🔻حدیث اول:
💠عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ:
از امام صادق علیه السلام نقل است :

💠 يَا حَفْصُ يُغْفَرُ لِلْجَاهِلِ سَبْعُونَ ذَنْباً قَبْلَ أَنْ يُغْفَرَ لِلْعَالِمِ ذَنْبٌ وَاحِدٌ.
ای حفص قبل از اینکه یک گناه از عالم بخشیده شود، از جاهل هفتاد گناه بخشیده میشود.

✳️صف حسابرسی در قیامت صف سختی است به خصوص برای عالمان:
از یکی از بزرگان نقل شده که در عالم مکاشفه صف عالمان را در برزخ میبیند در حالی که همگی برای ریز به ریز سخنان و فتواهایی که بر منبر به زبان می آوردند مورد حسابرسی قرار میگیرند، در این بین شخصی را میبیند که نزد پیامبر به شفاعت عالمان میپردازد و با سفارش او این عالمان راهی بهشت میشوند، وقتی نزدیک میشود میبیند آن شخص علامه مجلسی است.

✳️درعلم اصول ثابت کردیم که حرکت (تغییر حالتی به حالت دیگر) برای خدا محال است، چرا که حرکت به سوی کمال صورت می‌گیرد و خدا کمال مطلق است، پس نمیشود گفت خدا نسبت به کسی غضب گرفت و نسبت به کس دیگری نه. چرا که حرکت از شادی به غضب برای خدا محال است.
پس کاربرد این گونه حالات برای خدا در متون ما چه معنی دارد؟
وقتی میگوییم خدا از دوستاران فاطمه خشنود است به چه معنا است؟
اگر جایی در متون این واژه ها را دیدیم منظور انتقام گیری خدا نیست چرا که این حالات برای خدا غیر ممکن است.
ظهور و بروز خشم و غضب و خوشنودی و… خداوند در رحمت ونعمت خداست نه خود خدا.
خداوند وقتی کسی عمل نیکویی مثل دوست داشتن فاطمه سلام الله علیها را انجام دهد اورا مورد رحمت خود قرار میدهد و نعمتهایش را بر او را زیاد میکند و از آن طرف کسی که دشمنی کند نعمتهایش را از او میگیرد.
چرا که برای خدا فرقی نمی‌کند که دوست بداری یا نه و خدا دنبال انتقام نیست.

✳️ملاصدرای شیرازی میفرماید عذاب الهی به معنای انتقام جویی خدا نیست.
عالم هر مجازاتی میبیند اثر عمل خودش است نه اثر ناراحتی و غضب خدا.
مجازات یا پاداش هر عملی متناسب با میزان تاثیر گذاری آن عمل است.
عالم چون بر عده زیادی اثر گذار است مجازاتش سنگین تر است.
همسران پیامبر به خاطر اثر گذاری زیادشان در جامعه عذاب گناهانشان بیشتر از انسانهای عادی است.
گناه در برخی مکانها بیشتر است.

✳️بنابر گفته شارحان کتاب اصول کافی، رابطه ی عمیقی بین علم و لذت ودرد هست.
کسی نادانسته جایی از بدنش زخم میشود ولی متوجه نمیشود از آن طرف فردی با چاقو همان زخم را بر بدنش ایجاد میکند و کامل متوجه دردش میشود چراکه به آن علم داشته،
از طرف دیگر کسی اناری را بدون دانستن خواصش میخورد ولی لذت زیادی نمیبرد و فرد دیگری با علم به خواص انار برای رفع بیماریش انار میخورد و از خوردن آن لذت بیشتری میبرد.
در مورد عالم هم همین صادق است کسی که میداند گناه چه قدر عذاب دارد و نسبت به ضرر و بدی آن آگاه است عذاب بیشتری میکشد تا کسی که نداند که فلان عمل گناه است.
پس یک گناه عالم بخشیده نمیشود چرا که درد علم زیاد است و هفتاد گناه جاهل بخشیده میشود چرا که علم ندارد.

🔻حدیث دوم:
💠 قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ عَلَى نَبِيِّنَا وَ آلِهِ وَ عَلَيْهِ السَّلَامُ
از امام صادق علیه السلام نقل است که پیامبر ما صل الله عليه وآله وسلم از عیسی بن مریم نقل میکند:

(نقل بدون واسطه پیامبر از عیسی از معجزات پیامبر و امام صادق است).

💠وَيْلٌ لِلْعُلَمَاءِ السَّوْءِ
وای به حال عالمان بد،

💠كَيْفَ تَلَظَّى عَلَيْهِمُ النَّارُ.
چطور آتش جهنم بر اینها زبانه کشیده است.

