💠و قَالَ (عليه السلام) لِبَعْضِ أَصْحَابِهِ: لَا تَجْعَلَنَّ أَكْثَرَ شُغُلِكَ بِأَهْلِكَ وَ وَلَدِكَ
بيشترين دل مشغولى خود را به خانواده و فرزندان و تأمين زندگى آنها اختصاص نده؛

💠فإِنْ يَكُنْ أَهْلُكَ وَ وَلَدُكَ أَوْلِيَاءَ اللَّهِ، فَإِنَّ اللَّهَ لَا يُضِيعُ أَوْلِيَاءَهُ
زيرا اگر آنها از دوستان خدا باشند خدا دوستان خود را تنها نمى گذارد؛

💠 و إِنْ يَكُونُوا أَعْدَاءَ اللَّهِ، فَمَا هَمُّكَ وَ شُغُلُكَ بِأَعْدَاءِ اللَّهِ
و اگر از دشمنان خدا هستند چرا همّ و غم خود را صرف دشمنان خدا مى كنى؟!

🌐روح کلی این حکمت، بحث عدالت و میانه روی است. انسان باید در جمیع امور زندگی اهل اعتدال و میانه روی و دوری از افراط و تفریط باشد، یکی از مصادیق آن نیز بحث خانواده و زن و بچه است. امیرالمونین صلواه الله علیه درحکمت ۳۳ فرمود:
كُنْ سَمْحاً وَ لَا تَكُنْ مُبَذِّراً،
سخاوتمند باش و در اين راه اسراف مكن.
وَ كُنْ مُقَدِّراً وَ لَا تَكُنْ مُقَتِّراً
و در زندگى حساب گر باش و سخت گير مباش.

🌐حضرت در یک تقسبم بندی کلی ، اهل و عیال را به دو قسم تقسیم میکند و میفرماید در هر صورت رعایت اعتدال لازم است:

↕️ الف. یا اهل و عیال خدا محوراند:
در این صورت حرص زیاد زدن برای تامین آنها بیجاست، زیرا خداوند کفایت کننده آنهاست. قرآن مجيد مى فرمايد:
《أَلَيْسَ اللهُ بِكَافٍ عَبْدَهُ؛ زمر – ۳۶》
آيا خداوند براى نجات و دفاع از بنده اش كافى نيست؟!
در جاى ديگر مى فرمايد:
《وَمَنْ يَتَّقِ اللهَ يَجْعَلْ لَّهُ مَخْرَجآ * وَيَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لاَ يَحْتَسِبُ وَمَنْ يَتَوَكَّلْ عَلَى اللهِ فَهُوَ حَسْبُهُ؛ طلاق – ۴》
و هركسی تقواى الهى پيشه كند، خداوند راه نجاتى براى او فراهم مى كند، و او را از جايى كه گمان ندارد روزى مى دهد؛ و هركس بر خدا توكّل كند، كفايت امرش را خواهد كرد و كارش را سامان مى بخشد)

📘به تعبیر ابن ابی الحدید در کتاب خود می گوید:
فَإِنَّ اللهَ تَعَالَی أَعْلَمُ بِالـمَصْلَحَهِ وَأَرْأَفُ بِالإنْسَانِ مِنْ أَبِیهِ وَأُمِّهِ
بی‌گمان خداوند متعال به مصلحت بندگان داناتر و به انسان از پدر و مادرش مهربان‌تر است.
اگر واقعا این نگاه را داشته باشیم که خداوند به بندگانش مهربان است و مصلحت آنان را می سنجد، در این صورت بسیاری از حرص و جوش زدن های ما کم میشود و به جای اتکا به خود، امور را به خدا واگذار میکنیم.

