💠وَ رَوَی ابنُ جَرِیرٍ الطبّرَیِ فِی تَارِیخِهِ محمّد بن جریر طبری _مورّخ معروف_  این مطلب را در تاریخ خود روایت‌ کرده است.

📕 پیداست‌ که سید رضی همه نهج البلاغه را‌ مسند نقل کرده است،
اگر چه بنای او بر این نبوده که مثل کتب روایی سلسله ی حدیث را نقل کند.
لذا اشکال و شبهه ای که گاهی به نهج البلاغه وارد میشود درست نیست زیرا بزرگانی مانند سید عبدالزهرا حسینی خطیب در کتاب مَصادرُ نَهج‌البَلاغة و اَسانیدُه این شبهه را پاسخ داده اند،
و مطالب نهج البلاغه را از کتبی که قبل از نهج البلاغه و سید رضی نوشته شده اند، یافته و مستند سازی کرده اند.

💠 عَن عَبدِ الرّحمَنِ بنِ أَبِی لَیلَی الفَقِیهِ
طبری این حکمت را از عبدالرحمن بن ابی لیلی، فقیه معروف- نقل میکند.

💠 وَ کَانَ مِمّن خَرَجَ لِقِتَالِ الحَجّاجِ مَعَ ابنِ الأَشعَثِ
در حالی که عبدالرحمن بن ابی لیلی از کسانی بود که برای پیکار برضد حجاج بن یوسف ثقفی، همراه با عبدالرحمن بن محمد ابن اشعث خروج کرد.

📕 ابتدا توضیحی در مورد نبرد دیر الجماجم بدهیم .
در زمان حکومت عبدالملک مروان و حجاج بن یوسف ثقفی، مشکلات فراوانی از بی عدالتی و ظلم برای مردم پیش آمد و کارد به استخوان رسید.
افراد مختلفی برای جنگ با حجاج دست به دست هم دادند که دو نفر از معروف ترین های آنان:
عبدالرحمن بن ابی لیلی ،
و عبدالرحمن بن محمد بن اشعث بودند.

⤵️عبدالرحمن بن ابی لیلی شخصیت فقیهی بود و از یاران و دوستداران امیرالمومنین؛ پدر او ابی لیلی از اجلاء یاران امیرالمومنین بوده است و جایگاه خاصی نرد حضرت داشته.

⤵️عبدالرحمن بن محمد بن اشعث، نوه ی اشعث بن قیس معروف است.
+ اشعث که ملعون به لسان امیرالمومنین است.
+ محمد بن اشعث جزء قاتلان امام حسین است.
+ عبدالرحمن بن اشعث در شهادت مسلم بن عقیل نقش داشته است.
+ دختر اشعث بن قیس نیز جعده است که همسر و قاتل امام مجتبی است.

⁉️سوال: علت اجتماع این افراد با عقاید مختلف چه بوده؟!

📕از تواریخ استفاده میشود که غیر از عبدالرحمن بن ابی لیلی جمع دیگری از یاران امیرالمومنین نیز در این جنبش حضور داشته اند و هدف آنان سرنگونی حکومت ظالم حجاج بوده و هدفی الهی داشته اند.
اما علت قیام ابن اشعث چیز دیگری بود:
طبق تاریخ؛ ابن اشعف فرماندار امویان در سیستان بود ولی از دستورات آنها سرپیچی کرد و ادعای حکومت کرد و این جنگ را شکل داد،

↩️همچنین  حجاج قدرت و نفوذ اشراف عراقی را محدود کرده بود و تلاش داشت قدرت را به اشراف سوری واگذار کند و از اقتدار عراقی ها بکاهد.
عبدالرحمن بن اشعث قیام کرد ولی با شکست او، اهداف حجاج بیش از پیش عملیاتی شد.
(طبق نقل ها بعد از صفین، نبرد دیر الجماجم یکی از بزرگترین جنگ های تاریخ عراق بوده است)

