بسم الله الرحمن الرحیم
شرح اصول کافی_جلسه بیست و ششم
١۴٠٢/١٠/٠٣- ١٠جمادی الثانی
بَابُ النَّوَادِرِ
شامل متفرقات هر بابی است که به جهت تعداد قابل باب بندی نیستند.
وَ قَالَ عَليهِ السَّلامُ
بَيْنَکُمْ وَ بَيْنَ آلْمَوْعِظَةِ حِجَابٌ مِنَ آلْغِرَّةِ.
امام (عليه السلام) فرمود:
ميان شما و موعظه، پرده اى از غفلت (و غرور) وجود دارد (که مانع تأثير آن است).
🔻حدیث سوم:
💠عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص
روایت است از امام صادق علیه السلام که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند:
💠نِعْمَ وَزِيرُ الْإِيمَانِ الْعِلْمُ
بهترین وزیر ایمان علم است.
💠وَ نِعْمَ وَزِيرُ الْعِلْمِ الْحِلْمُ
و بهترین وزیر علم، حلم و بردباری است.
💠وَ نِعْمَ وَزِيرُ الْحِلْمِ الرِّفْقُ
و بهترین وزیر حلم رفق و مدارا است.
💠 وَ نِعْمَ وَزِيرُ الرِّفْقِ الصَّبْرُ
و بهترین وزیر رفق صبر است
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔰نکات مهم🔰
✅وزیر از وِزر گرفته شده، به گناه وزر میگویند چرا که بر دوش شخص سنگینی میکند، به وزیر هم از این جهت که سنگینی بار حکومت بر دوشش است وزیر میگویند. [نِعْمَ وَزِيرُ]
✅دانا ترین وزیر ایمان علم است و همانطور که وزیر مانع سقوط پادشاهی میشود علم هم مانع ازبین رفتن ایمان است. [نِعْمَ وَزِيرُ الْإِيمَانِ الْعِلْمُ]
✅اگر حلم و بردباری نباشد علم هم نمیماند چرا که حلم مانند وزیری شایسته برای علم عمل میکند. [وَ نِعْمَ وَزِيرُ الْعِلْمِ الْحِلْمُ ]
✅ در بین مردم کسامی هستند که رای و نظری مخالف ما دارند، تا وقتی که این نظر را عملی نکنند و مستحق مجازات نباشند نباید مقابل آنها ایستاد، وطیفه ما بیان حق و مدارا با آنها تا زمانی است که مستحق مجازات نباشند. [وَ نِعْمَ وَزِيرُ الْحِلْمِ الرِّفْقُ]
✅صبر شیرهی بسیار تلخ یک درخت است، صبر امیخته با تلخی است ونمیتوان صبر شیرینی را یافت، کسی مثل حضرت زینب سلام اللّه علیها که همه اتفاقات عالم را از مقدرات خداوند میداند در مقابل مصائب میگوید “ما رأیتُ إلا جمیلا” ولی ما با نگاهی به حادثه کربلا چیزی جز سختی و مشقت نمیبینیم . [ وَ نِعْمَ وَزِيرُ الرِّفْقِ الصَّبْرُ ]
✅علم عامل پایداری حکومت ایمان در انسان است.
⚜️بسم الله الرحمن الرحیم⚜️
شرح اصول کافی_جلسه بیست و ششم
١۴٠٢/١٠/٠٣- ١٠جمادی الثانی
⚜️بَابُ النَّوَادِرِ⚜️
شامل متفرقات هر بابی است که به جهت تعداد قابل باب بندی نیستند.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔻حدیث چهارم:
💠عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ آبَائِهِ ع قَالَ:
امام صادق علیه السلام از پدرانشان نقل میکنند:
💠جَاءَ رَجُلٌ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ ص فَقَالَ
مردی نزد پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم رسید و پرسید:
💠 يَا رَسُولَ اللَّهِ مَا الْعِلْمُ
ای پیامبر خدا علم چیست؟
💠 قَالَ الْإِنْصَاتُ
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم پاسخ دادند: سکوت کردن.
💠قَالَ ثُمَّ مَهْ
مرد پرسید :بعد از سکوت چه کنیم؟
💠قَالَ الِاسْتِمَاعُ
حضرت فرمود:خوب گوش دادن.
💠 قَالَ ثُمَّ مَهْ
مرد پرسید :بعد از خوب شنیدن چه کنیم؟
💠قَالَ الْحِفْظُ
حضرت فرمودند:انچه شنیدید را حفظ و نگهداری کنید.
💠قَالَ ثُمَّ مَهْ
مرد پرسید :بعد از حفظ چه کنیم؟
💠 قَالَ الْعَمَلُ بِهِ
حضرت در پاسخ فرمودند :به آن عمل کن.
💠قَالَ ثُمَّ مَهْ يَا رَسُولَ اللَّهِ
مرد پرسید :بعد از عمل چه کنیم؟
💠قَالَ نَشْرُهُ.
پیامبر فرمودند : آن را نشر بده
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔰نکات مهم🔰
✅ عبارت “مَهْ” مخفف “ما هوَ” است.
✅حضرت علم را به سکوت تعبیر میکنند و در مرتبه بعد خوب شنیدن را بیان میدارند، سوال این است که مگر این دو باهم تفاوتی هم دارند؟
مرحوم ملا خلیل قزوینی در کتاب شرح کافی خود این چنین میفرمایند که ما یک انصات داریم یک استماع
استماع به معنای سراپا گوش شدن در مقابل سخن معلم است، انصات به معنای فراهم کردن مقدمات برای تشکیل کلاس است،
🔺همانگونه که در قرآن آمده است :
وَ إِذا قُرِئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَ أَنْصِتُوا لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ
هنگامى که قرآن خوانده شود، گوش فرا دهید و ساکت باشید ; شاید مشمول رحمت خدا شوید!
ملا خلیل درمورد این ایه چنین استباط میکند که وقتی قرآن کریم میگوید “أَنْصِتُوا” به معنای اماده کردن فضا برای شنیدن قرآن است و بعد از آن است که باید همه تن أُذُن شد تا نوای قرآن را شنید.
✅حفظ علاوه بر معنای به حافظه سپردن به معنای نگهداری از چیزی هم هست، همچنین حفظ در روایات (روایاتی که در ابواب بعدی کافی خواهیم خواند) معنای کتابت را هم دارد. [قَالَ الْحِفْظُ ]
در حکمت ٣١ نهج البلاغه شخصی از امام در مورد حقیقت ایمان پرسید، حضرت پاسخ او را ندادند و از این جهت که ممکن است نتواند از کلام مولا به خوبی نگهداری کند و ان را حفظ کند، از او خواستند تا ابتدا چند نفر را با خود همراه کند تا عدهی بیشتری کلام مولا را بشنوند و نگهداری از آن دچار مشکل نشود.