↕️ ب. یا اهل و عیال دشمن خدا هستند:
اگر همسر و فرزند انسان در صف دشمنان خدا باشند چرا انسان تمام وقت وفكر خود را صرف تأمين زندگى آينده آنها كند؟
انسان یک حد واجبی در قبال آنها وظیفه دارد که باید آن وظیفه را انجام دهد ولی زیاده روی در این امر باعث کمک به دشمنان خدا خواهد بود.
در حکمت ۳۵۰ فرمود:
لِلظَّالِمِ مِنَ الرِّجَالِ ثَلَاثُ عَلَامَاتٍ:
از نشانه های ظلم انسان سه چیز است
يَظْلِمُ مَنْ فَوْقَهُ بِالْمَعْصِيَةِ،
با معصیت به ما فوق خود ظلم میکند
وَ مَنْ دُونَهُ بِالْغَلَبَةِ،
وبا غلبه بر زیر دست ظلم می کند.
وَ يُظَاهِرُ الْقَوْمَ الظَّلَمَةَ.
با پشتیبانی از ستمکار ظلم می کند.
نباید انسان کمک حال ظالمان باشد، و چه ظلمی بزرگتر از ظلم به خدا که همان شرک و ترک عبادت و… است؟!!!!

🌀مدیریت عواطف لازم است.
متأسفانه بسيارند كسانى كه به سبب عواطف افراطى حتى وسايل و ابزار گناه فرزندان خود را فراهم مى سازند و از اين طريق در گناه آنها شريك مى شوند و گاه اين عواطف افراطى سبب مى شود كه در كسب مال نيز ملاحظه حلال و حرام نكنند و از هر راه ممكن به جمع مال بپردازند.
در اينگونه موارد اگر فرزند، صالح باشد و خبر از كار پدر نداشته باشد تصرفات او بعد از مرگ پدر در آن اموال شرعآ مجاز است؛ لذتش را او مى برد و عقوبتش را پدر مى كشد.

🌀 اگر چه عاطفه داشتن و دوست داشتن همسر و فرزندان برای انسان یک امر طبیعی است ولی باید این امر طبیعی را زیر سایه عقل قرار داد.
اگر عاطفه عاقلانه شد، خوب است ولی اگر عقل عاطفه محور شد، انسان خسارت میکند.

🌀 زبیر کسی است که همراهی او با اهل بیت و امیرالمومنین زبانزد همگان بود ولی همین افراط در محبت و عاطفه به فرزند او را به انحراف کشاند.
در حکمت ۴۵۳ فرمود:
مَا زَالَ الزُّبَيْرُ رَجُلًا مِنَّا أَهْلَ الْبَيْتِ، حَتَّى نَشَأَ ابْنُهُ الْمَشْئُومُ -عَبْدُ اللَّه-
زبير همواره با ما بود تا آن كه فرزند نامباركش عبد اللَّه، پا به جوانى گذاشت

🌀 از طرف دیگر نیز داریم نمونه هایی که پدران تحت تاثیر عواطف قرار نگرفتند.
مثلا حضرت حضرت نوح فرزندش را دوست داشت و حس پدر و پسری در بین آنها بود ولی وقتی او منحرف شد پدر نیز دل کندند و وقت و همت خود را صرف دشمن خدا نکرد.