✳️عالم بد عالم بی عمل است.[عُلَمَاءِ السَّوْءِ]
✳️انسانی که عالم شود مسئولیتش سنگین میشود
و از آن طرف در صورت بی مسئولیتی آتش جهنمش شعله ورتر میشود
✳️ بر خلاف آتش دنیا که به هر چه برسد میسوزاندش، آتش جهنم ذی شعور است؛ یعنی کافر و مسلمان بی گناه و گناه کار را تشخیص میدهد و همه را نمیسوزاندو هر کسی را به اندازه گناهش میسوزاند.
اتش جهنم دو گونه است یکی آتشی که از بیرون میسوزاند (اتشی که گناه کار هیزم آن است)و آسان‌تر است.
و آتشی که از دورن میسوزاند(آتش حسرت) بسیار سخت است.
آتشی که عالم دچار آن است هم آتش بیرونی است (آتشی که مجازات اثر گذاری بر دیگران است) و هم آتش درونی است (حسرتی که به خاطر دانستن جایگاه بالایش در صورت عمل به علمش میخورد .)

🔻حدیث سوم:
(به تعبیر ملا صالح مازندرانی این روایت عالی السند_سند درجه یک است.)

💠عَنِ الْفَضْلِ بْنِ شَاذَانَ جَمِيعاً عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ جَمِيلِ بْنِ دَرَّاجٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ
این روایت از فضل بن شاذان (یکی از رویان معتبر حدیث)  واو از ابی عمیر (از معتبرترین راویان حدیث که هر جا نامش بیاید حدیث بدون سک پذیرفته است) واو از جمیل بن دراج نقل میکند که از امام صادق شنیده که فرمودند:

💠 إِذَا بَلَغَتِ النَّفْسُ هَاهُنَا
وقتی مرگ به اینجا برسد،

💠وَ أَشَارَ بِيَدِهِ إِلَى حَلْقِهِ
و هم زمان با دست به گلویشان اشاره کردند،

💠 لَمْ يَكُنْ لِلْعَالِمِ تَوْبَةٌ ثُمَّ قَرَأ
توبه عالم پذیرفته نیست سپس این آیه قرآن را قرائت کردند:

💠 إِنَّمَا التَّوْبَةُ عَلَى اللَّهِ لِلَّذِينَ يَعْمَلُونَ السُّوءَ بِجَهالَةٍ
فقط توبه بندگان وقتی از خدا پذیرفته میشود که از روی جهل گناه کرده باشد.

🔺آيات ١٧ و ١۸ سوره نساء :

إِنَّمَا التَّوْبَةُ عَلَى اللّهِ لِلَّذینَ یَعْمَلُونَ السُّوءَ بِجَهالَة ثُمَّ یَتُوبُونَ مِنْ قَریب فَأُولئِکَ یَتُوبُ اللّهُ عَلَیْهِمْ وَ کانَ اللّهُ عَلیماً حَکیماً«١٧»
جز اين نيست كه توبه از آن كسانى است كه١- به نادانى مرتكب كارى زشت مى‌شوند و ٢-زود توبه مى‌كنند. خدا توبه اينان را مى‌پذيرد و خدا دانا و حكيم است.

وَ لَیْسَتِ التَّوْبَةُ لِلَّذینَ یَعْمَلُونَ السَّیِّئاتِ حَتّى إِذا حَضَرَ أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قالَ إِنِّی تُبْتُ الْآْنَ وَ لاَ الَّذینَ یَمُوتُونَ وَ هُمْ کُفّارٌ أُولئِکَ  أَعْتَدْنا لَهُمْ عَذاباً أَلیماً«١٨»
توبه كسانى كه كارهاى زشت مى‌كنند و چون مرگشان فرا مى‌رسد مى‌گويند كه اكنون توبه كرديم، و نيز آنان كه كافر بميرند، پذيرفته نخواهد شد. براى اينان عذابى دردآور مهيا كرده‌ايم.
⏪در روایت است اگر کسی نیت عمل خیری کرد فورا برای او بنویسید ولی اگر مرتکب سیئه شد هفت ساعت به او فرصت دهید اگر توبه نکرد بنویسید که آن هم قابل پاک شدن است. [ثُمَّ یَتُوبُونَ مِنْ قَریب]
⏪طبق آیه ١٧ بالاترین گناهان حتی شرک بخشیده میشود ولی توبه عالم پذیرفته نیست. گاهی خداوند فرصت توبه را میگیرد تا زمان مرگ ودر آن زمان هم پذیرفته نخواهد بود.