✅روایات متعددی در مورد نوشتن و کتابت علم داریم و همه باید توجه کنند که نمیشود مدرسه رفت و کلاس شرکت کرد و قلم در دست نباشد، باید مطالبی که در کلاس تدریس میشود را نوشت چرا که وظیفه این را اقتضا میکند.
✅ما علم را به سیاهه نویسی محدود کرده ایم در حالی که حضرت در این روایت مقیاس وسیعی را برای علم بیان میکنند، علم از آماده کردن مجلس شروع میشود، تا شنیدن مجلس و بعد از ان کتابت مجلس و بعد از آن عمل به حرفها و در نهایت انتشار علم.
✅عالم شدن به آموختن علم خلاصه نمیشود، بلکه عمل کردن و سخت تر از آن انتشار علم هم ضرورت دارد، نشر یکی از بخش های علم به شمار میرود نه بخشی جداگانه واز جهتی مهمترین است چرا که اگر انتشار علم حاصل نشود در اصل علم ثمر نداده و حاصل نشده است. [قَالَ نَشْرُهُ.]
⚜️بسم الله الرحمن الرحیم⚜️
شرح اصول کافی_جلسه بیست و ششم
١۴٠٢/١٠/٠٣- ١٠جمادی الثانی
⚜️بَابُ النَّوَادِرِ⚜️
شامل متفرقات هر بابی است که به جهت تعداد قابل باب بندی نیستند.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔻حدیث پنجم:
💠عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ رَفَعَهُ إِلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ:
علی بن ابراهیم قمی از امام صادق علیه السلام روایت میکند:
💠طَلَبَةُ الْعِلْمِ ثَلَاثَةٌ
طالبان علم سه دسته هستند؛
💠فَاعْرِفْهُمْ بِأَعْيَانِهِمْ وَ صِفَاتِهِمْ
این سه دسته را باشخصیت و صفاتشان بشناس.
💠 صِنْفٌ يَطْلُبُهُ لِلْجَهْلِ وَ الْمِرَاءِ
گروه اول علم را میآموزد بری جهل و جدل
💠وَ صِنْفٌ يَطْلُبُهُ لِلِاسْتِطَالَةِ وَ الْخَتْلِ
گروه دوم کسانی هستند که علم را میآموزند برای برتری طلبی وزیاده خواهی و فریب مردم.
💠وَ صِنْفٌ يَطْلُبُهُ لِلْفِقْهِ وَ الْعَقْلِ
و گروهی علم را میآموزند برای تفقه و تعقل.
💠فَصَاحِبُ الْجَهْلِ وَ الْمِرَاءِ
عالمی که جاهل و اهل جدال است،
💠مُوذٍ مُمَارٍ
فرد آزار دهنده وخودنمایی است
💠مُتَعَرِّضٌ لِلْمَقَالِ فِي أَنْدِيَةِ الرِّجَالِ بِتَذَاكُرِ الْعِلْمِ وَ صِفَةِ الْحِلْمِ
که در محافل مردم ، با حرف علمی زدن و در وصف حلم سخنرانی کردن، به اظهار فضل میپردازد.
💠 قَدْ تَسَرْبَلَ بِالْخُشُوعِ وَ تَخَلَّى مِنَ الْوَرَعِ
لباس خشوع بر تن دارد در حالی که خالی از زهد و ورع است.
💠فَدَقَّ اللَّهُ مِنْ هَذَا خَيْشُومَهُ وَ قَطَعَ مِنْهُ حَيْزُومَهُ
خدا به خاطر این کارش بینیاش را به خاک بمالد و و کمرش را قطع کند.
💠 وَ صَاحِبُ الِاسْتِطَالَةِ وَ الْخَتْلِ
و صاحب زیاده خواهی و گردن کشی و فریب
💠 ذُو خِبٍّ وَ مَلَقٍ
همچون امواج دریا صاحب فراز و فرود در سخنرانی است و اهل تملق است،
💠 يَسْتَطِيلُ عَلَى مِثْلِهِ مِنْ أَشْبَاهِهِ
ونسبت به عالمان امثال خودش و پیروانش گردن کشی میکند.
💠وَ يَتَوَاضَعُ لِلْأَغْنِيَاءِ مِنْ دُونِهِ
نسبت به ثروتمندانی که جایگاه کمتری نسبت به او دارند متواضع است
💠فَهُوَ لِحَلْوَائِهِمْ و هَاضِمٌ وَ لِدِينِهِ حَاطِمٌ
او حلوای شیرین ثروتمندان را میخورد و همزمان دینش را خُرد میکند.
💠 فَأَعْمَى اللَّهُ عَلَى هَذَا خُبْرَهُ وَ قَطَعَ مِنْ آثَارِ الْعُلَمَاءِ أَثَرَهُ
خدا او را به خاطر این کارش بی نام و نشان کند و رد پای اورا از بین علما پاک کند.
💠وَ صَاحِبُ الْفِقْهِ وَ الْعَقْلِ
و گروه سوم صاحب فقه و عقل
💠 ذُو كَآبَةٍ وَ حَزَنٍ وَ سَهَرٍ
در عین جوانی شکسته است و بزرگتر از سنش است[ذُو كَآبَةٍ] اهل حزن است[ وَ حَزَنٍ] و نیمه های شب بیدار است. [وَ سَهَرٍ]
💠قَدْ تَحَنَّكَ فِي بُرْنُسِهِ
او تحت الحنک (بخشی از عمامه) را روی شانه هایش و دور گردن میاندازد.
💠وَ قَامَ اللَّيْلَ فِي حِنْدِسِهِ
او در تاریکی عمیق شب میایستد.
💠يَعْمَلُ وَ يَخْشَى وَجِلًا دَاعِياً مُشْفِقاً
( در همان تاریکی شب و در حینی که بر میخیزد ) عمل صالح انجام میدهد[يَعْمَلُ] و خشوع میورزد[يَخْشَى] و همراه با ترس[وَجِلًا] و با دل شکسته دعا میکند. [دَاعِياً مُشْفِقاً ]
💠مُقْبِلًا عَلَى شَأْنِهِ
فقط رو به خودش ایستاده.
💠عَارِفاً بِأَهْلِ زَمَانِهِ
نسبت به مردم زمانش آگاه است.
💠مُسْتَوْحِشاً مِنْ أَوْثَقِ إِخْوَانِهِ
از نزدیکترین های به خودش هم میترسد.
💠 فَشَدَّ اللَّهُ مِنْ هَذَا أَرْكَانَهُ وَ أَعْطَاهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ أَمَانَهُ-.