📘عده ای برای تامین خانواده از امیرالمومنین جدا میشوند و به معاویه می پیوندند.
مرحوم کلینی در روضه کافی نقل میکند:
إِنَّ مَوْلًی‌ لِأَمِيرِ اَلْمُؤْمِنِينَ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ سَأَلَهُ مَالاً
يكی‌ از بندگان آزاد شده امير مؤمنان عليه السّلام از او مالی‌ درخواست كرد.
فَقَالَ يَخْرُجُ عَطَائِي فَاُقَاسِمُكَ هُوَ
حضرت به او
فرمود:صبر كن تا بهرۀ من كه از بيت المال به من برسد آن را با تو تقسيم میكنم.
فَقَالَ لاَ أَكْتَفِي
آن شخص گفت: آن مقدار كفايت كار مرا نميكند.
وَ خَرَجَ إِلَی‌ مُعَاوِيَةَ
او برای‌ بدست آوردن مال بيشتری‌ نزد معاويه رفت_معاويه نيز او را بهره‌مند ساخت و آنچه ميخواست به او داد_
فَوَصَلَهُ فَكَتَبَ إِلَی‌ أَمِيرِ اَلْمُؤْمِنِينَ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ يُخْبِرُهُ بِمَا أَصَابَ مِنَ اَلْمَالِ
او نامه ای به امير المؤمنين نوشت و از مالی‌ كه در نزد معاويه به دست آورده بود حضرت را باخبر ساخت.
فَكَتَبَ إِلَيْهِ أَمِيرُ اَلْمُؤْمِنِينَ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ
امير مؤمنان در پاسخ او نوشت:
أَمَّا بَعْدُ فَإِنَّ مَا فِي يَدِكَ مِنَ اَلْمَالِ قَدْ كَانَ لَهُ أَهْلٌ قَبْلَكَ وَ هُوَ صَائِرٌ إِلَی‌ أَهْلِهِ بَعْدَكَ
اما بعد بدان كه اين مالی‌ كه اكنون در دست توست پيش از تو در دست ديگران بوده و پس از تو نيز به دست ديگری‌ ميرسد.
وَ إِنَّمَا لَكَ مِنْهُ مَا مَهَّدْتَ لِنَفْسِكَ
و تنها آن مقدار از اين مال بهرۀ تو است كه بوسيلۀ آن برای‌ خويش كاری‌ آماده كنی‌.
فَآثِرْ نَفْسَكَ عَلَی‌ صَلاَحِ وُلْدِكَ
پس خود را بر فرزندانت مقدم بدار.
فَإِنَّمَا أَنْتَ جَامِعٌ لِأَحَدِ رَجُلَيْنِ
زيرا اگر فرزندانت را در نظر داشته باشی‌ و بوسيلۀ آن برای‌ خود كاری‌ صورت ندهی‌ در اين صورت برای‌ يكی‌ از دو نفر مال جمع كرده‌ای‌.
إِمَّا رَجُلٌ عَمِلَ فِيهِ بِطَاعَةِ اَللَّهِ فَسَعِدَ بِمَا شَقِيتَ
مردی‌ كه پس از تو آن مال را در راه اطاعت خدا مصرف كند و او سعادتمند شده ولی‌ تو بدبخت گشته‌ای‌.
وَ إِمَّا رَجُلٌ عَمِلَ فِيهِ بِمَعْصِيَةِ اَللَّهِ فَشَقِيَ بِمَا جَمَعْتَ لَهُ
و مردی‌ كه آن را به مصرف گناه و نافرمانی‌ خدا برساند و بوسيلۀ مالی‌ كه تو برای‌ او جمع‌آوری‌ كرده‌ای‌ بدبخت شود.
وَ لَيْسَ مِنْ هَذَيْنِ أَحَدٌ بِأَهْلٍ أَنْ تُؤْثِرَهُ عَلَی‌ نَفْسِكَ
و هيچ يك از اين دو دسته شايستۀ آن نيستند كه تو آنها را بر خويشتن مقدم داری‌.
وَ لاَ تُبَرِّدَ لَهُ عَلَی‌ ظَهْرِكَ فَارْجُ لِمَنْ مَضَی‌ رَحْمَةَ اَللَّهِ وَ ثِقْ لِمَنْ بَقِيَ بِرِزْقِ اَللَّهِ
و بخاطر اين مال، بار خودت را سنگين نكن،
پس نسبت به گذشته به رحمت خدا اميدوار باش، و برای‌ آینده به روزی‌ خدا اعتماد كن.

💠لا تَجْعَلَنَّ أَكْثَرَ شُغُلِكَ بِأَهْلِكَ وَ وَلَدِكَ
بیشترین دل مشغولی خود را به خانواده و فرزندان وتامین زندگی آنها اختصاص مده.

🌐 افراط و تفریط هرگز، عدالت آری:
مفهوم اين سخن اين نيست كه انسان به فكر تأمين زندگى همسر و فرزندان خود نباشد، بلكه اين گفته ناظر به حال كسانى است كه همه همّ و غم خود را صرف اين كار مى كنند و از هر طريقى كه امكان داشته باشد به جمع مال و ذخيره كردن براى همسر و فرزند مى پردازند و چه بسيارند كسانى كه در اواخر عمر خود به اشتباه خويش پى مى برند و مى بينند فرزندان آنها اموالشان را ميان خود تقسيم مى كنند و اعتنايى به پدر و نيازهاى او ندارند و گاهى ديده شده كه پدر را از خانه خود نيز بيرون مى اندازند و در اين حال سخت ترين شكنجه هاى روحى نصيب چنين كسانى مى شود كه اموال را براى چنان كسانى جمع آورى كرده اند.

