امور به کتاب و سنت و اینکه هیچ چیزی از حلال و حرام و آنچه مردم به آن احتیاج دارند نیست مگر اینکه در قرآن یا سنت پیامبر آمده است.
(ابتدا احادیث این باب خوانده میشود و بعد جمع بندی در مورد اینکه آیا همه مسائل در قرآن و حدیث آمده اند، یا مقصود خاصی مد نظر است بیان خواهد شد.)
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔻حدیث هشتم🔻
💠سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ
از امام صادق علیه‌السلام شنیدم که فرمود:
💠قَدْ وَلَدَنِي رَسُولُ اللَّهِ ص
من فرزند رسول خدا صلوات الله علیه هستم،
💠وَ أَنَا أَعْلَمُ كِتَابَ اللَّهِ
من قرآن را بهتر از هر کسی مى‌دانم،
💠 وَ فِيهِ بَدْءُ الْخَلْقِ وَ مَا هُوَ كَائِنٌ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ وَ فِيهِ خَبَرُ السَّمَاءِ وَ خَبَرَُرُ الْأَرْضِ وَ خَبَرُ الْجَنَّةِ وَ خَبَرُ النَّارِ وَ خَبَرُ مَا كَانَ وَ خَبَرُ مَا هُوَ كَائِنٌ
در قرآن از آغاز آفرينش و هرآنچه تا روز قيامت خواهد بود بيان شده است و در آن خبر آسمان و زمين و بهشت و دوزخ و آنچه بوده و آنچه خواهد بود وجود دارد
💠 أَعْلَمُ ذَلِكَ كَمَا أَنْظُرُ إِلَى كَفِّي
و من به قرآن چنان آگاهم كه به كف دست خود مى‌نگرم
💠إِنَّ اللَّهَ يَقُولُ فِيهِ تِبْيَانُ كُلِّ شَيْءٍ
براى آنكه خدا مى‌فرمايد: «در قرآن براى هرچيزى بيان آشكارى است»
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
✅فرزند رسول الله بودن از آن جهت است که وارثان حقیقی رسول الله اهل بیت هستند. پیامبر آورنده قرآن است و معارف این قرآن به وارثان حقیقی او رسیده اند.
✅از جهت دیگر نیز وارثان و اصحاب اصلی رسول الله عالمان به معارف آن حضرت هستند.
⚜️بسم الله الرحمن الرحیم⚜️
شرح اصول کافی_جلسه چهل و دوم
۱۴۰۳/۰۵/۰۷- ۲۲محرم
⚜️بَابُ الرَّدِّ إِلَى الْكِتَابِ وَ السُّنَّةِ وَ أَنَّهُ لَيْسَ شَيْءٌ مِنَ الْحَلَالِ وَ الْحَرَامِ وَ جَمِيعِ مَا يَحْتَاجُ النَّاسُ إِلَيْهِ إِلَّا وَ قَدْ جَاءَ فِيهِ كِتَابٌ أَوْ سُنَّةٌ⚜️
باز گرداندن همه امور به کتاب و سنت و اینکه هیچ چیزی از حلال و حرام و آنچه مردم به آن احتیاج دارند نیست مگر اینکه در قرآن یا سنت پیامبر آمده است.
(ابتدا احادیث این باب خوانده میشود و بعد جمع بندی در مورد اینکه آیا همه مسائل در قرآن و حدیث آمده اند، یا مقصود خاصی مد نظر است بیان خواهد شد.)
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔻حدیث نهم🔻
💠عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ:
از امام صادق علیه‌السلام روایت شده که فرمود:
💠كِتَابُ اللَّهِ فِيهِ نَبَأُ مَا قَبْلَكُمْ وَ خَبَرُ مَا بَعْدَكُمْ وَ فَصْلُ مَا بَيْنَكُمْ وَ نَحْنُ نَعْلَمُهُ.
در کتاب قرآن اخبار گذشتگان و آیندگان و هر چه را بخواهید در آن هست و ما اهل بیت به آن علم داریم.
⚜️بسم الله الرحمن الرحیم⚜️
شرح اصول کافی_جلسه چهل و دوم
۱۴۰۳/۰۵/۰۷- ۲۲محرم
⚜️بَابُ الرَّدِّ إِلَى الْكِتَابِ وَ السُّنَّةِ وَ أَنَّهُ لَيْسَ شَيْءٌ مِنَ الْحَلَالِ وَ الْحَرَامِ وَ جَمِيعِ مَا يَحْتَاجُ النَّاسُ إِلَيْهِ إِلَّا وَ قَدْ جَاءَ فِيهِ كِتَابٌ أَوْ سُنَّةٌ⚜️
باز گرداندن همه امور به کتاب و سنت و اینکه هیچ چیزی از حلال و حرام و آنچه مردم به آن احتیاج دارند نیست مگر اینکه در قرآن یا سنت پیامبر آمده است.
