💠و قَالَ (عليه السلام): مَاءُ وَجْهِكَ جَامِدٌ، يُقْطِرُهُ السُّؤَالُ؛ فَانْظُرْ عِنْدَ مَنْ تُقْطِرُهُ
آبروي [مَاءُ وَجْهِ] تو جامد است و تقاضا آن را آب كرده، فرو مى ريزد. ببين آن را نزد چه كسى فرو مى ريزى.
[ آبرو در اصل بوده آبِ رو، از آن جهت که درخواست کردن همراه با خجالت و عرق شرم است و گویا آبی که از صورت انسان فرو میریزد نشانه آبروی انسان است.]

⛔️آبرو عبارت از احترام و شخصيت انسان است؛ شخص آبرومند كسى است كه در جامعه محترم باشد و به ديده احترام به او بنگرند،
براى سخنش اهميت قائل باشند و در مشكلات به سراغ او بروند. چنین شخصی در مواجهه با مشکلات بسیار صبور است و حاضر نیست این جایگاه اجتماعی خود را خدشه دار کند.

⭕️انسان آبرومند روحیه مسالت ندارد:
به تعبیر مرحوم خوئی:
الْعِفَّةُ مَلَكَةٌ نَفْسَانِيَّةٌ تَدْعُو إِلَى حِفْظِ النَّفْسِ عَنْ إِظْهَارِ الْحَاجَةِ عِنْدَ النَّاسِ عفّت، ملکه‌ای نفسانی است که انسان را به حفظ نفس از ابراز نیاز نزد مردم فرا می‌خواند.

💠ماءُ وَجْهِكَ جَامِدٌ، يُقْطِرُهُ السُّؤَالُ؛ فَانْظُرْ عِنْدَ مَنْ تُقْطِرُهُ
حضرت در این حکمت به دو مساله ی کلی اشاره میکنند:

1⃣ انسان تا مى تواند نبايد از كسى تقاضايى كند و آبروى خود را در آن راه بريزد.

2⃣ اما اگر روزى ناچار شد، بايد كسى را براى تقاضا كردن برگزيند كه شايسته آن باشد و لااقل آبروى خود را نزد انسان باشخصيتى فروريخته باشد.

‌1⃣ انسان تا مى تواند نبايد از كسى تقاضايى كند و آبروى خود را در آن راه بريزد.
حفظ آبرو بسیارمهم است.
شاید بتوان گفت آبرو و وجاهت و شخصیت، مهمترین دارایی همه انسان هاست.

↩️ اتفاقا همه انسان ها با همه تفاوت های دینی و اعتقادی و فرهنگی دنبال کسب وجاهت و آبرو هستند.
یک نفر با پول میخواهد آبرومند شود،
یک نفر با شهرت،
یک نفر با خلافکاری و قداره کشی،
یک نفر با خوانندگی و بازیگری و…
فارغ از اینکه “دین هر چیزی را آبرو نمیداند” بلکه برخی از آنها را ضد آبرو میداند، همه انسان ها دنبال کسب آبرو و حفظ آبرو هستند و تلاش میکنند کاری نکنند که به آبروی آنها لطمه وارد شود.

↙️ مال باید فدای آبرو شود، نه آبرو فدای مال:
امیرالمومنین سلام الله علیه فرمود:
مِنَ اَلنُّبْلِ أَنْ يَبْذُلَ اَلرَّجُلُ مَالَهُ وَ يَصُونَ عِرْضَه
از علائم زیرکى است این که مرد مال خویش را ببخشد و آبروى خود را نگه دارد.

↙️ بذل مال آبرو می آورد، بذل آبرو ذلت به همراه دارد. درغرر الحکم فرمود:
مَن بَذلَ عِرضَهُ ذَلَّ
کسي که حيثيت و آبروي خود را مي‌برد خودش را به پستي و خاک مذلّت افکنده است.

↙️ هر کاری که خدشه به آبرو میزند ممنوع است.در غرر الحکم فرمود:
لاتَفَعَلْ ما یَشینُ العِرضَ و الاِسم.
هیچ‌ وقت به كاری كه باعث بدنامی و لطمه زدن به حیثیت تو می‌شود اقدام مكن.

