💠و قَالَ (علیه السلام): مَا ظَفِرَ مَنْ ظَفِرَ الْإِثْمُ بِهِ
پیروز نشد کسی که گناه بر او پیروز شد (كسى كه با توسل به گناه پيروز شود پيروز نيست )

💠 و الْغَالِبُ بِالشَّرِّ مَغْلُوبٌ
و كسى كه با ستم غلبه كند درواقع مغلوب است.

⛔️ بسيارند كسانى كه براى رسيدن به پيروزى بر دشمن از اسباب نامشروع استفاده مى كنند، ظلم و ستم روا مى دارند و مرتكب انواع گناهان مى شوند. آنها مى خواهند به هر قيمت ممكن به هدف خود برسند،
امام عليه السلام به آنها هشدار مى دهد كه اين نوع پيروزى، پيروزى نيست، بلكه درواقع درچنگال گناه مغلوب شدن است.
و همچنين كسانى كه با استفاده از شرّ، غلبه مى كنند ظاهراً غالب هستند ولی در واقع مغلوب شيطان و هواى نفس خواهند شد.

⏪چگونه پیروز، شکست خورده و غالب، مغلوب است؟!
اين سخن، هم ازنظر ظاهرى پذيرفتنى است و هم ازنظر معنوى.

◀️ الف. جنبه معنوى آن آشكار است كه اينگونه پيروزى ها و غلبه ها مايه گرفتارى هاى شديد روز قيامت است و بدترين زاد و توشه براى سفر آخرت به شمار مى آيد و در آنجا بايد پاسخگو باشد.

⭕️ خیر اگر خیر است باید خیر آخرتی باشد. حضرت در حکمت ۳۸۷ فرمود:
مَا خَيْرٌ بِخَيْرٍ بَعْدَهُ النَّارُ،
خوبى و نعمتى كه به‌دنبالش جهنم باشد خوبى نيست ،
وَ مَا شَرٌّ بِشَرٍّ بَعْدَهُ الْجَنَّةُ
و بدى و مشكلى كه بعد از آن بهشت باشد بدى نيست.
کسانی که با ظلم و شرّ پیروز میشوند، در پس این پیروزی خوار شدن و عذاب قیامتی است. و پیروزی که دنبالش جهنم باشد، پیروزی نیست.

◀️ ب. از نظرظاهرى نيز بسيار ديده ايم يا در تاريخ خوانده ايم كه اينگونه افرادى كه با ظلم و ستم و گناه پيروز مى شوند.

⭕️ سرانجام گرفتار عواقب شومى گشته و در بسيارى از موارد دشمنانشان با همان روش، آنها را دَرهم كوبيده و مغلوب ساخته اند؛ یا خداوند آنها را در همین دنیا به گرفتاری هایی مبتلا میکند.
و خلاصه اینکه مقامى را كه ناجوانمردانه به دست آورده بودند، با حملات ناجوانمردانه دشمن یا تیر غیب الهی از دست مى دهند.