✳️وقت گناهان عالم برای او تبدیل به ملکه شوند عذابش جاودانه میشود، گاهی سوال میشود کسی که هفتاد سال گناه کرد هفتاد سال یا نه هفتصد سال جهنمی باشد، چرا برخی تا ابد جهنمی میمانند یا کسی که عمر کوتاهش را کار نیکو کرد چرا باید تا ابد در بهشت بماند؟
کسی که گناهی در او ملکه شده باشد اگر دوباره به زندگی برگردد یا ملیون سال عمر کند گناهش را دوباره تکرار میکند و بر عکس انسان ثوابکار اگر میلیون سال هم عمر کند باز همان عمل خیرش را انجام میدهد ، عقاب و ثواب انسان به ملکات اوست.
⏪انسان عالم به جهت اینکه تعمدا دست به خطا میزند و نسبت به عوارض آن آگاه است گناهان در او ملکه میشوند و به خمین جهت توبه شخص پذیرفته نمیشود و به عبارت دیگر فرصت توبه پیدا نمیکند.
🔺جمله شیرینی از علامه مجلسی:خداوند میتوانست از سر قبض روح را شروع کند ولی از پا شروع میکند چرا که قوه ادراک در سر شخص است و شاید شخص با دیدن علائم مرگ فرصت توبه را به دست بیاورد و تا اخرین لحظه مشغول ذکر گفتن باشد.
البته با توجه به آیه ١٨ نساء خوانده شد توبه در زمان احتضار پذیرفته نیست. [لَیْسَتِ التَّوْبَةُ……. إِذا حَضَرَ أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ]
✅احتضار را احتضار گویند چرا که انسان در ان زمان در محضر چند گروه است‌:
1️⃣ملک الموت
2️⃣ملائکه قبض روح
3️⃣ائمه اطهار صلوات الله علیهم
4️⃣اعمال

اگر چشم برزخی محتضر باز شود زبان او بسته میشود تا حقایقی را که میبیند برای دیگران نگوید.

🔺امیرالمومنین در مورد حالات محتضر در نهج البلاغه میگوید : اگر شما آنچه را که آنها می‌دیدند و می‌شنیدند را درک می‌کردید زندگی بر شما زهر میشد. [فَإِنَّكُمْ لَوْ عَايَنْتُمْ مَا قَدْ عَايَنَ مَنْ مَاتَ مِنْكُمْ لَجَزِعْتُمْ وَ….. ] همچنین امیرالمومنین فرمود خوش به حال کسی که در دنیا چشم برزخی اش باز میشود.

🔻حدیث چهارم:
💠عَنْ أَبِي بَصِيرٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع فِي قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ- فَكُبْكِبُوا فِيها هُمْ وَ الْغاوُونَ قَالَ
از ابی ابیصیر نقل شده که امام صادق علیه السلام،
در مورد آیه فَكُبْكِبُوا فِيها هُمْ وَ الْغاوُونَ/پس آن بت ها و گمراهان [که آنها را می پرستیدند] به رو در آتش افروخته افکنده می شوند، فرمودند:

(ابی بصیر از شاگردان امام صادق علیه السلام استکه نا بینا بود و روایت شده یکبار در زمان حج ابی بصیر به کثرت حاجیان اشاره کرد که امام قادق با اشاره ای بینایی او را برگرداند و از او خواست از از بین دو تنگشت حاجیان را ببیند که بعد از تماشا دید عده قلیلی حجاج واقعی هستند مابقی حیوان بودند و فرمودند :ما اکثر الضجیج و اقل الحجیج » چقدر فریاد زیاد است و چقدر حاجی کم است . بعد از آن امام به او گفتند حاضری بیناییت را به دست بیاوری در عوض از معارف اهل بیت جدا شوی؟ ابی بصیر نپذیرفت.)

💠 هُمْ قَوْمٌ وَصَفُوا عَدْلًا بِأَلْسِنَتِهِمْ ثُمَّ خَالَفُوهُ إِلَى غَيْرِهِ.
اینها کسانی هستند که در زبان به خوبی عدل را توصیف میکنند ولی در عمل مخالف آن عمل میکنند.

✳️منظور از گروهی که با بت های ظاهری و غیر ظاهری در اتش افکنده میشوند عالمان بی عمل دینند.

✳️ملا صالح مازندرانی منظور از قوم را قوم آخر الزمان میداند. [هُمْ قَوْمٌ وَصَفُوا]