⛔️ أَنّهُ قَالَ فِیمَا کَانَ یَحُضّ بِهِ النّاسَ عَلَی الجِهَادِ
عبد الرحمن بن ابی لیلی در سخنانی که برای تشویق مردم به جنگ بر علیه حجاج ایراد کرد چنین گفت:
إنِیّ سَمِعتُ عَلِیّاً رَفَعَ اللّهُ دَرَجَتَهُ فِی الصّالِحِینَ وَ أَثَابَهُ ثَوَابَ الشّهَدَاءِ وَ الصّدّیقِینَ یَقُولُ یَومَ لَقِینَا أَهلَ الشّامِ
در روزی که با شامیان برای جنگ صفین روبرو بودیم من از علی علیه السلام که خداوند درجاتش را در میان صالحان برتر نماید و ثواب شهیدان و صدیقان را به او عنایت کند شنیدم که چنین فرمود:

↙️ قسمت هایی که تا الان بیان شد، شان نزول و حرف دیگران بود و کلام حضرت از اینجا شروع میشود:

⏪قسمت هایی که تا الان بیان شد، شان نزول و حرف دیگران بود و کلام حضرت از اینجا شروع میشود:

💠أَیّهَا المُؤمِنُونَ إِنّهُ مَن رَأَی عُدوَاناً یُعمَلُ بِهِ
ای مؤمنان! هر کس ظلم و ستمی را مشاهده کند که در حال انجام گرفتن است.

💠وَ مُنکَراً یُدعَی إِلَیه
یا کار زشت و منکری را ببیند که مردم را به سوی آن فرامی خوانند.

💠 فَأَنکَرَهُ بِقَلبِهِ فَقَد سَلِمَ وَ برَ ئَ
اگر تنها با قلبش آن را انکار کند راه سلامت را برگزیده و گناهی بر او نیست.

⏪ حضرت مراحل سه گانه اى را براى مبارزه با ظلم ظالم و نهى از منكر بيان فرموده.

🔻اولین مرحله نهی منکر🔻

↙️ نخستين مرحله آن، انكار با قلب و بيزارى از آن در دل است. این کمترین مرحله نهی از منکر است،
البته اگر بيش از اين در توان شخص نباشد اين مقدار بر او واجب است و خداوند از او مى پذيرد.

🔻نکته قابل تامل اینکه حضرت پاداشى براى این گروه و این نوع نهی از منکر ذكر نكرده است شايد به اين دليل كه كارى از او سر نزده تنها آلوده گناه نشده و رضايت به گناه نداده است.
امام صادق سلام الله علیه فرمودند: حَسبُ المُؤمِنِ عِزّا إذا رَأى مُنكَرا أن يَعلَمَ اللّه عَزَّوجلَّ مِن قَلبِه إنكارَهُ
براى عزّت مؤمن همين كافى است كه هر گاه منكرى را ببيند، خداوند عز و جل بداند كه در دل آن را انكار مى كند.

⛔️ در بسیاری از منکرهایی که اتفاق میافتد انسان یا دسترسی ندارد، یا توان اقدام ندارد. در همه ی این موارد کمترین مرحله ی نهی از منکر واجب است و آن نیز انزجار قلبی است. مومن کسی است که با ظلم سر سازش ندارد و حتی قلبا هم که شده، با آن مخالفت میکند.

🔻دومین مرحله نهی منکر🔻

💠وَ مَنْ أَنْكَرَهُ بِلِسَانِهِ فَقَدْ أُجِرَ وَ هُوَ أَفْضَلُ مِنْ صَاحِبِهِ
و آن‌كسی كه با زبان و بيان به مبارزه برخيزد و آن را انكار كند، پاداش الهى خواهد داشت و مقامش از گروه نخست، برتر است.

دومین مرحله نهی از منکر ابراز لسانی است. اینکه انسان جرات و شجاعت بیان داشته باشد، و بتواند حرف خود را بر انسان اهل منکر بیان کند.