🛑 یکی از مصادیق این جمله ی امیرالمومنین حکمت ۳۴۶ است. زیرا درخواست کردن به طور کلی، و درخواست کردن از نااهلان و نامردان باعث خدشه به آبروی انسان میشود.

❌درخواست از دیگران، نوعی بی آبرویی است. امام باقر علیه السلام فرمود :
لَوْ يعْلَمُ السَّائِلُ مَا فِى الْمَسْأَلَةِ مَا سَأَلَ أَحَدٌ أَحَداً
اگر تقاضا كننده مى دانست تقاضا كردن چه عيوبى دارد هيچكس از ديگرى تقاضايى نمى كرد.
وَ لَوْ يعْلَمُ الْمُعْطِى مَا فِى الْعَطِيةِ مَا رَدَّ أَحَدٌ أَحَداً
اگر شخص بخشنده مى دانست چه فضيلتى در عطيه است هيچكس ديگرى را محروم نمى ساخت.

💮 یکی از زیبایی های دین این است که خط و خطوط را به نحوی تنظیم میکند که هم آبروی افراد حفظ شود، هم مشکل آنها برطرف شود.
از طرفی به نیازمند میفرماید تو آبرو داری کن و دست جلوی دیگران دراز نکن.
از طرفی به ثروتمند میگوید خیر تو در مشکل گشایی از نیازمندان است،
برو نیاتزمند پیدا کن و قبل از اینکه لب باز کند و درخواست کند مشکلش را حل کن.

❌دست زیرین نباشید
پیامبر صلواه الله علیه فرمودند:
اَلْأَيْدِي ثَلاَثٌ
دست‌ها سه گونه‌اند:
يَدُ اَللَّهِ اَلْعُلْيَا
دست خدا كه بالا قرار دارد.
وَ يَدُ اَلْمُعْطِي اَلَّتِي تَلِيهَا
و فروتر از آن دست كسى است كه صدقه مى‌دهد
وَ يَدُ اَلْمُعْطَى أَسْفَلُ اَلْأَيْدِي
و بعد از آن، دست كسى كه صدقه مى‌گيرد.
فَاسْتَعِفُّوا عَنِ اَلسُّؤَالِ مَا اِسْتَطَعْتُمْ
پس تا مى‌توانيد از درخواست امتناع ورزيد…
وَ اَلَّذِي نَفْسِي بِيَدِهِ
به آن خدايى كه جانم در دست قدرت اوست سوگند!
لَأَنْ يَأْخُذَ أَحَدُكُمْ حَبْلاً ثُمَّ يَدْخُلَ عَرْضَ هَذَا اَلْوَادِي فَيَحْتَطِبَ حَتَّى لاَ يَلْتَقِيَ طَرَفَاهُ
اگر يكى از شما طنابى به دست گيرد و بيابان را بپيمايد و هيزم جمع كند تا دو طرف این طناب به هم برسد.
ثُمَّ يَدْخُلَ بِهِ اَلسُّوقَ فَيَبِيعَهُ بِمُدٍّ مِنْ تَمْرٍ وَ يَأْخُذَ ثُلُثَهُ وَ يَتَصَدَّقَ بِثُلُثَيْهِ
و آن‌گاه وارد بازار شود و آن را در مقابل سه کیلو ازخرما بفروشد و يك سوّم آن را براى خود بردارد و دو سوم آن را صدقه بدهد،
خَيْرٌ لَهُ مِنْ أَنْ يَسْأَلَ اَلنَّاسَ أَعْطَوْهُ أَوْ حَرَمُوهُ
بهتر است از آن که از مردم درخواست كند. معلوم نيست كه چيزى به او بدهند يا محرومش سازند.

