💠وَ قَالَ (علیه السلام): لَا تَصْحَبِ الْمَائِقَ، فَإِنَّهُ يُزَيِّنُ لَكَ فِعْلَهُ وَ يَوَدُّ أَنْ تَكُونَ مِثْلَهُ 
در حکمت دویست و نود و سوم نهج البلاغه حضرت می فرمایند که با احمق معاشرت مكن كه كارهاى احمقانه [الْمَائِقَ]خود را براى تو زيبا جلوه مى دهد و دوست دارد تو هم مثل او باشى.
(«مائق» در حکمت دویست و نود و سوم نهج البلاغه که حضرت اشاره فرمودند در لغت به معناى كسى است كه حماقت او شديد باشد. )

✅️تنهایی آفت دارد، اجتماع آفت دارد.
انسان، موجودى اجتماعى است:
هم مدنى بالطبع است و عشق به اجتماعى بودن در نهاد او نهفته شده، هم نيازهاى فراوان ومتنوعى دارد و نمى تواند بدون كمك گرفتن از ديگران به آن برسد.

✅️از طرف دیگر نیز تنهايى او را رنج مى دهد و كسل مى كند و هنگامى كه در جمع دوستان است احساس آرامش مى نمايد و غالبا در مشكلات، به وسيله درد دل كردن با ديگران تسلى خاطر پيدا مى كند.
لذا هرگز نمىتوان انسان را از زندگى اجتماعى جدا كرد.
به همين دليل كسانى كه مدتى طولانى در سلول هاى انفرادى زندان محبوس مى شوند به بيمارى روانى گرفتار مى گردند.

✅از طرف دیگر زندگى اجتماعى نيز خالى از آسيب ها نيست، زيرا اگر انسان دوستان مناسبى را براى خود انتخاب نكند چه بسا ضررهايى از دوستان متحمل مى شود كه بيش از زيان هاى زندگى فردى است.

♻️توصیه های اجتماعی دین، برای اصلاح خلل و مشکلات است.

♻️توصیه های اجتماعی دین، برای اصلاح خلل و مشکلات است.
پيشوايان بزرگ دين همواره هشدار داده و روشن ساخته اند با چه كسانى مى توان معاشر و مصاحب شد و با چه كسانى نمى توان معاشرت كرد.

◀️يكى از مهمترين هشدارها در روايات اسلامى درباره معاشرت با احمق است.
اصل معاشرت با احمق مورد نهی است؛
و معاشرت با «مائق» که به معناى “حماقت شديد” است مورد نهی بیشتری میباشد.

⏪️ویژگی مهم احمق چیست؟

1️⃣امیر المومنین علیه السلام در غرر الحکم فرمود :
أَكْبَرُ الْحُمْقِ الْإِغْرَاقُ فِي الْمَدْحِ وَ الذَّمِّ
بزرگترین حماقت اغراق وزیاده روی کردن در ستایش ونکوهش دیگران است.
اینکه انسان در مدح یا مذمت زیاده روی کند، نشانه حماقت است.
عموم افراد نه آنقدر خوب اند که هیچ بدی نداشته باشند نه اینقدر بد هستند که هیچ خوبی نداشته باشند. هم خوبی دارند، هم بدی و نباید زیاده روی در مدح و ذم کرد.

2️⃣ همچنین در غرر الحکم امده :
أَحْمَقُ النَّاسِ مَنْ ظَنَّ أَنَّهُ أَعْقَلُ النَّاسِ.
احمق ترین مردم کسی است که خود را عاقل ترین مردم می داند.
انسان همیشه باید یک درصدی از خطا و اشتباه برای خودش قائل باشد و بداند او عالم به همه چیز نیست. باید در خودش احساس ضعف و نداری کند تا بتواند یاد بگیرد و اصلاح شود.

♻️احمق میخواهد دیگران را مثل خود کند.
احمق كسى است که از كارهاى احمقانه خود لذت مى برد و سعى مى كند آن را زينت دهد و جالب معرفى كند و اصرار دارد ديگران هم مانند او باشند.

♻️از طرفی نیز انسان روحیه ای دارد که مى خواهد خود را شبيه ديگران كند چه بسا همنشينى با احمق تأثير خود را بگذارد و به تدريج به سوى او گرايش پيدا كند به خصوص اگر او كارهاى احمقانه خود را تبليغ و تزئين كند.
امام صادق (ع)فرمود:
مَنْ لَمْ يَجْتَنِبْ مُصَادَقَةَ الاَحْمَقِ أَوْشَکَ أَنْ يَتَخَلَّقَ بِأَخْلاقِهِ
كسى كه از دوستى با احمق پرهيز نكند بيم آن مى رود كه اخلاق او را بپذيرد و مانند او شود.