❌از تذکر لسانی نباید غافل بود.
امام صادق علیه السلام می فرماید:
 لَمّا نَزَلَت هذِهِ الآيَةُ : «قُوا أنفُسَكُم و أهليكُم نارا» جَلَسَ رَجُلٌ مِنَ المُسلِمينَ يَبكي
چون آيه «خود و خانواده خود را از آتش نگه داريد» نازل شد، مردى از مسلمانان نشست و شروع به گريستن كرد،
فقالَ : أنا عَجَزتُ عَن نَفسي ، كُلِّفتُ أهلي و گفت: من خودم را نمى توانم حفظ كنم؛ حالا مسئوليّت خانواده ام نيز به عهده من گذاشته شد !
فقالَ لَهُ رَسولُ اللّه ص : حَسبُكَ أن تَأمُرَهُم بِما تَأمُرُ بِهِ نَفسَكَ ، و تَنهاهُم عَمّا تَنهى عَنهُ نَفسَكَ
رسول خدا به او فرمود: براى تو همين كافى است كه آنچه را به خودت فرمان مى دهى، به آنان نيز فرمان دهى و از آنچه كه خودت را منع مى كنى، آنان را نيز منع كنى.

⛔️تذکر لسانی امیرالمومنین:
در حکمت ۴۲۰ فرمود:
وَ رُوِيَ أَنَّهُ (عليه السلام) كَانَ جَالِساً فِي أَصْحَابِهِ،
روايت شده است كه آن حضرت در ميان اصحابش نشسته بود.
فَمَرَّتْ بِهِمُ امْرَأَةٌ جَمِيلَةٌ فَرَمَقَهَا الْقَوْمُ بِأَبْصَارِهِمْ،
زن زيبايى كه تمام چهره اش را نپوشانده بود از آن جا عبور كرد و چشم حاضران را به خود جلب نمود.
فَقَالَ (عليه السلام): إِنَّ أَبْصَارَ هَذِهِ الْفُحُولِ طَوَامِحُ، وَ إِنَّ ذَلِكَ سَبَبُ هِبَابِهَا؛
امام فرمود: چشمان اين مردان، طغيانگر است و آنچه نظرشان بر آن افتاد مايه تحريک و هيجان آن هاست.
فَإِذَا نَظَرَ أَحَدُكُمْ إِلَى امْرَأَةٍ تُعْجِبُهُ، فَلْيُلَامِسْ أَهْلَهُ، فَإِنَّمَا هِيَ امْرَأَةٌ كَامْرَأَتِهِ.
هرگاه يكى از شما نظرش به زنى افتاد كه زيبا و صاحب جمال بود، برود و با همسر خود آميزش كند زيرا او هم زنى است مانند همسرش!

🔻نکته:
اجر و ثواب مرحله ی دوم بیش از مرحله ی اول است چون عمل او بیشتر بوده، خطر کار او بیشتر بوده و تاثیر کار او بیشتر بوده پس اجر نیز بیشتر است.

💮 تذکر لسانی وظیفه همگانی:
رهبر انقلاب میفرمایند:
نهی از منکر برای مردم، فقط زبانی است. البته برای حکومت، این‏طور نیست…
لیکن نهی از منکر و امر به معروفی که در شرع مقدّس اسلام هست، زبان است؛ «انّما هی اللسان».تعجّب نکنید.
من به شما عرض می‏کنم که تأثیر امر و نهی زبانی اگر انجام گیرد از تأثیر مشت پولادین حکومتها بیشتر است.

💮 اصلًا لازم هم نیست زبان گزنده باشد و یا شما برای رفع آن منکر، سخنرانی بکنید. یک‏کلمه بگویید: آقا! خانم! برادر! این منکر است. شما بگویید، نفر دوم بگوید، نفر سوم بگوید، نفر دهم بگوید، نفر پنجاهم بگوید؛ کی می‏تواند منکر را ادامه دهد؟

🔻سومین مرحله نهی منکر🔻

💠وَ مَن أَنکَرَهُ بِالسّیفِ لِتَکُونَ کَلِمَةُ اللّهِ هیِ العُلیَا وَ کَلِمَةُ الظّالِمِینَ هیِ السّفلَی
اما آن کسی که با شمشیر  برای اعتلای نام خدا و سرنگونی ظالمان، به انکار برخیزد.