‌💠ماءُ وَجْهِكَ جَامِدٌ، يُقْطِرُهُ السُّؤَالُ؛ فَانْظُرْ عِنْدَ مَنْ تُقْطِرُهُ
۱. انسان تا مى تواند نبايد از كسى تقاضايى كند و آبروى خود را در آن راه بريزد.
۲. اما اگر روزى ناچار شد، بايد كسى را براى تقاضا كردن برگزيند كه شايسته آن باشد

📕 اگر مجبور به ابراز حاجت شدی، نزد هر کسی دست دراز نکن.
مرحوم کلینی در کافی شریف،
در “بَابُ مَنْ أَعْطَى بَعْدَ اَلْمَسْأَلَةِ”
از امام صادق علیه السلام روایت نقل میکند که حضرت فرمود:
هيچ کسی در بخشش و کمک به دیگران برمن پیشی نگرفت
وَ لاَ سَخَتْ نَفْسِي بِرَدِّ بِكْرِ اَلْحَوَائِجِ
و بخشش من هرگز حاجت‌هاى جدید را، رد نكرده است
وَ قَدْ قَالَ اَلشَّاعِرُ:
وَ إِذَا بُلِيتَ بِبَذْلِ وَجْهِكَ سَائِلاً/
فَابْذُلْهُ لِلْمُتَكَرِّمِ اَلْمِفْضَالِ
زمانى كه نياز پيدا كردى آبروى خود را بخشش كنى با درخواست كردن، پس آبروى خود را بذل كن نزد اهل كرم.
إِنَّ اَلْجَوَادَ إِذَا حَبَاكَ بِمَوْعِدٍ/
أَعْطَاكَهُ سَلِساً بِغَيْرِ مِطَالٍ
زيرا كه بخشش‌كننده اگر شب‌ها وعدۀ بخشش دهد آسان و بدون تلف كردن وقت عطا مى‌نمايد.
وَ إِذَا اَلسُّؤَالُ مَعَ اَلنَّوَالِ قَرَنْتَهُ/
رَجَحَ اَلسُّؤَالُ وَ خَفَّ كُلُّ نَوَالٍ
و هنگامی كه درخواست قرین شود با بخشش انسان های اهل، درخواست کردن موجه، و بخشش کردن آسان مى‌شود.

💮عرض حاجت کردن به نااهل ممنوع:
حارث همدانى ازياران خاص اميرالمومنین مى گويد: شبى نزد آن حضرت به گفتگو نشسته بودم.
فَقُلْتُ يَا أَمِيرَ اَلْمُؤْمِنِينَ عَرَضَتْ لِي حَاجَةٌ
عرض كردم : حاجتى دارم.
فَقَالَ وَ رَأَيْتَنِي لَهَا أَهْلاً
امام عليه السلام فرمود: مرا شايسته دانستى كه حاجت خود را از من بخواهى؟ فَقُلْتُ نَعَمْ يَا أَمِيرَ اَلْمُؤْمِنِينَ قَالَ جَزَاكَ اَللَّهُ عَنِّي خَيْراً
عرض كردم: آرى. فرمود: خدا تو را جزاى خير دهد.
ثُمَّ قَامَ إِلَى اَلسِّرَاجِ فَأَغْشَاهَا وَ جَلَسَ سپس برخاست و چراغ را خاموش كرد و نشست.
ثُمَّ قَالَ إِنَّمَا أَغْشَيْتُ السِّرَاجَ لِأَنْ لَا أَرَى ذُلَّ حَاجَتِكَ فِي وَجْهِكِ
بعد فرمود: چراغ را براى اين خاموش كردم كه ذلت عرض حاجت را در صورت تو نبينم.
فَتَكَلَّمْ فَإِنِّي سَمِعْتُ رَسُولَ اَللَّهِ ص يَقُولُ اَلْحَوَائِجُ أَمَانَةٌ مِنَ اَللَّهِ فِي صُدُورِ اَلْعِبَادِ
اكنون بگو چه مى خواهى، زيرا از پيغمبر اكرم صلي الله عليه وآله شنيدم مى فرمود: حوائج مردم امانت الهى در سينه بندگان است.
فَمَنْ كَتَمَهَا كُتِبَتْ لَهُ عِبَادَةٌ وَ مَنْ أَفْشَاهَا كَانَ حَقّاً عَلَى مَنْ سَمِعَهَا أَنْ يُعِينَهُ
كسى كه آن را بپوشاند عبادتى براى او محسوب مى شود و كسى كه آن را افشا كند لازم است براى انجام آن حاجت تلاش كند.