⏪نتیجه ظلم هم درهمین دنیا هم در آخرت به انسان میرسد.
در خطبه ۱۲۶ وقتی به حضرت گفتند به روسا و اشراف باج بده فرمود:
أَ تَأْمُرُونِّي أَنْ أَطْلُبَ النَّصْرَ بِالْجَوْرِ فِيمَنْ وُلِّيتُ عَلَيْهِ؟
آيا به من پيشنهاد مى کنيد که براى پيروزى خود، از جور و ستم در حق کسانى که بر آنها حکومت مى کنم، استمداد جويم؟
وَ اللَّهِ لَا أَطُورُ بِهِ مَا سَمَرَ سَمِيرٌ وَ مَا أَمَّ نَجْمٌ فِي السَّمَاءِ نَجْماً،
به خدا سوگند! هرگز گِرد چنين کارى نمى گردم، مادام که شب و روز پشت سر هم مى آيند و ستارگان آسمان در پى هم طلوع و غروب دارند.
وَ لَوْ كَانَ الْمَالُ لِي لَسَوَّيْتُ بَيْنَهُمْ، فَكَيْفَ وَ إِنَّمَا الْمَالُ مَالُ اللَّهِ.
اگر اين اموال، از خودم بود، به يقين در ميان آنها به طور مساوى تقسيم مى کردم تا چه رسد به اين که اين اموال، اموال خداست و متعلق به بيت المال مسلمين است.
أَلَا وَ إِنَّ إِعْطَاءَ الْمَالِ فِي غَيْرِ حَقِّهِ تَبْذِيرٌ وَ إِسْرَافٌ
آگاه باشيد! بخشيدن مال، در غير موردش، تبذير و اسراف است،
وَ هُوَ يَرْفَعُ صَاحِبَهُ فِي الدُّنْيَا وَ يَضَعُهُ فِي الْآخِرَةِ
هر چند ممکن است اين کار در دنيا سبب سربلندى کسى که آن را انجام داده بشود، ولى در آخرت به زمينش مى زند.
وَ يُكْرِمُهُ فِي النَّاسِ وَ يُهِينُهُ عِنْدَ اللَّهِ
اين کار او را چند روزى در ميان مردم دنياپرست گرامى مى دارد، ولى در پيشگاه خدا خوارش مى کند.
وَ لَمْ يَضَعِ امْرُؤٌ مَالَهُ فِي غَيْرِ حَقِّهِ وَ لَا عِنْدَ غَيْرِ أَهْلِهِ،
و هيچ کس مال خويش را در غير مورد استحقاق و نزد غير اهلش قرار نداد،
إِلَّا حَرَمَهُ اللَّهُ شُكْرَهُمْ وَ كَانَ لِغَيْرِهِ وُدُّهُمْ
مگر اين که سرانجام خداوند او را از سپاسگزارى همانها محروم ساخت ومحبّتشان را متوجه ديگرى نمود،
فَإِنْ زَلَّتْ بِهِ النَّعْلُ يَوْماً فَاحْتَاجَ إِلَى مَعُونَتِهِمْ، فَشَرُّ خَلِيلٍ وَ أَلْأَمُ خَدِين
تا آن جا که اگر روزى پايش بلغزد و به کمک آنان نياز داشته باشد بدترين دوست و پست ترين رفيق خواهند بود!

❌ظالمان در دنیا وسیله تنبیه یکدیگرند.
امام باقر علیه السلام فرمودند:
مَا انْتَصَرَ اللّه ُ مِنْ ظالِمٍ إِلاّ بِظالِمٍ
خداوند هيچگاه از ظالم انتقام نگرفت مگر به وسيله ظالمى ديگر.
وَ ذلِكَ قَوْلُهُ عَزَّوَجَلَّ : وَكَذلِكَ نُوَلّى بَعْضَ الظّالِمينَ بَعْضا
و اين سخن خداى عزّوجلّ است كه:
« بدينسان ظالمان را به سزاى اعمالى كه مى كنند بر يكديگر مسلّط مى كنيم»

❌ظالمان شمشیر انتقام خدا ازدیگر ظالمان هستند
در حدیث داریم:
الظَّالِمُ سَيْفِي‌؛ أَنْتَقِمُ بِهِ وَ أَنْتَقِمُ مِنْهُ
ظالم‌ شمشير من‌ است‌؛ بواسطۀ او از ديگر ظالمان‌ انتقام‌ مي‌كشم‌، و سپس‌ از خود او انتقام‌ مي‌گيرم‌.
وَ الْغَالِبُ بِالشَّرِّ مَغْلُوبٌ بى مَعاصِيهِ
و كمترين حق خدا بر تو اين است كه با استفاده از نعمتهايش به سراغ معصيتش نروى.

❌رسیدن به خواسته ها از طریق ظلم، شکست آفرین است.
امیرالمومنین در یک اصل کلی در حکمت ۱۰۶ میفرماید:
لَا يَتْرُكُ النَّاسُ شَيْئاً مِنْ أَمْرِ دِينِهِمْ لِاسْتِصْلَاحِ دُنْيَاهُمْ،
مردم چيزى از امور دينشان را براى اصلاح دنيايشان ترك نمى كنند،
إِلَّا فَتَحَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ مَا هُوَ أَضَرُّ مِنْهُ
مگر اين كه خداوند زيان بارتر از آن را به روى آنها مى گشايد.
ظلم قطعا امری الهی و مورد رضایت خدا نیست. اگر انسان بخواهد دنیایش را از بیراهه و ظلم تامین کند، ضررهای عجیبی به او خواهد رسید.