(ابتدا احادیث این باب خوانده میشود و بعد جمع بندی در مورد اینکه آیا همه مسائل در قرآن و حدیث آمده اند، یا مقصود خاصی مد نظر است بیان خواهد شد.)
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔻حدیث دهم🔻
💠 عَنْ أَبِي الْحَسَنِ مُوسَى ع قَالَ قُلْتُ لَهُ:
در روایت است که از امام کاظم علیه‌السلام پرسیدند:
💠 أَ كُلُّ شَيْءٍ فِي كِتَابِ اللَّهِ وَ سُنَّةِ نَبِيِّهِ ص أَوْ تَقُولُونَ فِيهِ؟
آيا هرچيزى در كتاب خدا و سنت پيامبر است،يا شما در آن اظهار عقيده مى‌كنيد؟
💠قَالَ بَلْ كُلُّ شَيْءٍ فِي كِتَابِ اللَّهِ وَ سُنَّةِ نَبِيِّهِ ص.
فرمود:همه چيز در كتاب خدا و سنت پيامبر وجود دارد.
⚜️بسم الله الرحمن الرحیم⚜️
شرح اصول کافی_جلسه چهل و دوم
۱۴۰۳/۰۵/۰۷- ۲۲محرم
⚜ جمع بندی در مورد اینکه آیا همه مسائل در قرآن و حدیث آمده اند، یا مقصود خاصی مد نظر است بیان خواهد شد⚜
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
✅چهار مطلب که تا الان گفته شده:
👈الف. هر چیزی در قرآن هست :
🔺حدیث ۱:
إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى أَنْزَلَ فِي الْقُرْآنِ تِبْيَانَ كُلِّ شَيْءٍ
👈ب. آنچه مورد احتیاج امت اسلام هست در قرآن آمده:
🔺إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى لَمْ يَدَعْ شَيْئاً يَحْتَاجُ إِلَيْهِ الْأُمَّةُ إِلَّا أَنْزَلَهُ فِي كِتَابِهِ
👈ج. آنچه در قرآن آمده قابل فهم برای همگان نیست بلکه رجالی به آن دسترسی دارند:
🔺مَا مِنْ أَمْرٍ يَخْتَلِفُ فِيهِ اثْنَانِ إِلَّا وَ لَهُ أَصْلٌ فِي كِتَابِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ لَكِنْ لَا تَبْلُغُهُ عُقُولُ الرِّجَالِ.
👈د. هر چیزی در قرآن و سنت پیامبر آمده:
🔺قَالَ بَلْ كُلُّ شَيْءٍ فِي كِتَابِ اللَّهِ وَ سُنَّةِ نَبِيِّهِ
❓سوال:
مقصود از ” وَنَزَّلْنَا عَلَيْكَ الْكِتَابَ تِبْيَانًا لِكُلِّ شَيْءٍ” چیست؟
این آیه که از آیات مشکل قرآن است، دارای وجوه، تفاسیر و معانی مختلفی است و بین مفسران قرآن و نظریه پردازان دینی نیز این اختلاف نظر وجود دارد.
1⃣هر آنچه مربوط به کلیات و اصول دینی باشد در قرآن آمده است. کلیات اعتقادی، اخلاقی، فقهی و….
2⃣همه چیز در قرآن آمده است با جزئی ترین جزئیات ولی به معنای ظاهر بودن آنها نیست. همانگونه که قرآن هفت باطن دارد، این مطالب نیز در بطون قرآن هستند که جز معدودی افراد به آن دسترسی ندارند.
3⃣هر چیزی که مربوط به زنده کردن فطرت الهی انسان باشد در قرآن آمده است، اخبار و هشدارها و تذکراتی که باعث توجه و فهم فطری انسان شوند در قرآن آمده اند.
4⃣ قرآن همه چیز را در خود دارد ولی یکی از آیات قرآن این است:
وَمَا آتَاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاكُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا
⏪ قرآن تصدیق میکند که حرف رسول حرف من است و پیامبر هم در روایات متعدد حرف اهل بیت را حرف خود میداند. با این حساب قرآن ➕ پیامبر ➕ اهل بیت، تبیان کلِّ شیء هستند.