❎رفاقت با احمق ممنوع:
حضرت در حكمت ۳۸ فرمود:
يَا بُنَيَّ إِيَّاکَ وَمُصَادَقَةَ الاَحْمَقِ فَإِنَّهُ يُرِيدُ أَنْ يَنْفَعَکَ فَيَضُرَّکَ
فرزندم از دوستى با احمق برحذر باش؛ چرا كه او مى خواهد به تو منفعت برساند؛ ولى زيان مى رساند زيرا بر اثر حماقتش سود و زيان را تشخيص نمى دهد.

♻️دشمن عاقل به از نادان دوست:
امیرالمومنین علیه السلام فرمود :
عَدُوٌّ عَاقِلٌ خَيْرٌ مِنْ صَدِيقٍ أَحْمَقَ
دشمن عاقل از دوست احمق بهتر است.)

❇️ ویژگی های منفی حماقت و احمق:
امام سجاد به امام باقر وصیت میکند:
إِيَّاکَ يَا بُنَيَّ أَنْ تُصَاحِبَ الاَحْمَقَ أَوْ تُخَالِطَهُ وَ اهْجُرْهُ وَ لا تُجَادِلْهُ
فرزندم از همنشينى ومعاشرت با احمق بپرهيز و از او دورى كن و با او گفتگو نكن.
فَإِنَّ الاَحْمَقَ هُجْنَةٌ عَيَّابٌ غَائِباً كَانَ أَوْ حَاضِراً
زيرا احمق، آدم پست و فرو مايه اى است؛ خواه غايب باشد يا ظاهر.
إِنْ تَكَلَّمَ فَضَحَهُ حُمْقُهُ،  وَ إِنْ سَكَتَ قَصَرَ بِهِ عِيُّهُ 
اگر سخن بگويد حماقتش او را رسوا مى كند و اگر سكوت كند ناتوانى اش ضعف او را آشكار مى سازد.
وَ إِنْ عَمِلَ أَفْسَدَ وَ إِنِ اسْتَرْعَى أَضَاعَ
و اگر كارى انجام دهد خراب مى كند، اگر مسئوليتى به عهده او بيندازند ضايع مى سازد.
لا عِلْمُهُ مِنْ نَفْسِهِ يُغْنِيهِ وَ لا عِلْمُ غَيْرِهِ يَنْفَعُهُ 
نه علم خودش او را بى نياز مى كند و نه علم ديگران به حال او سودى دارد.
وَ لا يُطِيعُ نَاصِحَهُ وَ لا يَسْتَرِيحُ مُقَارِنُهُ
به سخن خيرخواه خود گوش نمى كند و همنشين خود را راحت نمى گذارد.
تَوَدُّ أُمُّهُ ثَكْلَتَهُ وَامْرَأَتُهُ أَنَّهَا فَقَدَتْهُ وَ جَارُهُ بُعْدَ دَارِهِ 
مادرش آرزو مى كند كه اى كاش از دنيا برود و همسرش خواهان فقدان اوست و همسايه اش آرزوى رفتن از جوار او مى كند…
إِنْ كَانَ أَصْغَرَ مَنْ فِي الْمَجْلِسِ أَعْيَا مَنْ فَوْقَهُ وَإِنْ كَانَ أَكْبَرَهُمْ أَفْسَدَ مَنْ دُونَهُ 
اگر كمترين فرد مجلس باشد، افراد بالاتر از خود را به رنج مى اندازد و اگر بالاترين فرد مجلس باشد زيردستان را به فساد مى كشاند.