💠 فَذَلِکَ ألّذِی أَصَابَ سَبِیلَ الهُدَی
او کسی است که به مسیر هدایت راه یافته.

💠 وَ قَامَ عَلَی الطّرِیقِ
و بر جاده حقیقی گام نهاده

💠وَ نَوّرَ فِی قَلبِهِ الیَقِینُ
و نور یقین در قلبش تابیده است.

⛔️ سومی و بالاترین مرحله ی نهی از منکر، نهی منکر عملی است که شخص به مبارزه ی با منکر بپردازد و آن را از بین ببرد.

⏪در این بخش چند نکته قابل توجه است.

◀️الف. تعبير به ؛
« مَن أَنکَرَهُ بِالسّیفِ » به معناى تكيه بر قدرت است و «سيف» به معناى شمشير موضوعيتى ندارد.
لذا هر گونه اقدام عملی برای ازاله ی منکر، لازم است و اجر و ثواب فراوانی دارد.

⬅️ گاهی مبارزه ی عملی با ظلم این است که دست به سلاح برد.
  رُدُّوا الْحَجَرَ مِنْ حَيْثُ جَاءَ، فَإِنَّ الشَّرَّ لَا يَدْفَعُهُ إِلَّا الشَّر.

⬅️ گاهی باید بر علیه ظالم در دادگاه شکایت کرد،

⬅️ گاهی اگر دیگران شکایت کرده اند، تو باید به عنوان شاهد بروی شهادت بدهی.
وَ لَا يَأْبَ الشُّهَدَاءُ إِذَا مَا دُعُوا
وقتی برای شهادت دعوت شدی سرپیچی نکن.

⬅️ گاهی ایجاد جو روانی بر علیه گنهکار است به نحوی که ادامه ی گناه برای او خسارت آفرین باشد و….

◀️ ب. تعبیر به ؛
«لِتَکُونَ کَلِمَةُ اللّهِ هیِ العُلیَا وَ کَلِمَةُ الظّالِمِینَ هیِ السّفلَی»
اشاره به این مطلب دارد که:

↩️ اولا؛ برای امر به معروف و نهی از منکر باید احکام الهی را شناخت، معروف و منکر را شناخت، عدل و ظلم را شناخت.
پس بدون علم و اطلاع نمیشود امر به معروف و نهی از منکر کرد.

↩️ ثانیا ؛ در امر به معروف و نهی از منکر نباید حب و بغض های شخصی را دخیل کرد؛  آنچه باید عامل حرکت باشد اعتلای نام الله و پایین کشیدن پرچم ظلم باشد.

◀️ج. تعبیر به؛
«فَذَلِکَ ألّذِی أَصَابَ سَبِیلَ الهُدَی
او کسی است که به مسیر هدایت راه یافته  و بر جاده حقیقی گام نهاده و نور یقین در قلبش تابیده است.)»،
تعبیر عجیبی است؛

⛔️در مرام نهج البلاغه و امیرالمومنین؛ سلوک و یقین در گوشه گیری و انزوا و کار نداشتن به مسائل اجتماعی نیست.
سلوک نبوی و علوی در حرکت و اصلاح و دغدغه مندی است.

💮پیامبر خدا صلی الله علیه وآله فرمود:
إنّ اللّه تباركَ و تعالى لَم يَكتُبْ علَينا الرَّهبانِيَّةَ ،
خداوند تبارك و تعالى رهبانيّت را بر ما مقرّر نفرموده است .
إنّما رَهبانِيَّةُ اُمَّتي الجِهادُ في سبيلِ اللّه
رهبانيت امّت من جهاد كردن در راه خداست.

⛔️ سه مرحله ی نهی از منکر باید متناسب با توان و ظرفیت افراد باشد.

+ کسانی که زبان گویا و توان استدلال و … ندارند باید به همان مرحله ی اول اکتفا کند،
+ کسانی که توان سخن دارند به مرحله ی دوم
+ وکسانی که قدرت عمل دارند باید وارد مرحله ی سوم شوند.