❄️ به جای اینکه فرزندان را به ما بسپاریم، آنها را به خدا بسپاریم.
جاحظ در كتاب البيان و التبيين میگوید:
«عبدالله عتبة بن مسعود» زمينى داشت كه آن را به هشتاد هزار دِرهم فروخت تا در كار خيرى مصرف كند.
لَوْ جَعَلْتَ هَذَا الْمَالَ أَوْ بَعْضَهُ ذُخْرًا لِوَلَدِكَ؟
به او گفته شد: «اگر این مال یا بخشی از آن را ذخیره‌ای برای فرزندانت می‌کردی بهتر نبود؟
قَالَ: بَلْ أَجْعَلُ هَذَا الْمَالَ ذُخْرًا لِي، وَأَجْعَلُ اللهَ تَعَالَى ذُخْرًا لِوَلَدِي
گفت: نه، بلکه این مال را ذخیره‌ای برای خودم قرار می‌دهم ، و خداوند متعال را ذخیره‌ای برای فرزندانم قرار می‌دهم!

❄️ما باید به فکر خود هم باشیم.
قرآن کریم میفرماید:
《یا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَكُمْ وَ أَهْلِيكُمْ ناراً؛ تحریم – ۶ 》
اى كسانى‌كه ايمان آورده‌ايد! خود و خانواده‌ی خويش را از آتشى‌كه هيزم آن انسان‌ها و سنگ‌هاست نگه‌ داريد.
همانگونه که به ما امر شده است مراقبت ازخانواده داشته باشیم، به ما امر شده از خویش نیز مزاقبت کنیم. و بلکه مراقبت از خویش مقدم بر مراقبت از دیگران است.

📘در ذیل این آیه روایت داریم:
لَمَّا نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَهًْ یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَکُمْ وَ أَهْلِیکُمْ ناراً جَلَسَ رَجُلٌ مِنَ الْمُسْلِمِینَ یَبْکِی
هنگامی‌که این آیه نازل شد ، مردی از مسلمین درحالی‌که گریه می‌کرد، نشست
وَ قَالَ أَنَا عَجَزْتُ عَنْ نَفْسِی کُلِّفْتُ أَهْلِی
و گفت: «من از خودم عاجز هستم، حال آنکه خانواده من نیز به من سپرده شده است».
فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) حَسْبُکَ أَنْ تَأْمُرَهُمْ بِمَا تَأْمُرُ بِهِ نَفْسَکَ
پیامبر فرمود: «امر کردن آن‌ها به آنچه به نفس خویش امر می‌کنی،
وَ تَنْهَاهُمْ عَمَّا تَنْهَی عَنْهُ نَفْسَکَ
و نهی‌کردن آن‌ها از آنچه نفس خویش را از آن نهی می‌کنی، برای تو کافی است».

❄️روزی دست خداست، جوش زدن برای دیگران ممنوع است.
علت بیقراری های ما برای فرزندان در زمان حیات و بعد از مرگمان این است خیال میکنیم ما روزی دهنده آنها هستیم در حالی که همه نان خور خدا هستیم
به قول شاعر:
فرزند، بنده اى است خدا را، غمش مخور/
تو كيستى كه به ز خدا بنده پرورى؟
گر صالح است گنج سعادت براى اوست/
ور طالح است رنج زيادى چرا برى؟