خدا ارکان او را مستحکم کند. در روز قیامت در سایه سار امنیت خداوند باشد.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔰نکات مهم🔰
💠طَلَبَةُ الْعِلْمِ ثَلَاثَةٌ
طالبان علم سه دسته هستند؛
💠فَاعْرِفْهُمْ بِأَعْيَانِهِمْ وَ صِفَاتِهِمْ
این سه دسته را باشخصیت و صفاتشان بشناس.
✅هر کسی درس خواند عالم ربانی نیست بلکه با کنکاش در صفات و شخصیت افراد است که میتوان عالم ربانی را از عالم درباری تشخیص داد و از دسته اول حرف شنید و از دیگری اعلام برائت کرد.
👈🏻گروه اول:
💠 صِنْفٌ يَطْلُبُهُ لِلْجَهْلِ وَ الْمِرَاءِ
گروه اول علم را برای جهل و جدل میآموزد.
✅گروه اول کسانی هستند که یادگیری علم را برای جاهلانه رفتار کردن یا برای به جهل کشاندن دیگران یا جنگ و جدل با مردم و دیگر عالمان میآموزند.
این فرد میداند شراب حرام است، ربا حرام است، فریب دادن مردم حرام است ولی باز هم انجام میدهد چنین شخصی جاهلانه عمل میکند
یا اینکه از الفاظ علمی استفاده میکند تا کسی را گیج کند وبه جهل بکشاند، با اسم دین و اینکه فلسفه خواندم، کلام خواندم در ذهن دیگران شبهه ایجاد کند و آنها را منحرف کند.
👈🏻گروه دوم:
💠وَ صِنْفٌ يَطْلُبُهُ لِلِاسْتِطَالَةِ وَ الْخَتْلِ
گروه دوم کسانی هستند که علم را برای برتری طلبی وزیاده خواهی و فریب مردم میآموزند.
✅ این گروه علم را میآموزند، تا خود را موجود بزرگی نشان دهند و به این وسیله مردم را فریب دهند.
👈🏻گروه سوم:
💠وَ صِنْفٌ يَطْلُبُهُ لِلْفِقْهِ وَ الْعَقْلِ
و گروهی علم را میآموزند برای تفقه و تعقل.
✅این گروه علم را میآموزند تا در دین تفقه (تعمق در دین) داشته باشند و علم را یاد میگیرند تا عقل را به کار بگیرند و عاقلانه و فقیهانه زندگی کنند.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔰اوصاف هر گروه🔰
👈🏻اوصاف گروه اول:
💠فَصَاحِبُ الْجَهْلِ وَ الْمِرَاءِ
عالمی که جاهل و اهل جدال است،
💠مُوذٍ مُمَارٍ
فرد آزار دهنده وخودنمایی است..
1️⃣اولین ویژگی انها این است که اهل آزار دادن دیگران هستند، اینها عالمان وارسته متقی نیستند، اینها از هر موقعیتی استفاده میکند تا دیگران را تخریب کنند.
2️⃣اینها اهل خودنمایی هستند، این افراد در هر جایی که مینشینند مبارز میطلبند و به دنبال جدالند تا خود را پیروز نشان دهند.
💠مُتَعَرِّضٌ لِلْمَقَالِ فِي أَنْدِيَةِ الرِّجَالِ بِتَذَاكُرِ الْعِلْمِ وَ صِفَةِ الْحِلْمِ
که در محافل مردم ، با حرف علمی زدن و در وصف حلم سخنرانی کردن، به اظهار فضل میپردازد.
3️⃣وقتی در مجلسی مینشینند شروع میکنند به اظهار لحیه و فضل.
اینها معتقدند که “عوام کالانعام”.
چنین اشخاصی جایگاهی برای مردم عادی قائل نیستند، و خود را برتر از دیگران میبینند .
💠 قَدْ تَسَرْبَلَ بِالْخُشُوعِ وَ تَخَلَّى مِنَ الْوَرَعِ
لباس خشوع بر تن دارد، در حالی که خالی از زهد و ورع است.
4️⃣مشی و منش ولباس آنها انها به نحوی فریبنده است که هر بیینده ای گمان میکند اینها سراسر خشوع و زهدند در حالی که از هر گونه زهدی خالیند.
ور در نهایت نفرینی که امام نسبت به این اشخاص دارند:
💠فَدَقَّ اللَّهُ مِنْ هَذَا خَيْشُومَهُ وَ قَطَعَ مِنْهُ حَيْزُومَهُ
خدا به خاطر این کارش بینیاش را به خاک بمالد و و کمرش را قطع کند.
👈🏻اوصاف گروه دوم:
💠 وَ صَاحِبُ الِاسْتِطَالَةِ وَ الْخَتْلِ
و صاحب زیاده خواهی و گردن کشی و فریب
✅این گروه کسانی هستند که علم را برای کسب شهرت و دیده شدن قرار میدهند.
💠 ذُو خِبٍّ وَ مَلَقٍ
همچون امواج دریا صاحب فراز و فرود در سخنرانی است و اهل تملق است،
1️⃣ویژگی اول این گروه این است که همچون بالا و پایین شدن موج دریا وقتی بر اریکه منبر نشستند صدایشان را بالا پایین میبرند و همچون امواج دریا که فقط ایجاد صداهای نامفهوم میکند اینها هم سرو صدای زیادی دارند وبه فنون سخنوری مسلطند ولی مثل تبل توخالی حرف حسابی نمیزنند و سخنشان از محتوا خالی است.
💠 يَسْتَطِيلُ عَلَى مِثْلِهِ مِنْ أَشْبَاهِهِ
ونسبت به عالمان امثال خودش و پیروانش گردن کشی میکند.
2️⃣ نسبت به پیروان و همراهان و همطرازان خودشان از بالا نگاه میکنند.
💠وَ يَتَوَاضَعُ لِلْأَغْنِيَاءِ مِنْ دُونِهِ
نسبت به ثروتمندانی که جایگاه کمتری نسبت به او دارند متواضع است.
3️⃣همین اشخاص وقتی به انسان ثروتمندی میرسند با وجود این که این فرد ثروتمند انسان بی ارزشی است به خاطر چشم داشت به مالشان تا کمر برای او خم میشوند.
چنین شخصی در برابر عالمان متکبر و در برابر ثروتمندان متواضع است.
💠فَهُوَ لِحَلْوَائِهِمْ و هَاضِمٌ وَ لِدِينِهِ حَاطِمٌ
او حلوای شیرین ثروتمندان را میخورد و همزمان دینش را خُرد میکند.