❌ ظلم به خود انسان بر میگردد.
قرآن کریم نیز در مورد ظلم میفرماید:
《وَ لَا يَحِيقُ الْمَكْرُ السَّيِّئُ إِلَّا بِأَهْلِهِ؛ فاطر – ۴۳ 》
و نیرنگ زشت جز دامن اهلش را نمیگیرد.

💮امام صادق در ذیل این آیه میفرمایند: ثَلَاثٌ مَنْ کُنَّ فِیهِ، کُنَّ عَلَیْهِ الْمَکْرُ وَ النَّکْثُ وَ الْبَغْیُ
سه چیز در هر کسی باشد به ضرر اوست: مکر، پیمان‌شکنی، ستم.
وَ ذَلِکَ قَوْلُ اللَّهِ
و این‌ها به دلیل فرموده خدا است:
وَ لا یَحِیقُ الْمَکْرُ السَّیِّئُ إِلَّا بِأَهْلِهِ .
فَانْظُرْ کَیْفَ کانَ عاقِبَةُ مَکْرِهِمْ أَنَّا دَمَّرْناهُمْ وَ قَوْمَهُمْ أَجْمَعِینَ
بنگر عاقبت توطئه آن‌ها چه شد، که ما آنها و قومشان همگی را نابود کردیم .

⛔️ چاه نکن بهر کسی ؛ اول خودت، دوم کسی. قرآن کریم میفرماید:
《لَا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا ۚ لَهَا مَا كَسَبَتْ وَعَلَيْهَا مَا اكْتَسَبَتْ؛ بقره – ۲۸۶ 》
خدا هیچ کس را جز به اندازه توانایی اش تکلیف نمی کند. هر کس عمل شایسته ای انجام داده، به سود اوست، و هر کس مرتکب کار زشتی شده، به زیان اوست.

⭕️با ظلم اگر به یک درهم برسی، باید دو برابرش را هزینه کنی.
امام صادق علیه السلام در این باره فرمودند:
ما مِن عَبدٍ يَمنَعُ دِرهَما في حَقِّهِ إلاّ أنفَقَ اثنَينِ في غَيرِ حَقِّهِ
هيچ بنده اى نيست كه از خرج كردن يك درهم در راهى كه حقّ آن است دريغ ورزد مگر اينكه دو درهم به ناحق خرج كند.

❌از راه بی دینی نمیشود پیروز شد.
امیرالمومنین در مورد عاقبت فرار از جنگ به خاطر مصلحت های دنیایی در خطبه ۲۷ (خطبه جهادیه) میفرماید:
فَإِنَّ الْجِهَادَ بَابٌ مِنْ أَبْوَابِ الْجَنَّةِ فَتَحَهُ اللَّهُ لِخَاصَّةِ أَوْلِيَائِهِ
جهاد درى است از درهاى بهشت كه خداوند بر روى بندگان خاص خود گشوده است.
وَ هُوَ لِبَاسُ التَّقْوَى وَ دِرْعُ اللَّهِ الْحَصِينَةُ وَ جُنَّتُهُ الْوَثِيقَةُ.
جهاد جامه پرهيزگارى و جوشن استوار خدايى و سپر ستبر اوست.
فَمَنْ تَرَكَهُ رَغْبَةً عَنْهُ أَلْبَسَهُ اللَّهُ ثَوْبَ الذُّلِّ
هر كه آن را ناخوش دارد و از آن رخ برتابد، خداوند جامه خوارى و زبونى بر او پوشاند
کسی که جهاد نرفت به خاطر ترس و طمع به دنیا و … ضرر میکند و در همین دنیا و در آخرت خدا او را خوار میکند.

⏪حکمت ۳۲۷ و شبهه آن :

💠ما ظَفِرَ مَنْ ظَفِرَ الْإِثْمُ بِهِ
پیروز نشد کسی که گناه بر او پیروز شد (كسى كه با توسل به گناه پيروز شود پيروز نيست )
💠و الْغَالِبُ بِالشَّرِّ مَغْلُوبٌ
و كسى كه با ستم غلبه كند درواقع مغلوب است.