🌀با ارث گذاشتن یا نگذاشتن چیزی تغییر نمیکند، روزی برای خود ملاک های دیگری دارد.
ابن ابی الحدید میگوید :
منصور دوانیقی به شخصی گفت از موعظه های عجیبی که خودت به چشم دیده ای برایم تعریف کن. گفت:
رَأَيْتُ عُمَرَ بْنَ عَبْدِ اَلْعَزِيزِ وَ قَدْ مَاتَ فخلف أَحَدَ عَشَرَ اِبْناً
دیدم عمر بن عبد العزیز وقتی مرد ، از خود ده پسر باقی گذاشت.
وَ بَلَغَت تَرِكَتُهُ سَبْعَةَ عَشَرَ دِينَاراً
واز ماترک او هفده دینار بجای ماند.
كُفِّنَ مِنْها بِخَمْسَةِ دَنَانِيرَ
کفن او به پنج دینار
وَ اُشْتُرِيَ مَوْضِعُ قَبْرِهِ بِدِينَارَيْنِ
وجایگاه قبر او به دو دینار
وَ أَصَابَ كُلَّ وَاحِدٍ مِن وُلْدِهِ دونَ الدِّينارِ
وبه هر پسری یک دینار هم به ارث نرسید.
ثُمَّ رَأَيْتُ هِشَامَ بْنَ عَبْدِ الْمَلِكِ و قَدْ مَاتَ وَ خَلَّفَ عَشَرَة ذُكُورٍ
و هشام بن عبد الملک را دیدم بهنگام مرگ ده پسر داشت.
فَأَصَابَ كُلُّ وَاحِدٍ مِنْ وُلْدِهِ أَلْفَ أَلْفِ دِينَارٍ
وبه هر پسری هزار هزار یعنی یک میلیون دینار به ارث رسید.
وَ رَأَيْتُ رَجُلاً مِنْ وُلْدِ عُمَرَ بْنِ عبْدِ العزيز قَدْ حَمَلَ فِي يَوْمٍ وَاحِدٍ عَلَى مِائَةِ فَرَسٍ فِي سَبِيلِ اَللَّهِ
روزی را دیدم که یکی از پسران عمر بن عبد العزیز صد اسب در راه خدا انفاق کرد.
وَ رَأَيْتُ رَجُلاً مِنْ وُلْدِ هِشَامٍ يَسْأَلُ اَلنَّاسَ لِيَتَصَدَّقُوا عَلَيْه
و روزی را دیدم که مردانی از فرزندان هشام از مردم درخواست صدقه و گدایی میکرد.

🌀 اشتغال به خانواده اگر در حد نرمال باشد بسیار پسندیده است ولی توجه افراطی مصادیق زیادی دارد:
+ ترک یاد خدا به خاطر اهتمام و اشتغال به خانواده
+ ترک حج به خاطر نگرانی برای خانواده،
+ ترک جهاد به خاطر وابستگی به خانواده یا نگرانی برای آنها
+ انجام گناه برای خوش آمد زن و بچه،
حضرت در حکمت ۱۰۶ فرمود:
لَا يَتْرُكُ النَّاسُ شَيْئاً مِنْ أَمْرِ دِينِهِمْ لِاسْتِصْلَاحِ دُنْيَاهُمْ،
مردم چيزى از امور دينشان را براى اصلاح دنيايشان ترك نمى كنند،
إِلَّا فَتَحَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ مَا هُوَ أَضَرُّ مِنْهُ.
مگر اين كه خداوند زيان بارتر از آن را به روى آنها مى گشايد.