4️⃣سر سفره ی اغنیا مینشیند وهمینطور که بر سر سفره آنان لقمه میخورد، همزمان دینش را هم زیر دندانهایش خرد میکند.
نفرین امام صادق علیه السلام نسبت به این گروه :
💠 فَأَعْمَى اللَّهُ عَلَى هَذَا خُبْرَهُ وَ قَطَعَ مِنْ آثَارِ الْعُلَمَاءِ أَثَرَهُ
خدا او را به خاطر این کارش بی نام و نشان کند و رد پای اورا از بین علما پاک کند.
(مبادا اینها به یک فرقه و گروه تبدیل بشوند و بر دیگر عالمان اثر کنند.)
👈🏻اوصاف گروه سوم:
💠وَ صَاحِبُ الْفِقْهِ وَ الْعَقْلِ
و گروه سوم صاحب فقه و عقل
✅این گروه علم را یاد میگیرند برای فهمیدن، برای عاقلانه زندگی کردن، وبرای اینکه سبک زندگیشان سبک زندگی اهل بیت بشود.
💠 ذُو كَآبَةٍ وَ حَزَنٍ وَ سَهَرٍ
در عین جوانی شکسته است و بزرگتر از سنش است[ذُو كَآبَةٍ] اهل حزن است[ وَ حَزَنٍ] و نیمه های شب بیدار است. [وَ سَهَرٍ]
1️⃣این گروه به خاطر فهم زیاد و فراتر از سنشان، شکسته به نظر میرسند و چه از جهت ظاهر و چه از جهت روح نسبت به سنشان بزرگتر هستند، “كَآبَةٍ” به معنای شکستگی است که در پیری اتفاق میافتد ولی این دسته در جوانی شکستهاند.
2️⃣این گروه اهل حزن و ناراحتی هستند یک حزن آنها به این خاطر است که غبطه میخورند چرا مثل سلمان ها و ابوذر ها نیستند تا مورد توجه اهل بیت باشند و خود را نسبت به اولیای الهي عقبتر میدانند، وگاهی غصه انسانهای اطرافشان را میخورند که چرا با وجود استعدادهای خدادادی پیشرفتی نمیکنند و از این استعدادها غافلند. انسانهای متقی اهل غصه خوردن برای دیگرانند که چرا هدایت نشده اند.
3️⃣واژهی “سَهَرٍ” به معنای بیداری در دل تاریکی شب است، این گروه اهل شب زنده داری هستند.
💠قَدْ تَحَنَّكَ فِي بُرْنُسِهِ
او تحت الحنک (بخشی از عمامه) را روی شانه هایشان و دور گردن میاندازد.
4️⃣در مستحبات است که کسانی که عمامه دارند در هنگام عبادت و خلوت با خدا بخشی از عمامه را باز کنند و روی دوش بیاندازند، این گروه هم ازین جهت عامل به این مستحب هستند و همچنین اهل خلوت با خدای خویشند.
💠وَ قَامَ اللَّيْلَ فِي حِنْدِسِهِ
اینها در تاریکی عمیق شب میایستند.
4️⃣اینها به صرف بیداری قانع نیستند بلکه اینها در دل تاریکی شب قیام هم دارند.
💠يَعْمَلُ وَ يَخْشَى وَجِلًا دَاعِياً مُشْفِقاً
( در همان تاریکی شب و در حینی که بر میخیزد ) عمل صالح انجام میدهد[يَعْمَلُ] و خشوع میورزد[يَخْشَى] و همراه با ترس[وَجِلًا] و با دل شکسته دعا میکند. [دَاعِياً مُشْفِقاً ]
5️⃣در همان شب به دنبال انجام کار خیر و عمل صالحند. اعمال صالحشان همراه با خشوع و ترس از قیامت است و با دلی شکسته به راز و نیاز و دعا میپردازد.
این شخص عالم است ولی از علمش سوءاستفاده نمیکند، دنبال نشست و برخاست با کد خدا نیست بلکه با خدا مینشیند آن هم وقتی همه خوابند تا مبادا خودنمایی کند و مرید پیدا کند.
💠مُقْبِلًا عَلَى شَأْنِهِ
فقط رو به خودش ایستاده.
6️⃣خیلی از انسانها رو به دیگرانند، “مُقْبِلًا” به معنای رو کردن است، این گروه روبه خود دارند نه دیگران.
💠عَارِفاً بِأَهْلِ زَمَانِهِ
نسبت به مردم زمانش آگاه است.
7️⃣این شخص با وجود این که عالم است و سر در گریبان دارد و نیمه شب بیدار میشود تا کسی عبادتش را نبیند ولی در عین حال از دنیا و مردم زمانه اش غافل نیست و با مردم در ارتباط است، عرفان به معنای گوشه گیری و غار نشینی نیست.
رهبر انقلاب مد ظله العالی، علمایی که به اسم اسلام عبا بردوش کشیده اند و معتقدند نباید کاری با انقلاب داشته باشند را مورد عتاب قرار دادند چرا که با توجه به این که قانون جمهوری اسلامی بر مبنای فقه جعفری است پس اگر کسی ادعای عرفان دارد، باید پایبند فقه جعفری باشد و وارد عمل شود نه با ادعای عرفان خانه نشینی را برگزیند.
💠مُسْتَوْحِشاً مِنْ أَوْثَقِ إِخْوَانِهِ
از نزدیکترین های به خودش هم میترسد.
8️⃣این گروه با توجه به اینکه میدانند زمانه، زمانهی گناه و فساد است حتی از نزدیکترین دوستان و یارانشان میترسند که مبادا آنها را به ورطهی گناه بیاندازد.
نه اینکه به مردم بدبین باشند و سوءظن داشته باشند بلکه میدانند تا زمانی که حکومتهای باطلی وجود دارند خطر انحراف هست.
بر خلاف دوگروه قبل که مورد نفرین امام صادق علیه السلام بودند، حضرت برای این گروه این چنین دعا میکنند:
💠 فَشَدَّ اللَّهُ مِنْ هَذَا أَرْكَانَهُ وَ أَعْطَاهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ أَمَانَهُ-.
خدا ارکان اینها را مستحکم کند. در روز قیامت در سایه سار امنیت خداوند باشند.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
✅از این روایت آموختیم که از بین سه گروه از طالبان علم دو گروه به دنبال خودخواهی و هواپرستی و رسیدن به مطامع هستند و مورد نفرین حضرت واقع میشوند و تنها یک گروهند که به دنبال هدایت خود و دیگران هستند و مشمول دعای خیر حضرت هستند.
❇️البته در پایان حدیث، مرحوم کلینی یک سلسله راویان دیگری را هم برای این حدیث بیان مینمایند و میفرمایند عین این حدیث را این راویان هم بیان داشته اند.