❌شبهه:
اگر ظلم همیشه مغلوب است و با ظلم نمیشود به پیروزی رسید، چرا ما در اطراف خودمان می بینیم که عده ای از ظالمان و مستکبران میزنند و میرکشند و پیروز هستند و هیچ مشکلی هم برای آنها پیش نمی آید؟!!

⁉️پاسخ این سوال از فرمایشات آیه الله جوادی آملی:
« إِنَّهُ لَا يُفْلِحُ الظَّالِمُونَ » یک اصل کلی است. اینطور نیست که حساب دنیا از آخرت جدا باشد. در هر پاراگراف تاریخی حق پیروز است، این طور نیست که در یک قصه یا صحنه تاریخی باطل پیروز شود یا معلوم نشود چه کسی پیروز است!!!

📕مرحوم صدر المتألهین در تفسیرش دارد که نظام عالم مانند نظام مهندسی ساختمان نیست که اگر شما یک آجر از دیوار شرقی و یکی هم از دیوار غربی آن بردارید و جابه جا کنید فرو نمی ریزد .
کل جهان مانند سلسله اعداد ریاضی است، اگر عدد ۸ را از بین ۷ و ۹ بردارید روی دستتان می ماند، کجا می خواهید بگذارید؟ نباید به این عدد دست بزنید که روی دستان می ماند.
ظلم و باطل و خلاف این طور است، نمی شود یک کاری را از جایی گرفت و جای دیگر گذاشت، باید براساس همین نظام حرکت کنیم، بنابر این در یک نگاه کلی
« إِنَّهُ لَا يُفْلِحُ الظَّالِمُونَ » یک اصل کلی است.

⏪ پیروزی واقعی در نهج البلاغه:
حضرت در حکمت ۳۲۷ فرمود،
پیروزی ‌ای که بخواهد با ظلم و شرارت به دست بیاید اصلا پیروزی نیست.
اگر از حضرت بپرسیم پیروزی چیست؟! حضرت در نهج البلاغه به این سوال جواب داده اند.

⬇️در نهج البلاغه راهکارهایی برای پیروزی بیان شده است:

◀️ ۱. استفاده از مشاور قوی:
لَا ظَهِيرَ كَالْمُشَاوَرَة
هیچ پشتیبانی مانند مشورت نیست.

◀️ ۲. استمرار در کار:
قَلِيلٌ مَدُومٌ عَلَيْهِ خَيْرٌ مِنْ كَثِيرٍ مَمْلُولٍ مِنْه‏ كار اندكى كه دوام داشته باشد بهتر است از كار بسياری كه خستگى بياورد.

◀️۳. خواب منظم:
مَا أَنْقَضَ النَّوْمَ لِعَزَائِمِ الْيَوْم‏
چه شکننده است خواب براى تصميم هايى که انسان در روز مى گيرد.

◀️۴. تخصص و توانایی:
قِيمَةُ كُلِّ امْرِئٍ مَا يُحْسِنُه‏
قیمت و ارزش هر کس به اندازه کارى است که مى تواند آن را به خوبى انجام دهد.
پیروزی در کسب تخصص است نه از نردبان دیگران بالا رفتن و به ظلم بر مسئولیت های کلان تکیه کردن.

◀️۵. دور اندیشی:
الظَّفَرُ بِالْحَزْمِ
پیروزی در گرو سنجیدن همه احتمالات و آینده نگری دقیق است.

◀️۶. نترسیدن از شکست:
إِذَا لَمْ يَكُنْ مَا تُرِيدُ فَلَا تُبَلْ مَا كُنْتَ
اگر به آنچه كه مى خواستى نرسيدى، از آنچه هستى نگران مباش.

💮 حضرت درحکمت ۱۷۵ فرمود:
إِذَا هِبْتَ أَمْراً فَقَعْ فِيهِ، فَإِنَّ شِدَّةَ تَوَقِّيهِ أَعْظَمُ مِمَّا تَخَافُ مِنه.
هنگامى كه از چيزى زياد مى ترسى خود را در آن بيفكن، چرا كه سختى پرهيز از آن از آنچه مى ترسى بيشتر است.