⭕️ بالاترین نهی از منکر، تشکیل حکومت اسلامی است.
از اين جا لزوم تشكيل حكومت اسلامى براى تحقق بخشيدن به اهداف اسلام استفاده مى شود
آنچه میتواند به حكومت ظالمان و خودكامگان پايان دهد صرف نوشته های دینی و حرکت های انفرادی نیست ،
بلکه اجراى احكام اسلامى در سطح گسترده راه را برای اجرای عدالت و برطرف شدن ظلم باز میکند.

⭕️در تاریخ معاصر نیز می بینیم این حکومت اسلامی است که توانسته رو در روی ظالمان عالم بایستد و در مقیاس جهانی امر به معروف و نهی از منکر کند.
حکومت اسلام، مقیاس امر به معروف و نهی از منکر را از فردی؛ به اجتماعی تغییر داد

📕حرکت حسینی، حرکتی ظلم ستیزانه بود که مرحوم علامه مجلسى در بحارالانوار میفرماید: امام حسین در نامه اى به اشراف اهل كوفه چنين مرقوم داشت:
أَمَّا بَعْدُ فَقَدْ عَلِمْتُمْ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ(صلى الله عليه وآله) قَدْ قَالَ فِى حَياتِهِ
اما بعد از حمد و ثناى الهى; شما مى دانيد كه رسول خدا در زمان حيات خود فرمود:
 مَنْ رَأَى سُلْطَاناً جَائِراً مُسْتَحِلاًّ لِحُرُمِ اللَّهِ نَاكِثاً لِعَهْدِ اللَّهِ
كسى كه سلطان ظالمى را ببيند كه حرام خدا را حلال شمرده، پيمان الهى را شكسته،
مخالِفاً لِسُنَّةِ رَسُولِ اللَّهِ
به مخالفت سنت رسول الله برخاسته،
يعْمَلُ فِى عِبَادِ اللَّهِ بِالاِْثْمِ وَ الْعُدْوَانِ
و در ميان بندگان خدا به گناه و ظلم مشغول است ،
ثُمَّ لَمْ يُغَيِّرْ بِقَوْلٍ وَ لاَ فِعْلٍ كَانَ حَقِيقاً عَلَى اللَّهِ أَنْ يدْخِلَهُ مَدْخَلَهُ
ولی انسان مومن با گفتار و عمل خود با او مخالفت نكند سزاوار است كه خداوند او را به سرنوشت همان ظالم گرفتار سازد.
 وَ قَدْ عَلِمْتُمْ أَنَّ هَؤُلاَءِ الْقَوْمَ قَدْ لَزِمُوا طَاعَةَ الشَّيطَانِ وَتَوَلَّوْا عَنْ طَاعَةِ الرَّحْمَنِ
و شما به خوبى مى دانيد كه اين جمعيت بنى اميه اصرار بر اطاعت شيطان دارند و از اطاعت خدای رحمان سر باز زده اند،
 وَ أَظْهَرُوا الْفَسَادَ وَ عَطَّلُوا الْحُدُودَ وَ اسْتَأْثَرُوا بِالْفَىءِ وَأَحَلُّوا حَرَامَ اللَّهِ وَ حَرَّمُوا حَلاَلَهُ
مفاسد را آشكار ساخته و حدود الهى را تعطيل نموده اند و بر بيت المال مسلمين چنگ انداخته و حرام خدا را حلال شمرده اند.
وَ إِنِّى أَحَقُّ بِهَذَا الاَْمْرِ لِقَرَابَتِى مِنْ رَسُولِ اللَّهِ(صلى الله عليه وآله
و من از همگان برای قيام بر ضد ستمگران سزاوارترم به سبب قرابت و خويشاوندى با رسول خدا.

❌ ترک نهی از منکر عاقبت انسان را با ظالمان قرین میکند.
آثار ترک نهی از منکر فراوان است.
نامه ۴۷، وصیت نامه ی حضرت:
تَتْرُكُوا الْأَمْرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْيَ عَنِ الْمُنْكَرِ
امر به معروف و نهی از منکر را ترک نکنید،
فَيُوَلَّى عَلَيْكُمْ شِرَارُكُمْ، ثُمَّ تَدْعُونَ فَلَا يُسْتَجَابُ لَكُمْ.
اگر چنین کردیدانسانهای شرور بر شما مسلط خواهند شد، و پس از آن  دعا میکنید ولی خدا برای شما اجابت نمیکند.