⛔️گاهی حل نشدن مشکلات، نشانه عزت است.
انسان باید به جایگاهی برسد که عزت و آبرویش برای او بسیار با اهمیت تر باشد تا اینکه به هر کسی رو بزند.
در حکمت ۶۶ فرمود:
فَوْتُ الْحَاجَةِ، أَهْوَنُ مِنْ طَلَبِهَا إِلَى غَيْرِ أَهْلِهَا
از دست رفتن حاجت بهتر از طلب كردن آن از نااهلان است!
همیشه نباید گفت مشکلم حل شد. برخی اوقات باید سینه سپر کرد و گفت من چندین مشکل دارم، هیچ کدام نیز حل نشده است زیرا نمیخواستم عزتم را به حراج بگذارم و به جای آبرو، به خواسته هایم برسم.

📕حاجت را پیش نا اهل نبریم.
علامه شوشتری به نقل از کتب تاریخی میفرماید:
دَخَلَ مُحَمَّدُ بْنُ وَاسِعٍ عَلَى بَعْضِ الْأُمَرَاءِ فَقَالَ:
شخصی به نام محمد بن واسع نزد یکی از امیران رفت و گفت:
أَتَيْتُكَ فِي حَاجَةٍ فَإِنْ شِئْتَ قَضَيْتَهَا فَكُنَّا كَرِيمَيْنِ،
«من برای حاجتی نزد تو آمدم؛ اگر بخواهی آن را برآورده کنی، هر دو کریم خواهیم بود،
وَ إِنْ شِئْتَ لَمْ تَقْضِهَا وَ كُنَّا لَئِيمَيْنِ
و اگر نخواهی برآورده کنی، هر دو لئیم خواهیم بود.»
أَرَادَ أَنَّهُ إِذَا لَمْ يَقْضِهَا كَانَ طَالِبَ الْحَاجَةِ أَيْضًا لَئِيمًا حَيْثُ طَلَبَ حَاجَتَهُ مِنْ غَيْرِ أَهْلِهَا.
مقصود او این بود که اگر امیر حاجت را برآورده نکند، طالب حاجت نیز لئیم خواهد بود، چون حاجت خود را از غیر اهلش خواسته است

⭕️در خواست کردن عادی نشود.
پیامبر به جناب ابوذر فرمود:
يا أَبَا ذَرٍّ إِياکَ وَالسُّوَالَ فَإِنَّهُ ذُلٌّ حَاضِرٌ وَفَقْرٌ تَتَعَجَّلُهُ
اى اباذر! از سوال و درخواست بپرهيز كه ذلت حاضر و فقرى است كه آن را با شتاب به سوى خود مى آورى،
وَفِيهِ حِسَابٌ طَوِيلٌ يوْمَ الْقِيامَة
به علاوه حسابى طولانى در روز قيامت دارد.

⛔️ از بخش دوم این حدیث به دست می آید که انسان در مواجهه با نیازهای واقعی شاید عذری داشته باشد، ولی اینکه نیازهای کاذبی برای خود بتراشد و برای رسیدن به آنها به افراد مختلف رو بزند؛ باعث گرفتاری در قیامت خواهد شد.

🛑نیازهای واقعی کدام است؟
در روایت داریم شخصی از امام حسین درخواست کمک کرد، حضرت در پاسخ به او فرمود:
إِنَّ الْمَسْأَلَةَ لا تَصْلُحُ
سوال و تقاضا شايسته نيست،
إِلاَّ فِى غُرْمٍ فَادِحٍ
۱. مگر در بدهكارى سنگين،
أَوْ فَقْرٍ مُدْقِعٍ
۲. يا فقر ناتوان كننده ،
أَوْ حَمَالَةٍ مُقَطَّعَةٍ
۳. يا ديه ثابت و مسلّم.
فَقالَ السّائِلُ: مَا جِئْتُ إِلاَّ فِى إِحْدَاهُنَّ سائل عرض كرد: من به دليل يكى از اين سه چيز خدمت شما رسيده ام.
فَأَمَرَ لَهُ بِمِائَةِ دِينَارٍ
امام عليه السلام امر فرمود يكصد دينار به او دادند.