📘 در روایات امده است.
سَأَلَ اَلصَّادِقُ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَلَيْهِ السَّلاَمُ عَنْ بَعْضِ أَهْلِ مَجْلِسِهِ فَقِيلَ عَلِيلٌ
امام صادق روزی‌ از حال يكی‌ از ياران كه به مجلس حاضر نشده بود پرسيد،گفتند مريض است.
فَقَصَدَهُ عَائِداً وَ جَلَسَ عِنْدَ رَأْسِهِ فَوَجَدَهُ دَنِفاً
امام عازم عيادت از او شد و همین که بالای سر او نشست او را سخت ناراحت يافت.
فَقَالَ لَهُ أَحْسِنْ ظَنَّكَ بِاللَّهِ تَعَالَی‌ حضرت به او فرمود:به خدا خوش گمان باش و از این بیماری اینقدر احساس ناراحتی نکن حتما خیر تو در آن است. فَقَالَ أَمَّا ظَنِّي بِاللَّهِ فَحَسَنٌ،
عرض كرد: گمانم به خدا در بارۀ خودم البتّه نيكو است،
وَ لَكِنْ غَمِّي لِبَنَاتِي مَا أَمْرَضَنِي غَيْرَ رِفْقِي بِهِنَّ
لكن غصّه‌ام برای‌ دختران بی‌‌سرپرستم می‌‌باشد،و مرا مريض نکرده مگر فكر و غم آنان.
فَقَالَ اَلصَّادِقُ عَلَيْهِ السَّلاَمُ اَلَّذِي تَرْجُوهُ لِتَضْعِيفِ حَسَنَاتِكَ وَ مَحْوِ سَيِّئَاتِكَ
امام فرمود:از همان كسی كه اميد آن داری‌ كه حسنات تو را بيفزايد و گناهان تو را محو سازد،
فَارْجُهُ لِإِصْلاَحِ حَالِ بَنَاتِكَ
از همان كس اصلاح كار فرزندانت را اميد دار.

📘امام علیه السلام در ادامه حدیثی از پیامبر را برای این شخص بیان کردند:
پیامبر فرمود هنگامی‌ كه از سدرة المنتهی‌ می‌‌گذشتم و به شاخه‌ها و ساقهای‌ آن رسيدم ديدم ميوه‌های‌ آن نعمتهایی است که از شاخه ها آويخته است. از پاره‌ای‌ از آنها شير می‌‌چكيد و از پارۀ ديگر عسل و از برخی‌ روغن و از بعضی‌ آرد سفيد و از بعض ديگر نيشكر يا نخ و الياف و از ديگری‌ سدر يا دارچين كه گردی‌ است شيرين، و همۀ آنها به جانب زمين می‌‌ريخت.
فَقُلْتُ فِي نَفْسِي أَيْنَ مَفَرُّ هَذِهِ اَلْخَارِجَاتِ…
پیامبر فرمود من با خود پنداشتم که این نعمت ها به کجا میریزند و چه كسانی‌ مستحقّ‌ اين گونه نعمتهايند؟
فَنَادَانِي رَبِّي عَزَّ وَ جَلَّ فِي سِرِّي يَا مُحَمَّدُ هَذِهِ أَنْبَتُّهَا فِي هَذَااَلْمَكَانِ اَلْأَرْفَعِ
ای‌ محمّد! اين شجره را در مرتفع ترين مكان رويانيدم ،
لِأَغْذُوَ مِنْهَا بَنَاتِ اَلْمُؤْمِنِينَ مِنْ أُمَّتِكَ وَ بَنِيهِمْ
تا از آن كودكان:پسران و دختران امّت تو را طعام و غذا دهم.
فَقُلْ لِآبَاءِ اَلْبَنَاتِ لاَ تَضِيقَنَّ صُدُورُكُمْ عَلَی‌ فَاقَتِهِنَّ فَإِنِّي كَمَا خَلَقْتُهُنَّ اَرْزُقُهُنَّ
پس به پدران دختران بگو: دل نگران ايشان مباشيد و از فقر و تنگدستی‌ آنان رنج نبريد كه من همان طور كه آنها را خلق كرده‌ام همان گونه رزق روزی‌ خواهم داد.

🌀 اینکه عده ای از مومنین نیز به این آفت دچار شده اند که جهیزیه ی دخترامان را از کجا بیاوریم و خرج عروسی پسرمان را از کجا بیاوریم؛ نشان میدهد ما نیز هنوز از جهت اعتقادی دچار مشکل هستیم. زیرا خودمان دنبال اصلاح امور هستیم و همه توانمان را صرف این امور کرده ایم و به نتیجه نیز نمیرسیم.

⬇️ نکته 1:
افراط ممنوع، تفریط ممنوع
همانگونه که افراط در بحث توجه به فرزند مذموم و ممنوع است، تفریط نیز ممنوع است.
افراط به این است که انسان همه وقت و استعداد و داشته را صرف خانواده کند، و تفریط در این است که حقوق اهل و عیال را نپردازد.
تامین ما یحتاج زندگی و رفاه نسبی در زندگی بر عهده مرد است. باید خانواده در آسایش باشند و زندگی برای آنها سخت و تلخ نباشد.