بسم الله الرحمن الرحیم
شرح اصول کافی_جلسه بیست و ششم
١۴٠٢/١٠/٠٣- ١٠جمادی الثانی
بَابُ النَّوَادِرِ
شامل متفرقات هر بابی است که به جهت تعداد قابل باب بندی نیستند.
وَ قَالَ عَليهِ السَّلامُ
بَيْنَکُمْ وَ بَيْنَ آلْمَوْعِظَةِ حِجَابٌ مِنَ آلْغِرَّةِ.
امام (عليه السلام) فرمود:
ميان شما و موعظه، پرده اى از غفلت (و غرور) وجود دارد (که مانع تأثير آن است).
🔻حدیث سوم:
💠عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص
روایت است از امام صادق علیه السلام که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند:
💠نِعْمَ وَزِيرُ الْإِيمَانِ الْعِلْمُ
بهترین وزیر ایمان علم است.
💠وَ نِعْمَ وَزِيرُ الْعِلْمِ الْحِلْمُ
و بهترین وزیر علم، حلم و بردباری است.
💠وَ نِعْمَ وَزِيرُ الْحِلْمِ الرِّفْقُ
و بهترین وزیر حلم رفق و مدارا است.
💠 وَ نِعْمَ وَزِيرُ الرِّفْقِ الصَّبْرُ
و بهترین وزیر رفق صبر است
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔰نکات مهم🔰
✅وزیر از وِزر گرفته شده، به گناه وزر میگویند چرا که بر دوش شخص سنگینی میکند، به وزیر هم از این جهت که سنگینی بار حکومت بر دوشش است وزیر میگویند. [نِعْمَ وَزِيرُ]
✅دانا ترین وزیر ایمان علم است و همانطور که وزیر مانع سقوط پادشاهی میشود علم هم مانع ازبین رفتن ایمان است. [نِعْمَ وَزِيرُ الْإِيمَانِ الْعِلْمُ]
✅اگر حلم و بردباری نباشد علم هم نمیماند چرا که حلم مانند وزیری شایسته برای علم عمل میکند. [وَ نِعْمَ وَزِيرُ الْعِلْمِ الْحِلْمُ ]
✅ در بین مردم کسامی هستند که رای و نظری مخالف ما دارند، تا وقتی که این نظر را عملی نکنند و مستحق مجازات نباشند نباید مقابل آنها ایستاد، وطیفه ما بیان حق و مدارا با آنها تا زمانی است که مستحق مجازات نباشند. [وَ نِعْمَ وَزِيرُ الْحِلْمِ الرِّفْقُ]
✅صبر شیرهی بسیار تلخ یک درخت است، صبر امیخته با تلخی است ونمیتوان صبر شیرینی را یافت، کسی مثل حضرت زینب سلام اللّه علیها که همه اتفاقات عالم را از مقدرات خداوند میداند در مقابل مصائب میگوید “ما رأیتُ إلا جمیلا” ولی ما با نگاهی به حادثه کربلا چیزی جز سختی و مشقت نمیبینیم . [ وَ نِعْمَ وَزِيرُ الرِّفْقِ الصَّبْرُ ]
✅علم عامل پایداری حکومت ایمان در انسان است.
⚜️بسم الله الرحمن الرحیم⚜️
شرح اصول کافی_جلسه بیست و ششم
١۴٠٢/١٠/٠٣- ١٠جمادی الثانی
⚜️بَابُ النَّوَادِرِ⚜️
شامل متفرقات هر بابی است که به جهت تعداد قابل باب بندی نیستند.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔻حدیث چهارم:
💠عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ آبَائِهِ ع قَالَ:
امام صادق علیه السلام از پدرانشان نقل میکنند:
💠جَاءَ رَجُلٌ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ ص فَقَالَ
مردی نزد پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم رسید و پرسید:
💠 يَا رَسُولَ اللَّهِ مَا الْعِلْمُ
ای پیامبر خدا علم چیست؟
💠 قَالَ الْإِنْصَاتُ
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم پاسخ دادند: سکوت کردن.
💠قَالَ ثُمَّ مَهْ
مرد پرسید :بعد از سکوت چه کنیم؟
💠قَالَ الِاسْتِمَاعُ
حضرت فرمود:خوب گوش دادن.
💠 قَالَ ثُمَّ مَهْ
مرد پرسید :بعد از خوب شنیدن چه کنیم؟
💠قَالَ الْحِفْظُ
حضرت فرمودند:انچه شنیدید را حفظ و نگهداری کنید.
💠قَالَ ثُمَّ مَهْ
مرد پرسید :بعد از حفظ چه کنیم؟
💠 قَالَ الْعَمَلُ بِهِ
حضرت در پاسخ فرمودند :به آن عمل کن.
💠قَالَ ثُمَّ مَهْ يَا رَسُولَ اللَّهِ
مرد پرسید :بعد از عمل چه کنیم؟
💠قَالَ نَشْرُهُ.
پیامبر فرمودند : آن را نشر بده
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔰نکات مهم🔰
✅ عبارت “مَهْ” مخفف “ما هوَ” است.
✅حضرت علم را به سکوت تعبیر میکنند و در مرتبه بعد خوب شنیدن را بیان میدارند، سوال این است که مگر این دو باهم تفاوتی هم دارند؟
مرحوم ملا خلیل قزوینی در کتاب شرح کافی خود این چنین میفرمایند که ما یک انصات داریم یک استماع
استماع به معنای سراپا گوش شدن در مقابل سخن معلم است، انصات به معنای فراهم کردن مقدمات برای تشکیل کلاس است،
🔺همانگونه که در قرآن آمده است :
وَ إِذا قُرِئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَ أَنْصِتُوا لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ
هنگامى که قرآن خوانده شود، گوش فرا دهید و ساکت باشید ; شاید مشمول رحمت خدا شوید!
ملا خلیل درمورد این ایه چنین استباط میکند که وقتی قرآن کریم میگوید “أَنْصِتُوا” به معنای اماده کردن فضا برای شنیدن قرآن است و بعد از آن است که باید همه تن أُذُن شد تا نوای قرآن را شنید.
✅حفظ علاوه بر معنای به حافظه سپردن به معنای نگهداری از چیزی هم هست، همچنین حفظ در روایات (روایاتی که در ابواب بعدی کافی خواهیم خواند) معنای کتابت را هم دارد. [قَالَ الْحِفْظُ ]
در حکمت ٣١ نهج البلاغه شخصی از امام در مورد حقیقت ایمان پرسید، حضرت پاسخ او را ندادند و از این جهت که ممکن است نتواند از کلام مولا به خوبی نگهداری کند و ان را حفظ کند، از او خواستند تا ابتدا چند نفر را با خود همراه کند تا عدهی بیشتری کلام مولا را بشنوند و نگهداری از آن دچار مشکل نشود.