📕ترک مسالت، بهشت آفرین است.
مرحوم کلینی در کتاب کافی شریف از پیامبر اکرم ص نقل میکند:
جَاءَتْ فَخِذٌ مِنَ اَلْأَنْصَارِ إِلَى رَسُولِ اَللَّهِ ص فَسَلَّمُوا عَلَيْهِ فَرَدَّ عَلَيْهِمُ اَلسَّلاَمَ
گروهى از انصار خدمت پيامبر خدا صلّى اللّه عليه و اله رسيدند، سلام عرض كردند و پيامبر خدا ص جواب فرمود.
فَقَالُوا يَا رَسُولَ اَللَّهِ لَنَا إِلَيْكَ حَاجَةٌ
عرض كردند: اى رسول خدا! ما به شما حاجتى داريم.
فَقَالَ هَاتُوا حَاجَتَكُمْ
پيامبر خدا صلّى اللّه عليه و اله فرمود: بگوييد، حاجت شما چيست‌؟
قَالُوا إِنَّهَا حَاجَةٌ عَظِيمَةٌ. فَقَالَ هَاتُوهَا مَا هِيَ
عرض كردند: حاجت بزرگى است. فرمود: بگوييد چيست‌؟
قَالُوا تَضْمَنُ لَنَا عَلَى رَبِّكَ اَلْجَنَّةَ
عرض كردند: حاجت ما اين است كه از جانب خدا بهشت را بر ما ضمانت كنيد. قَالَ فَنَكَسَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ رَأْسَهُ ثُمَّ نَكَتَ فِي اَلْأَرْضِ
پيامبر سر مبارك را به زير انداخت و بعد از آن با تازيانه‌اى كه در دست داشت، زمين را خطكشى نمود _كه اين نشانه غم و فكر است_
ثُمَّ رَفَعَ رَأْسَهُ فَقَالَ أَفْعَلُ ذَلِكَ بِكُمْ عَلَى أَنْ لاَ تَسْأَلُوا أَحَداً شَيْئاً
بعد از آن سر مبارك را بلند كرد و فرمود: من اين كار را براى شما انجام مى‌دهم به شرط‍‌ اين‌كه شما نيز از هيچ‌كس درخواستی نكنيد.
قَالَ فَكَانَ اَلرَّجُلُ مِنْهُمْ يَكُونُ فِي اَلسَّفَرِ فَيَسْقُطُ سَوْطُهُ
راوى مى‌گويد: اين گروه از انصار طورى زندگى مى‌كردند كه اگر در مسافرت تازيانه يكى از آنها از دستش بر زمين مى‌افتاد، دوست نداشت كسى‌كه كنار او بود به او بگويد: تازيانه را به من بده،
فَيَكْرَهُ أَنْ يَقُولَ لِإِنْسَانٍ نَاوِلْنِيهِ فِرَاراً مِنَ اَلْمَسْأَلَةِ فَيَنْزِلُ فَيَأْخُذُهُ
چراكه از سؤال كردن مى‌ترسيد و خودش پياده شده و تازيانه را مى‌گرفت.
وَ يَكُونُ عَلَى اَلْمَائِدَةِ فَيَكُونُ بَعْضُ اَلْجُلَسَاءِ أَقْرَبَ إِلَى اَلْمَاءِ مِنْهُ
و اگر يكى از آنها بر سفرۀ غذا مى‌نشست و بعضى از همنشينان او نزديك آب بودند،
فَلاَ يَقُولُ نَاوِلْنِي حَتَّى يَقُومُ فَيَشْرَبُ
به او نمى‌گفت: به من آب بده و خودش بلند مى‌شد و آب مى‌خورد.

📕مسالت بیجا ،جهنم آفرین است.
در کتاب کافی شریف ،
بَابُ مَنْ سَأَلَ مِنْ غَيْرِ حَاجَةٍ
از امام صادق علیه السلام وارد است :
مَا مِنْ عَبْدٍ يَسْأَلُ مِنْ غَيْرِ حَاجَةٍ فَيَمُوتُ حَتَّى يُحْوِجَهُ اَللَّهُ إِلَيْهَا وَ يُثَبِّتَ اَللَّهُ لَهُ بِهَا اَلنَّارَ
هر بنده‌اى كه بدون نياز سؤال كند، نمى‌ميرد مگر اين‌كه خداوند او را نيازمند كند و آتش بر او نوشته مى‌شود.