♻️منبر اختصاصی امیرالمومنین برای دوری از احمق:
كَانَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ  إِذَا صَعِدَ الْمِنْبَرَ قَالَ: يَنْبَغِي لِلْمُسْلِمِ أَنْ يَجْتَنِبَ مُوَاخَاةَ ثَلَاثَةٍ امير المؤمنين وقتى به منبر مى‌رفت مى‌فرمود: شايسته است مسلمان از دوستى با سه گروه اجتناب كند.
الْمَاجِنِ وَ الْأَحْمَقِ وَ الْكَذَّابِ
از بى‌حياى تبهكار، نادان، و دروغگو…
وَ أَمَّا الْأَحْمَقُ فَإِنَّهُ لَا يُشِيرُ عَلَيْكَ بِخَيْرٍ وَ لَا يُرْجَى لِصَرْفِ السُّوءِ عَنْكَ وَ لَوْ أَجْهَدَ نَفْسَهُ
امّا نادان، اميد خيرى از او برايت نيست و ضررى از تو دفع نمى‌كند اگر چه خودش را به زحمت افكند.
وَ رُبَّمَا أَرَادَ مَنْفَعَتَكَ فَضَرَّكَ
و چه بسا كه بخواهد به تو سود برساند ولى زيان مى‌رساند.
فَمَوْتُهُ خَيْرٌ مِنْ حَيَاتِهِ وَ سُكُوتُهُ خَيْرٌ مِنْ نُطْقِهِ وَ بُعْدُهُ خَيْرٌ مِنْ قُرْبِهِ
پس مرگ او بهتر از زندگى، و سكوت او بهتر از سخن گفتنش،و دورى او بهتر از نزديك بودن اوست.

♻️در باب حماقت روایات فراوانی وارد شده است.در غررالحکم آمده است:
فقر همان حماقت است و حماقت همان فقر است.بر عکس عقل دارایی است، و دارایی واقعی عقل است.

✅️حقیقت فقر آن نیست که انسان دستش تنگ باشد، حقیقت فقر این است که انسان از جهت هوش، استعداد، حافظه و فهم و تشخیص دچار اختلال باشد. امیرالمومنین فرمود: 
فَقْرُ الحُمقِ لا يُغْنيهِ المالُ
فقرِ بى خردى را ثروت برطرف نمى كند.

❇️احمق بیش از همه به خودش ضرر میزند. امیرالمومنین علیه السلام فرمود:
ما العَدُوُّ إلى عَدُوِّهِ أسْوأَ تَضْيِيعا مِن الأحمَقِ إلى نَفْسِهِ
زيانى كه بى خرد به خود مى زند دشمن به دشمنش نمى زند.

❎احمقی که به درجه پایانی حماقت برسد، درمان نمیشود.
عيسى عليه السلام ـ در پاسخ به اين سؤال كه احمق كيست ـ؟ فرمود :
المُعجَبُ برأيهِ و نَفْسِهِ ،
خود رأىِ خودپسند ، كسى كه هرچه فضيلت است از آن خود مى داند،
الّذي يَرى الفَضلَ كُلَّهُ لَه لا علَيهِ
و براى ديگران، بر خود هيچ فضيلتى قائل نيست.
و يُوجِبُ الحقَّ كُلَّهُ لنَفْسِهِ و لا يُوجِبُ علَيها حقّا 
همه حقوق را براى خود مى داند و هيچ حقّى براى ديگران بر خود قائل نيست.
فذاكَ الأحمَقُ الّذي لا حِيلةَ في مُداواتِه  اين است آن احمقى كه چاره اى براى درمان او وجود ندارد.

✅️رنگ عوض کردن نشانه حماقت است.
امیرالمومنین سلام الله علیه فرمود:
مِن أماراتِ الأحمَقِ كَثْرَةُ تَلَوُّنِهِ
از نشانه هاى احمق اين است كه هر دم به رنگى در مى آيد.

📌نکته:
تربیت عاقلانه تا 18 سالگی ممکن است.
امیرالمومنین فرمود:
لا يَزالُ العَقلُ و الحُمقُ يَتَغالَبانِ عَلَى الرَّجُلِ إلى ثَمانِيَ عَشَرَةَ سَنَةً ،
خرد و بى خردى در راه غالب شدن بر انسان هستند و تا هيجده سال با يكديگر مى جنگند.
فإذا بَلَغَها غَلَبَ عَلَيهِ أكثَرُهُما فيهِ
پس، چون به هيجده سالگى رسيد آن يك كه در وجود او بيشتر باشد، بر وى چيره مى گردد.

✅️انسان باید به فرزند بیاموزد که “اغراق در مدح و ذم” اشتباه است.
“خوب دیدن خود و بد دیدن دیگران” اشتباه است. راه اعتدال را به او بیاموزد. راه دیدن عیوب خود را به او بیاموزد تا او از حماقت نجات پیدا کند.

💠وَ قَالَ (علیه السلام): لَا تَصْحَبِ الْمَائِقَ، فَإِنَّهُ يُزَيِّنُ لَكَ فِعْلَهُ وَ يَوَدُّ أَنْ تَكُونَ مِثْلَهُ
با احمق معاشرت مكن كه كارهاى احمقانه خود را براى تو زيبا جلوه مى دهد و دوست دارد تو هم مثل او باشى.

اللهم انا نعوذ بک من الکسل و الفشل