✅روایات متعددی در مورد نوشتن و کتابت علم داریم و همه باید توجه کنند که نمیشود مدرسه رفت و کلاس شرکت کرد و قلم در دست نباشد، باید مطالبی که در کلاس تدریس میشود را نوشت چرا که وظیفه این را اقتضا میکند.
✅ما علم را به سیاهه نویسی محدود کرده ایم در حالی که حضرت در این روایت مقیاس وسیعی را برای علم بیان میکنند، علم از آماده کردن مجلس شروع میشود، تا شنیدن مجلس و بعد از ان کتابت مجلس و بعد از آن عمل به حرفها و در نهایت انتشار علم.
✅عالم شدن به آموختن علم خلاصه نمیشود، بلکه عمل کردن و سخت تر از آن انتشار علم هم ضرورت دارد، نشر یکی از بخش های علم به شمار میرود نه بخشی جداگانه واز جهتی مهمترین است چرا که اگر انتشار علم حاصل نشود در اصل علم ثمر نداده و حاصل نشده است. [قَالَ نَشْرُهُ.]
⚜️بسم الله الرحمن الرحیم⚜️
شرح اصول کافی_جلسه بیست و ششم
١۴٠٢/١٠/٠٣- ١٠جمادی الثانی
⚜️بَابُ النَّوَادِرِ⚜️
شامل متفرقات هر بابی است که به جهت تعداد قابل باب بندی نیستند.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔻حدیث پنجم:
💠عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ رَفَعَهُ إِلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ:
علی بن ابراهیم قمی از امام صادق علیه السلام روایت میکند:
💠طَلَبَةُ الْعِلْمِ ثَلَاثَةٌ
طالبان علم سه دسته هستند؛
💠فَاعْرِفْهُمْ بِأَعْيَانِهِمْ وَ صِفَاتِهِمْ
این سه دسته را باشخصیت و صفاتشان بشناس.
💠 صِنْفٌ يَطْلُبُهُ لِلْجَهْلِ وَ الْمِرَاءِ
گروه اول علم را میآموزد بری جهل و جدل
💠وَ صِنْفٌ يَطْلُبُهُ لِلِاسْتِطَالَةِ وَ الْخَتْلِ
گروه دوم کسانی هستند که علم را میآموزند برای برتری طلبی وزیاده خواهی و فریب مردم.
💠وَ صِنْفٌ يَطْلُبُهُ لِلْفِقْهِ وَ الْعَقْلِ
و گروهی علم را میآموزند برای تفقه و تعقل.
💠فَصَاحِبُ الْجَهْلِ وَ الْمِرَاءِ
عالمی که جاهل و اهل جدال است،
💠مُوذٍ مُمَارٍ
فرد آزار دهنده وخودنمایی است
💠مُتَعَرِّضٌ لِلْمَقَالِ فِي أَنْدِيَةِ الرِّجَالِ بِتَذَاكُرِ الْعِلْمِ وَ صِفَةِ الْحِلْمِ
که در محافل مردم ، با حرف علمی زدن و در وصف حلم سخنرانی کردن، به اظهار فضل میپردازد.
💠 قَدْ تَسَرْبَلَ بِالْخُشُوعِ وَ تَخَلَّى مِنَ الْوَرَعِ
لباس خشوع بر تن دارد در حالی که خالی از زهد و ورع است.
💠فَدَقَّ اللَّهُ مِنْ هَذَا خَيْشُومَهُ وَ قَطَعَ مِنْهُ حَيْزُومَهُ
خدا به خاطر این کارش بینیاش را به خاک بمالد و و کمرش را قطع کند.
💠 وَ صَاحِبُ الِاسْتِطَالَةِ وَ الْخَتْلِ
و صاحب زیاده خواهی و گردن کشی و فریب
💠 ذُو خِبٍّ وَ مَلَقٍ
همچون امواج دریا صاحب فراز و فرود در سخنرانی است و اهل تملق است،
💠 يَسْتَطِيلُ عَلَى مِثْلِهِ مِنْ أَشْبَاهِهِ
ونسبت به عالمان امثال خودش و پیروانش گردن کشی میکند.
💠وَ يَتَوَاضَعُ لِلْأَغْنِيَاءِ مِنْ دُونِهِ
نسبت به ثروتمندانی که جایگاه کمتری نسبت به او دارند متواضع است
💠فَهُوَ لِحَلْوَائِهِمْ و هَاضِمٌ وَ لِدِينِهِ حَاطِمٌ
او حلوای شیرین ثروتمندان را میخورد و همزمان دینش را خُرد میکند.
💠 فَأَعْمَى اللَّهُ عَلَى هَذَا خُبْرَهُ وَ قَطَعَ مِنْ آثَارِ الْعُلَمَاءِ أَثَرَهُ
خدا او را به خاطر این کارش بی نام و نشان کند و رد پای اورا از بین علما پاک کند.
💠وَ صَاحِبُ الْفِقْهِ وَ الْعَقْلِ
و گروه سوم صاحب فقه و عقل
💠 ذُو كَآبَةٍ وَ حَزَنٍ وَ سَهَرٍ
در عین جوانی شکسته است و بزرگتر از سنش است[ذُو كَآبَةٍ] اهل حزن است[ وَ حَزَنٍ] و نیمه های شب بیدار است. [وَ سَهَرٍ]
💠قَدْ تَحَنَّكَ فِي بُرْنُسِهِ
او تحت الحنک (بخشی از عمامه) را روی شانه هایش و دور گردن میاندازد.
💠وَ قَامَ اللَّيْلَ فِي حِنْدِسِهِ
او در تاریکی عمیق شب میایستد.
💠يَعْمَلُ وَ يَخْشَى وَجِلًا دَاعِياً مُشْفِقاً
( در همان تاریکی شب و در حینی که بر میخیزد ) عمل صالح انجام میدهد[يَعْمَلُ] و خشوع میورزد[يَخْشَى] و همراه با ترس[وَجِلًا] و با دل شکسته دعا میکند. [دَاعِياً مُشْفِقاً ]
💠مُقْبِلًا عَلَى شَأْنِهِ
فقط رو به خودش ایستاده.
💠عَارِفاً بِأَهْلِ زَمَانِهِ
نسبت به مردم زمانش آگاه است.
💠مُسْتَوْحِشاً مِنْ أَوْثَقِ إِخْوَانِهِ
از نزدیکترین های به خودش هم میترسد.
💠 فَشَدَّ اللَّهُ مِنْ هَذَا أَرْكَانَهُ وَ أَعْطَاهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ أَمَانَهُ-.