‌📕مسالت بیجا ،جهنم آفرین است.
در کتاب کافی شریف ،
بَابُ مَنْ سَأَلَ مِنْ غَيْرِ حَاجَةٍ
از امام صادق علیه السلام وارد است :
مَا مِنْ عَبْدٍ يَسْأَلُ مِنْ غَيْرِ حَاجَةٍ فَيَمُوتُ حَتَّى يُحْوِجَهُ اَللَّهُ إِلَيْهَا وَ يُثَبِّتَ اَللَّهُ لَهُ بِهَا اَلنَّارَ
هر بنده‌اى كه بدون نياز سؤال كند، نمى‌ميرد مگر اين‌كه خداوند او را نيازمند كند و آتش بر او نوشته مى‌شود.

⛔️باید طوری کمک کرد که آبروی سائل حفظ شود.
در سیره امام رضا داریم:
سَأَلَهُ رَجُلٌ أَنْ یُعْطِیَهُ مَا یَصِلُ إِلَى بَلَدِهِ
مردی از ایشان درخواست کرد چیزی به او بدهد تا به شهرش برسد.
فَدَخَلَ وَ رَدَّ الْبَابَ وَ أَعْطَاهُ مِنْ أَعْلَى الْبَابِ
پس امام داخل شد و در را بست و از بالای در به او عطا کرد.
فَقِیلَ لَهُ عَلَیْهِ السَّلَامُ فِی ذَلِكَ
از حضرت در مورد این کار سوال شد،
فَقَالَ: أَمَا سَمِعْتَ قَوْلَ الْأَوَّلِ:
پس فرمود: آیا این سخن را نشنیده‌ای که گفت:
مَتَى آتِهِ یَوْمًا لِأَطْلُبَ حَاجَهً رَجَعْتُ إِلَى أَهْلِی وَ وَجْهِی بِمِائَهِ هَذَا
هرگاه برای رفع نیازی، نزد او بروم، به سوی اهل خانه‌ام بازمی‌گردم، در حالی که آبرویم به جای خود باقی است.

👈 اولا؛ انسان تا جایی که میتواند نباید درخواست کند.

👈 ثانیا؛ اگر خواست درخواست کند از کسی که اهلیت دارد درخواست کند.

👈 ثالثا؛ کسی که از او درخواستی شده، آبروی سائل را حفظ کند.

‌🔻نکته ۱:
هرچقدر درخواست از دیگران آبرو بر است، درخواست از خدا آبرو ساز است.

📕 در کتاب کافی شریف ،
بَابُ كَرَاهِيَةِ اَلْمَسْأَلَةِ از پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم نقل شده :
إِنَّ اَللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى أَحَبَّ شَيْئاً لِنَفْسِهِ وَ أَبْغَضَهُ لِخَلْقِهِ
خداوند تبارك وتعالى، صفتى را بر خود محبوب و بر آفريدگانش مبغوض داشته است
أَبْغَضَ لِخَلْقِهِ اَلْمَسْأَلَةَ وَ أَحَبَّ لِنَفْسِهِ أَنْ يُسْأَلَ
گدايى و درخواست را در برابر خود، محبوب مى‌شمارد و در برابر ديگران مبغوض مى‌دارد.
وَ لَيْسَ شَيْءٌ أَحَبَّ إِلَى اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ أَنْ يُسْأَلَ
هيچ عملى به درگاه خدا بالاتر از اين نيست كه دست طلب بردارند و از پيشگاه او مسألت نمايند.
فَلاَ يَسْتَحْيِي أَحَدُكُمْ أَنْ يَسْأَلَ اَللَّهَ مِنْ فَضْلِهِ وَ لَوْ بِشِسْعِ نَعْلٍ
مبادا كسى از گدايى درگاه خدا شرم كند، گرچه به خاطر يك بند كفش باشد.

💮 باید انسان به مرحله ی “دل نبستن به خلق” برسد. به آنجایی برسیم که کمترین و بیشترین، کوچکترین و بزرگترین خواسته هایمان را از خدا بخواهیم نه از خلق خدا.