⛔️وَ رَوَی ابنُ جَرِیرٍ الطبّرَیِ فِی تَارِیخِهِ…
ما دو محمد بن جریر طبری آملی داریم.
یکی سنی است و صاحب کتاب تاریخ طبری و تفسیر طبری.
و یکی شیعی و مخلص که صاحب کتاب دلائل الامامه است.

⭕️طبری سنی اگر چه معروف ترین تاریخ اسلام را نوشته است ولی در تاریخ و تفسیر او جهت گیری های فراوانی است که نشان میدهد شخصیت او، شخصیت ضد اهل بیت است و بغض نسبت به مولا و اهل بیت دارد.

❌برخی خیانت ها و خباثت های طبری:
نقل جانب دارانه و گزینشی تاریخ،
میزان جانبداری و مطالب مغرضانه و کتمان حقائق تاریخ در این کتاب به قدری زیاد است که حتی خود طبری به عنوان گردآورنده ی مطالب این کتاب در برخی موارد به خیانت هایش در نقل تاریخ اعتراف کرده است!

❌در جریان ظلم معاویه به ابوذر  میگوید
وَفِي هَذِهِ السَّنَةِ – أَعْنِي سَنَةَ ثَلَاثِينَ – كَانَ مَا ذُكِرَ مِنْ أَمْرِ أَبِي ذَرٍّ وَمُعَاوِيَةَ
و در این سال – یعنی سال سی هجری – آنچه درباره اباذر و معاویه ذکر شد، اتفاق افتاد،
وَإِشْخَاصِ مُعَاوِيَةَ إِيَّاهُ مِنَ الشَّامِ إِلَى الْمَدِينَةِ، وَقَدْ ذُكِرَ فِي سَبَبِ إِشْخَاصِهِ إِيَّاهُ مِنْهَا إِلَيْهَا أُمُورٌ كَثِيرَةٌ، كَرِهْتُ ذِكْرَ أَكْثَرِهَا. و نیز کوچاندن اباذر توسط معاویه از شام به مدینه. در مورد دلیل این کوچاندن، دلایل زیادی گفته شده است، ولی من از ذکر بیشتر آنها خودداری کردم.

❌ در مظلومیت عثمان!!!!
حرفهای زیادی میزند ولی در بیان علل آن مینویسد:
قَدْ ذَكَرْنَا كَثِيرًا مِنَ الْأَسْبَابِ الَّتِي ذَكَرَ قَاتِلُوهُ أَنَّهُمْ جَعَلُوهَا ذَرِيعَةً إِلَى قَتْلِهِ، فَأَعْرَضْنَا عَنْ ذِكْرِ كَثِيرٍ مِنْهَا لِعِلَلٍ دَعَتْ إِلَى الْإِعْرَاضِ عَنْهَا…
به‌راستی بسیاری از دلایلی را که قاتلانش ذکر کرده‌اند و آنها را بهانه‌ای برای کشتن او قرار دادند، بیان کردیم؛ ولی از ذکر بسیاری از آنها به‌دلیل ملاحظاتی که موجب چشم‌پوشی شد، خودداری نمودیم…

🔻 نکته:
توجه داشته باشید که صحابه قاتلان اصلی عثمان بودند و همچنین بسیاری به نابرابری های اجتماعی و ثروت اندوزی عثمان بن عفان و اطرافیانش معترض بودند و این چنین است که طبری از ذکر تمامی ادله ای که قاتلان عثمان بدان استناد کرده اند روی گردانده است!