خدا ارکان او را مستحکم کند. در روز قیامت در سایه سار امنیت خداوند باشد.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔰نکات مهم🔰
💠طَلَبَةُ الْعِلْمِ ثَلَاثَةٌ
طالبان علم سه دسته هستند؛
💠فَاعْرِفْهُمْ بِأَعْيَانِهِمْ وَ صِفَاتِهِمْ
این سه دسته را باشخصیت و صفاتشان بشناس.
✅هر کسی درس خواند عالم ربانی نیست بلکه با کنکاش در صفات و شخصیت افراد است که میتوان عالم ربانی را از عالم درباری تشخیص داد و از دسته اول حرف شنید و از دیگری اعلام برائت کرد.
👈🏻گروه اول:
💠 صِنْفٌ يَطْلُبُهُ لِلْجَهْلِ وَ الْمِرَاءِ
گروه اول علم را برای جهل و جدل میآموزد.
✅گروه اول کسانی هستند که یادگیری علم را برای جاهلانه رفتار کردن یا برای به جهل کشاندن دیگران یا جنگ و جدل با مردم و دیگر عالمان میآموزند.
این فرد میداند شراب حرام است، ربا حرام است، فریب دادن مردم حرام است ولی باز هم انجام میدهد چنین شخصی جاهلانه عمل میکند
یا اینکه از الفاظ علمی استفاده میکند تا کسی را گیج کند وبه جهل بکشاند، با اسم دین و اینکه فلسفه خواندم، کلام خواندم در ذهن دیگران شبهه ایجاد کند و آنها را منحرف کند.
👈🏻گروه دوم:
💠وَ صِنْفٌ يَطْلُبُهُ لِلِاسْتِطَالَةِ وَ الْخَتْلِ
گروه دوم کسانی هستند که علم را برای برتری طلبی وزیاده خواهی و فریب مردم میآموزند.
✅ این گروه علم را میآموزند، تا خود را موجود بزرگی نشان دهند و به این وسیله مردم را فریب دهند.
👈🏻گروه سوم:
💠وَ صِنْفٌ يَطْلُبُهُ لِلْفِقْهِ وَ الْعَقْلِ
و گروهی علم را میآموزند برای تفقه و تعقل.
✅این گروه علم را میآموزند تا در دین تفقه (تعمق در دین) داشته باشند و علم را یاد میگیرند تا عقل را به کار بگیرند و عاقلانه و فقیهانه زندگی کنند.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔰اوصاف هر گروه🔰
👈🏻اوصاف گروه اول:
💠فَصَاحِبُ الْجَهْلِ وَ الْمِرَاءِ
عالمی که جاهل و اهل جدال است،
💠مُوذٍ مُمَارٍ
فرد آزار دهنده وخودنمایی است..
1️⃣اولین ویژگی انها این است که اهل آزار دادن دیگران هستند، اینها عالمان وارسته متقی نیستند، اینها از هر موقعیتی استفاده میکند تا دیگران را تخریب کنند.
2️⃣اینها اهل خودنمایی هستند، این افراد در هر جایی که مینشینند مبارز میطلبند و به دنبال جدالند تا خود را پیروز نشان دهند.
💠مُتَعَرِّضٌ لِلْمَقَالِ فِي أَنْدِيَةِ الرِّجَالِ بِتَذَاكُرِ الْعِلْمِ وَ صِفَةِ الْحِلْمِ
که در محافل مردم ، با حرف علمی زدن و در وصف حلم سخنرانی کردن، به اظهار فضل میپردازد.
3️⃣وقتی در مجلسی مینشینند شروع میکنند به اظهار لحیه و فضل.
اینها معتقدند که “عوام کالانعام”.
چنین اشخاصی جایگاهی برای مردم عادی قائل نیستند، و خود را برتر از دیگران میبینند .
💠 قَدْ تَسَرْبَلَ بِالْخُشُوعِ وَ تَخَلَّى مِنَ الْوَرَعِ
لباس خشوع بر تن دارد، در حالی که خالی از زهد و ورع است.
4️⃣مشی و منش ولباس آنها انها به نحوی فریبنده است که هر بیینده ای گمان میکند اینها سراسر خشوع و زهدند در حالی که از هر گونه زهدی خالیند.
ور در نهایت نفرینی که امام نسبت به این اشخاص دارند:
💠فَدَقَّ اللَّهُ مِنْ هَذَا خَيْشُومَهُ وَ قَطَعَ مِنْهُ حَيْزُومَهُ
خدا به خاطر این کارش بینیاش را به خاک بمالد و و کمرش را قطع کند.
👈🏻اوصاف گروه دوم:
💠 وَ صَاحِبُ الِاسْتِطَالَةِ وَ الْخَتْلِ
و صاحب زیاده خواهی و گردن کشی و فریب
✅این گروه کسانی هستند که علم را برای کسب شهرت و دیده شدن قرار میدهند.
💠 ذُو خِبٍّ وَ مَلَقٍ
همچون امواج دریا صاحب فراز و فرود در سخنرانی است و اهل تملق است،
1️⃣ویژگی اول این گروه این است که همچون بالا و پایین شدن موج دریا وقتی بر اریکه منبر نشستند صدایشان را بالا پایین میبرند و همچون امواج دریا که فقط ایجاد صداهای نامفهوم میکند اینها هم سرو صدای زیادی دارند وبه فنون سخنوری مسلطند ولی مثل تبل توخالی حرف حسابی نمیزنند و سخنشان از محتوا خالی است.
💠 يَسْتَطِيلُ عَلَى مِثْلِهِ مِنْ أَشْبَاهِهِ
ونسبت به عالمان امثال خودش و پیروانش گردن کشی میکند.
2️⃣ نسبت به پیروان و همراهان و همطرازان خودشان از بالا نگاه میکنند.
💠وَ يَتَوَاضَعُ لِلْأَغْنِيَاءِ مِنْ دُونِهِ
نسبت به ثروتمندانی که جایگاه کمتری نسبت به او دارند متواضع است.
3️⃣همین اشخاص وقتی به انسان ثروتمندی میرسند با وجود این که این فرد ثروتمند انسان بی ارزشی است به خاطر چشم داشت به مالشان تا کمر برای او خم میشوند.
چنین شخصی در برابر عالمان متکبر و در برابر ثروتمندان متواضع است.
💠فَهُوَ لِحَلْوَائِهِمْ و هَاضِمٌ وَ لِدِينِهِ حَاطِمٌ
او حلوای شیرین ثروتمندان را میخورد و همزمان دینش را خُرد میکند.