💮 اهل ترین کسی که میتوانیم از او درخواست کنیم خداست.
در حديث قدسي داریم:
يَا مُوسَى سَلْنِي كُلَّ مَا تَحْتَاجُ إِلَيْهِ حَتَّى عَلَفَ شَاتِكَ وَ مِلْحَ عَجِينِكَ
اي موسي همه چيز را از من بخواه حتي علف گوسفند و نمك خميرت را.

🔻نکته ۲:
طلب بی دلیل فقر می آورد
پیامبر صلی الله علیه وآله فرمود:
ومَنْ فَتَحَ عَلَى نَفْسِهِ بَابَ مَسْأَلَةٍ فَتَحَ اللَّهُ عَلَيهِ سَبْعِينَ بَاباً مِنَ الْفَقْرِ لا يسُدُّ أَدْنَاهَا شَىءٌ
كسى كه بر خود درى از سوال و تقاضا بگشايد خداوند هفتاد در ازفقر به سوى او مى گشايد كه چيزى كمترينِ اين درها را نمى بندد.
آنها که بیشتر اهل درخواست و ابراز نیاز هستند؛ هم آبروی خود را از بین برده اند و برای به دست آوردن متاع قلیل دنیا، متاع پر ارزش آبرو را به حراج گذاشته اند؛
هم درهای مشکلات بیشتر را به روی خود باز کرده اند و همشه هشتشان گرو نهشان خواهد بود.

🔻نکته ۳:
عوامل آبرو داری و بی آبرویی در نهج البلاغه:

↙️بخشندگی به انسان آبرو میدهد.
حضرت درحکمت ۲۱۱ فرمود:
الجُودُ حارِسُ الأعراضِ
بخشندگى، نگهبان آبروهاست.

↙️ بخل انسان را بی آبرو میکند.
حضرت درحکمت ۳ فرمود:
الْبُخْلُ عَارٌ
بخل ننگ است»;
بخل آن است که انسان حاضر نباشد چیزى از مواهب خداداد را در اختیار دیگران بگذارد،

↙️ متهم کردن دیگران، انسان را بی آبرو میکند، حضرت درنامه ۶۹ فرمود:
و لا تَجعَلْ عِرضَكَ غَرَضا لِنِبالِ القَولِ/ القوم
آبروى خود را آماج تيرهاى سخن مردم قرار مده.
در توضیح این جمله باید حکمت ۳۵ را آورد:
مَنْ أَسْرَعَ إِلَى النَّاسِ بِمَا يَكْرَهُونَ، قَالُوا فِيهِ بِمَا لَا يَعْلَمُون.
كسى كه در نسبت دادن كارهاى بد به مردم شتاب كند، مردم نيز نسبت هاى ناروايى به او مى دهند.

↙️ بحث و جدل بیجا انسان را بی آبرو میکند.در حکمت ۳۶۲ فرمود:
مَن ضَنَّ بِعِرضِهِ فلْيَدَعِ المِراءَ
هركه آبروى خود را دوست دارد، بايد از مجادله بپرهيزد.

↙️خیانت در مسئولیت، آبروی انسان را میبرد.
امیرالمومنین در نامه ۷۱خطاب به یکی از کارگزاران که خبر خیانت او به حضرت رسیده بود فرمود:
وَ لَئِنْ كَانَ مَا بَلَغَنِي عَنْكَ حَقّاً، لَجَمَلُ أَهْلِكَ وَ شِسْعُ نَعْلِكَ خَيْرٌ مِنْكَ
اگر آنچه از تو به من رسيده است درست باشد شتر (بارکش) خانواده ات و بند کفشت از تو بهتر است.

↙️فرار از مبارزه بی آبرویی است.
درخطبه ۶۶ فرمود:
وَ اسْتَحْيُوا مِنَ الْفَرِّ فَإِنَّهُ عَارٌ فِي الْأَعْقَابِ
از فرار شرم نماييد! چه اين که فرار از جهاد، ننگى است که در نسل هاى آينده شما نيز مى ماند.
مشخص است که میدان جهاد گسترده است و فقط جهاد نظامی را شامل نمیشود.
فرار کردن از هر میدانی که وظیفه انسان حضور در آن است موجب بی آبرویی انسان میشود.

اللهم لا تجعل الدنیا اکبر همّنا