 ❌در جریان «واقعه حرّه»
لشکر یزید به مدینه حمله‌ور شده و به‌ هیچ‌کس رحم نکردند. در این شرایط، منزل امام سجاد علیه‌السلام در بیرون مدینه، در امنیت قرار داشت. مروان‌بن‌حکم از امام سجاد علیه‌السلام اجازه خواست که زن و بچه او نیز در منزل ایشان حضور داشته باشند که با پاسخ مثبت امام علیه‌السلام روبرو شد.
طبری پس از نقل این جریان، تحلیل نادرستی را به این گزارش اضافه می‌کند و می‌گوید:
وَكَلَّمَ عَلِيَّ بْنَ الحُسَيْنِ، وَقَالَ:  «يَا أَبَا الحَسَنِ، إِنَّ لِي رَحِمًا، وَحَرَمِي تَكُونُ مَعَ حَرَمِكَ».  فَقَالَ: «افْعَلْ». 
مروان با امام سجاد (علیه‌السلام) سخن گفت و گفت: «ای اباالحسن! من با تو پیوند خویشاوندی دارم و خانواده‌ام همراه خانواده‌ات باشند.» امام فرمود: «چنین کن.»
فَبَعَثَ بِحَرَمِهِ إِلَى عَلِيِّ بْنِ الحُسَيْنِ،  فَخَرَجَ بِحَرَمِهِ وَحَرَمِ مَرْوَانَ حَتَّى وَضَعَهُمْ بِيَنْبُعَ،
پس مروان خانواده‌اش را نزد امام سجاد فرستاد، و امام با خانواده خود و خانواده مروان به سمت ینبع حرکت کردند تا آنان را در آنجا سکونت دادند.
وَكَانَ مَرْوَانُ شَاكِرًا لِعَلِيِّ بْنِ الحُسَيْنِ، 
مَعَ صِدَاقَةٍ كَانَتْ بَيْنَهُمَا قَدِيمَةً.
مروان نسبت به امام سجاد سپاسگزار بود، با وجود دوستی قدیمی که بین آن دو وجود داشت.
با اینکه دشمنی دیرینه‌ مروان و خاندانش با آل‌الله علیهم‌السلام زبانزد خاص و عام بود.

📕 بنابر احادیث متعدد و همچنین دیدگاه عالمان مشهور شیعه، امام رضا علیه‌السلام توسط سمی که مأمون عباسی به ایشان خوراند، شهید شدند.اما طبری دلیل وفات امام رضا علیه‌السلام را چنین می‌گوید:

❌إِنَّ عَلِيَّ بْنَ مُوسَى أَكَلَ عِنَبًا فَأَكْثَرَ مِنْهُ، فَمَاتَ فَجْأَةً
علی بن موسی انگور خورد و در خوردن آن زیاده‌روی کرد، پس ناگهان درگذشت.

📕این در حالی است که غیر از عالمان شیعی، تاریخ‌نگاران مشهور اهل‌تسنن نیز دیدگاه مسمومیت امام رضا علیه‌السلام را نقل کرده‌اند

❌ تفسیر طبری و نقل نکردن فضائل اهل بیت
طبری در تفسیر خود هر جایی که توانسته باشد فضائل اهل بیت و امیرالمومنین را انکار، تحریف یا بی اهمیت جلوه داده است. او شان نزول بسیاری از آیات که در شان امیرالمومنین است را به نحو دیگری بیان کرده یا کلا از بیان شان نزول صرف نظر کرده است.

📕در ذیل آیه:
《 وَأَنْذِرْ عَشِيرَتَكَ الْأَقْرَبِينَ؛ شعراء – ۱۲۴ 》
حدیث یوم الدار را نقل میکند.
حدیثی که بیان میکند امیرالمومنین از همان زمان، خلیفه و جانشین پیامبر است.

❌طبری تمام حدیث یوم الدار را نقل میکند تا آنجایی که پیامبر میفرماید: هر کسی امروز به رسالت من گواهی دهد برادر و جانشین و وزیر من است.
طبری میگوید:
إنَّ هذا أخی و کذا و کذا
یعنی پیامبر فرمود : علی برادر من است
و بقیه جمله پیامبر را نقل نمی کند ،
بجای آن کلمه ( کذا و کذا ) چمله چنین و چنان فرمود.

اللهم اجعل عواقب امورنا خیراً