4️⃣سر سفره ی اغنیا مینشیند وهمینطور که بر سر سفره آنان لقمه میخورد، همزمان دینش را هم زیر دندانهایش خرد میکند.
نفرین امام صادق علیه السلام نسبت به این گروه :
💠 فَأَعْمَى اللَّهُ عَلَى هَذَا خُبْرَهُ وَ قَطَعَ مِنْ آثَارِ الْعُلَمَاءِ أَثَرَهُ
خدا او را به خاطر این کارش بی نام و نشان کند و رد پای اورا از بین علما پاک کند.
(مبادا اینها به یک فرقه و گروه تبدیل بشوند و بر دیگر عالمان اثر کنند.)
👈🏻اوصاف گروه سوم:
💠وَ صَاحِبُ الْفِقْهِ وَ الْعَقْلِ
و گروه سوم صاحب فقه و عقل
✅این گروه علم را یاد میگیرند برای فهمیدن، برای عاقلانه زندگی کردن، وبرای اینکه سبک زندگیشان سبک زندگی اهل بیت بشود.
💠 ذُو كَآبَةٍ وَ حَزَنٍ وَ سَهَرٍ
در عین جوانی شکسته است و بزرگتر از سنش است[ذُو كَآبَةٍ] اهل حزن است[ وَ حَزَنٍ] و نیمه های شب بیدار است. [وَ سَهَرٍ]
1️⃣این گروه به خاطر فهم زیاد و فراتر از سنشان، شکسته به نظر میرسند و چه از جهت ظاهر و چه از جهت روح نسبت به سنشان بزرگتر هستند، “كَآبَةٍ” به معنای شکستگی است که در پیری اتفاق میافتد ولی این دسته در جوانی شکستهاند.
2️⃣این گروه اهل حزن و ناراحتی هستند یک حزن آنها به این خاطر است که غبطه میخورند چرا مثل سلمان ها و ابوذر ها نیستند تا مورد توجه اهل بیت باشند و خود را نسبت به اولیای الهي عقبتر میدانند، وگاهی غصه انسانهای اطرافشان را میخورند که چرا با وجود استعدادهای خدادادی پیشرفتی نمیکنند و از این استعدادها غافلند. انسانهای متقی اهل غصه خوردن برای دیگرانند که چرا هدایت نشده اند.
3️⃣واژهی “سَهَرٍ” به معنای بیداری در دل تاریکی شب است، این گروه اهل شب زنده داری هستند.
💠قَدْ تَحَنَّكَ فِي بُرْنُسِهِ
او تحت الحنک (بخشی از عمامه) را روی شانه هایشان و دور گردن میاندازد.
4️⃣در مستحبات است که کسانی که عمامه دارند در هنگام عبادت و خلوت با خدا بخشی از عمامه را باز کنند و روی دوش بیاندازند، این گروه هم ازین جهت عامل به این مستحب هستند و همچنین اهل خلوت با خدای خویشند.
💠وَ قَامَ اللَّيْلَ فِي حِنْدِسِهِ
اینها در تاریکی عمیق شب میایستند.
4️⃣اینها به صرف بیداری قانع نیستند بلکه اینها در دل تاریکی شب قیام هم دارند.
💠يَعْمَلُ وَ يَخْشَى وَجِلًا دَاعِياً مُشْفِقاً
( در همان تاریکی شب و در حینی که بر میخیزد ) عمل صالح انجام میدهد[يَعْمَلُ] و خشوع میورزد[يَخْشَى] و همراه با ترس[وَجِلًا] و با دل شکسته دعا میکند. [دَاعِياً مُشْفِقاً ]
5️⃣در همان شب به دنبال انجام کار خیر و عمل صالحند. اعمال صالحشان همراه با خشوع و ترس از قیامت است و با دلی شکسته به راز و نیاز و دعا میپردازد.
این شخص عالم است ولی از علمش سوءاستفاده نمیکند، دنبال نشست و برخاست با کد خدا نیست بلکه با خدا مینشیند آن هم وقتی همه خوابند تا مبادا خودنمایی کند و مرید پیدا کند.
💠مُقْبِلًا عَلَى شَأْنِهِ
فقط رو به خودش ایستاده.
6️⃣خیلی از انسانها رو به دیگرانند، “مُقْبِلًا” به معنای رو کردن است، این گروه روبه خود دارند نه دیگران.
💠عَارِفاً بِأَهْلِ زَمَانِهِ
نسبت به مردم زمانش آگاه است.
7️⃣این شخص با وجود این که عالم است و سر در گریبان دارد و نیمه شب بیدار میشود تا کسی عبادتش را نبیند ولی در عین حال از دنیا و مردم زمانه اش غافل نیست و با مردم در ارتباط است، عرفان به معنای گوشه گیری و غار نشینی نیست.
رهبر انقلاب مد ظله العالی، علمایی که به اسم اسلام عبا بردوش کشیده اند و معتقدند نباید کاری با انقلاب داشته باشند را مورد عتاب قرار دادند چرا که با توجه به این که قانون جمهوری اسلامی بر مبنای فقه جعفری است پس اگر کسی ادعای عرفان دارد، باید پایبند فقه جعفری باشد و وارد عمل شود نه با ادعای عرفان خانه نشینی را برگزیند.
💠مُسْتَوْحِشاً مِنْ أَوْثَقِ إِخْوَانِهِ
از نزدیکترین های به خودش هم میترسد.
8️⃣این گروه با توجه به اینکه میدانند زمانه، زمانهی گناه و فساد است حتی از نزدیکترین دوستان و یارانشان میترسند که مبادا آنها را به ورطهی گناه بیاندازد.
نه اینکه به مردم بدبین باشند و سوءظن داشته باشند بلکه میدانند تا زمانی که حکومتهای باطلی وجود دارند خطر انحراف هست.
بر خلاف دوگروه قبل که مورد نفرین امام صادق علیه السلام بودند، حضرت برای این گروه این چنین دعا میکنند:
💠 فَشَدَّ اللَّهُ مِنْ هَذَا أَرْكَانَهُ وَ أَعْطَاهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ أَمَانَهُ-.
خدا ارکان اینها را مستحکم کند. در روز قیامت در سایه سار امنیت خداوند باشند.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
✅از این روایت آموختیم که از بین سه گروه از طالبان علم دو گروه به دنبال خودخواهی و هواپرستی و رسیدن به مطامع هستند و مورد نفرین حضرت واقع میشوند و تنها یک گروهند که به دنبال هدایت خود و دیگران هستند و مشمول دعای خیر حضرت هستند.
❇️البته در پایان حدیث، مرحوم کلینی یک سلسله راویان دیگری را هم برای این حدیث بیان مینمایند و میفرمایند عین این حدیث را این راویان هم بیان داشته اند.