🔺خود امیرالمومنین علیه‌السلام میفرماید:
سَلُونِي قَبْلَ أَنْ تَفْقِدُونِي فَلَأَنَا بِطُرُقِ السَّمَاءِ أَعْلَمُ مِنِّي بِطُرُقِ الْأَرْض
اى مردم! از من سؤال کنيد پيش از آنکه مرا از دست دهيد، زيرا من به راههاى آسمان از راه هاى زمين آشناترم!
⚜️بسم الله الرحمن الرحیم⚜️
شرح اصول کافی_جلسه چهل و دوم
۱۴۰۳/۰۵/۰۷- ۲۲محرم
⚜️حکایتی از زندگی علما⚜️
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔻گلایه محدث نوری از علما و حوزه های علمیه 🔻
محدث بزرگ میرزا حسین نوری که جزء بزرگان محدثین متاخر است در اواخر کتاب “خاتمةُ مستدرک الوسائل” میفرماید:
شما به علامه حلی نگاه کنید. شخصیتی که در فقاهت یک سر و گردان از بقیه بالاتر است و بعد از او هر کسی آمد سر سفره فقاهت او نشست. از فقه و اصول و درایه و رجال علامه حلی بهره برد و کسی نیز منکر این عظمت و خدمت نشد. علامه حلی علاوه بر فقاهت، در بحث حدیث نیز بسیار پر کار بود.
👈کتب ایشان :
استقصا الاعتبار فی تحقیق معانی الاخبار
مصابیح الانوار
الدرر و المرجان
جامع الاخبار
شرح الکلمات الخمس لامیرالمؤمنین علیه السلام
مختصر شرح نهج البلاغه
شرح حدیث قدسی
محدث نوری بعد از بیان این مطلب میگوید:
وقد قَطَعَ بهذه المؤل
َّفات عذرَ مَن يتوهَّم أنّ الاشتغال بالفقه والأُصول مانعٌ عن التوغَّل في فنّ الحديث!!
علامه حلی راه عذر را بر همگان بست که کسی خیال نکند اگر مشغول فقه و اصول بود نمی تواند مشغول حدیث شود
فإنّه تاجُ الفقهاء ، ورأس الأُصوليين ، و كلُّ مَن جاء بعدَه منهم
و هر کسی بعد از علامه حلی آمده
فإنّما أناخ رحله بفناءِ كُتُبِه
بار انداخته است برای فهم و درک کتب علامه حلی ،
ونال الدرجات العالية ببركات زبره
و به برکت نوشته های علامه به مرتبه بالایی رسید _زبر و زبور: نوشته، کتاب.
هذا حالُه
علامه حلی با اینکه دائما مشغول حدیث نبود از برکت حدیث بلند مرتبه شد
فكيف بمن اقتصر بفنّ الحديث ، واشتغل بإصلاح سنده ، واستخراج فوائد متنه … تعرّضوا لشرح كتب الحديث ، خصوصاً الكتب الأربعة!!!
حالا ببینید اگر کسی ممحض در علم حدیث و فوائد آن شود به چه مقامی میرسد.
👈درد دل محدث نوری از اینجا شروع میشود:
فكتبوا لها شروحاً وحواشي ما لا يحصى ، كلها مهجورة متروكة مستورة ،
بر کتاب کافی شروح و حواشی زیادی نوشته شده ، که همه آنها در بین علما و طلاب مهجور و دست نخورده و خاک خورده و…. باقی مانده
لا طالبَ لها و لا راغب فيها ،
کسی حوصله این کتاب ها را ندارد و به اینها رغبتی نداره.
فأصبَحَتِ الديار عنها خاوية ،
این به نحوی است که اینگار شهر و دیار از این کتاب خالی شده است.
ومحافلَ العلم ومجالسَ العلماء عن ذكرها والبحث فيها خالية .
محافل علم و مجالس علما از ذکر و بحث این کتب خالی است.
وأصبحنا في عصرٍ لا يوجد فيه مجلسُ عالمٍ يُذاكر فيه من هذا العلم ساعة ،
من رفتم گشتم در عصری که من زندگی میکنم یک مجلس عالمانه نیست که از کافی و دیگر کتب روایی سخن به میان بیاورد.
ولا مَن يُقرأ عليه من الكتب الأربعة باب أو صفحة ،
و کسی نیست که حتی باب یا صفحه ای از کتب اربعه بخواند.
ولا من يَقرأُها عليهم ،
و کسی نیست آن را بر مردم بخواند.
بل ولا من التفسير والرجال شيء ،
كأنَّها صارت من العلوم الغريبة ، وفضول الفنون الغير النافعة
این کافی و حدیث آنقدر مهجور شده گویا از علوم غریبه است.