📘در روایت داریم:
مَن سَعى فى نَفَقَةِ عِيالِهِ وَ والِدَيهِ فَهُوَ كَالمُجاهِدِ فى سَبيلِ اللّهِ
كسى كه براى تأمين هزينه خانواده و پدر و مادرش تلاش كند ، همانند مجاهدِ راه خداست.

❄️حتی اگر مرد خود اهل زهد است، حق ندارد زهد را بر خانواده تحمیل کند. زهد امری شخصی است و شخص میتواند آن را انتخاب کند ولی اینکه همسر و فرزند انسان نیز بخواهند با او همراهی کنند یا نه! امر دیگری است که بسته به رضایت آنها دارد.

⬇️ نکته ۲:
این حرفها از هر کسی بر نمی آید.

📘ابن ابی الحدید میگوید:
وَ اعْلَمْ أَنَّ هَذَا کَلَامُ الْعَارِفِینَ الصِّدِّیقِینَ، لَا کَلَامُ أَهْلِ هَذِهِ الطَّبَقَاتِ الَّتِی نَعْرِفُهَا
و بدان که این سخن عارفان راستین است، نه سخن اهل این طبقاتی که می‌شناسیم ،
فَإِنَّ هَذِهِ الطَّبَقَاتِ تَقْصُرُ أَقْدَامُهُمْ عَنِ الْوُصُولِ إِلَی هَذَا الْمَقَامِ
چرا که این طبقات، گام‌هایشان از رسیدن به این مقام کوتاه است.

❄️ واقعیت نیز همین است که بسیاری افراد حتی در طول عمرشان یک بار هم به این فکر نمی افتند که ما نسبت به خود نیز وظیفه ای داریم و نمی توان فقط در فکر تامین دنیای دیگران بود ولی آخرت و ابدیت خود را به فراموشی سپرد.

⬇️نکته ۳:
این حکمت یکی از مبانی تربیتی است
در علوم تربیتی این مطلب ثابت شده است که ” پدر و مادر نبايد در تكريم و تحبيب فرزندان دچار افراط يا تفريط شوند”. افراط و تفریط در رسیدگی و تکریم فرزندان آفاتی دارد از جمله:

❄️افراط در توجه و تکریم آفاتی دارد:
۱. عدم استقلال شخصيت.
۲. تنبلى.
تفریط هم در رسیدگی و تکریم آفاتی دارد:
۱. ضعف اعتماد به نفس.

❄️ زیاده روی در رسیدگی ممنوع:
امام باقر سلام الله علیه می فرمایند :
شَرُّ الآبَاءِ مَنْ دَعَاهُ البِرُّ إِلَی الإِفْرَاطِ
بدترین پدران کسی است که نیکوکاری او را به زیاده‌روی بکشاند،
وَشَرُّ الأَبْنَاءِ مَنْ دَعَاهُ التَّقْصِیرُ إِلَی العُقُوقِ.
و بدترین فرزندان کسی است که کوتاهی او را به نافرمانی و عاق‌شدن برساند.

❄️ ترک محبت و رحمت ممنوع:
کَانَ اَلنَّبِیُّ یُقَبِّلُ اَلْحَسَنَ
پیامبر همیشه حسنین را می بوسید.
فَقَالَ اَلْأَقْرَعُ بْنُ حَابِسٍ إِنَّ لِی عَشَرَهً مِنَ اَلْوَلَدِ مَا قَبَّلْتُ أَحَداً مِنْهُمْ
شخصی گفت من ده فرزند دارم و هنوز یکی از آنها را نبوسیده ام،
فَقَالَ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ مَنْ لاَ یَرْحَمْ لاَ یَرْحَمُ
پیامبر فرمود کسی که رحم نکند، مورد رحم خدا واقع نمی شود.

اللهم ارزقنا رزقا حلالاً طیباً طاهراً واسعاً