💮 اگر کسی از شکست بترسد،هیچگاه اقدام نمی کند، ولی اگر کسی با علم به شکست وارد میدان شد و این شجاعت و جسارت را داشت، شاید چندبار شکست بخورد ولی بالاخره پیروز و موفق میشود.

📕در مقاتل داریم که ابن زیاد در کوفه به حضرت زینب عرض کرد:
الحَمدُ للّه ِِ الَّذي فَضَحَكُم وقَتَلَكُم وأكذَبَ أحاديثَكُم !
سپاس خدايى را كه شما را رسوا كرد و نابودتان ساخت و پرده از دروغ بودن سخن شما برداشت.
فَقالَت زَينَبُ عليهاالسلام : الحَمدُ للّه ِِ الَّذي أكرَمَنا بِمُحَمَّدٍ وطَهَّرَنا تَطهيرًا
زينب عليهاالسلام فرمود: سپاس خداىی را كه ما را به بركت وجود پیامبر، گرامى داشت و پاكمان گرداند.
إنَّما يَفضَحُ اللّهُ الفاسِقَ ويُكذِبُ الفاجِرَ
خداوند، تبهكار را رسوا مى گردانَد و پرده از دروغگو برمى دارد.

⭕️ حتی اگر حجاج بن یوسف خونخوار باشد. در خطبه ۱۱۶ امیرالمومنین قدرت گیری و مرگ حجاج را پیش بینی میکند:
أَمَا وَ اللَّهِ لَيُسَلَّطَنَّ عَلَيْكُمْ غُلَامُ ثَقِيفٍ،
آگاه باشيد، به خدا سوگند پسركى از طايفه ثقيف بر شما مسلّط مى گردد
الذَّيَّالُ الْمَيَّالُ،
كه هوسباز و گردن كش و ستمگر است،
يَأْكُلُ خَضِرَتَكُمْ وَ يُذِيبُ شَحْمَتَكُمْ؛ إِيهٍ أَبَا وَذَحَةَ.
اموال و داراييها شما را مى خورد و چربى شما را آب مى كند. ابو وذحه: بس كن.
( وذحه، سوسك مخصوصى است و حجّاج را گزيد كه بدنش ورم كرد و مرد)

❌ مامون عباسی قاتل امام رضا با یک ماهی تادیب میشود.
( مَا ظَفِرَ مَنْ ظَفِرَ الْإِثْمُ بِهِ)
مامون عباسی در یکی از جنگ های خود به منطقه ی خوش آب و هوایی رسید و دستور داد در آنجا سپاه توقف کند.
برای مامون روی چشمه جایگاه بسیار زیبایی از چوب آماده کردند و وی در آنجا می ایستاد و صافی آب را تماشا می کرد. در این هنگام که او سرگرم تماشای آب بود، یک ماهی بسیار زیبا آشکار شد. مامون گفت هر کس این ماهی را بگیرد، یک شمشیر جایزه دارد.

↙️ یکی از سربازان، خود را به آب انداخت و ماهی را گرفت و بیرون آورد و همین که به تخت و جایگاه مامون رسید ،
ماهی، خود را به شدت تکان داد و از دست او جهید و در آب افتاد. با جهیدن ماهی، مقداری از آب بر صورت و گلوی مامون پاشیده شد که ناگهان لرزش بی سابقه ای تمام وجود او را فرا گرفت!
لرز به طوری شدت یافت که هر چه لباس زمستانی و لحاف بر روی او می انداختند، آرام نمی شد و پیوسته فریاد می زد: «البَرد البَرد» سرما سرما.

↙️مامون که حالش بسیار وخیم شده بود، دستور داد تا او را به جای بلندی ببرند و یک بار دیگر سپاه و سربازان خود را ببیند.
مامون از بالای بلندی رفت و آمد سربازانش را دید که همه به خود مشغول و از مامون بی خبرند،
ناگهان رو به آسمان کرد و گفت:
«یَا مَن لَا یَزَالُ مُلکُه! اِرحَم مَن یَزَالُ مُلکُه»،
ای آن که پادشاهی او زوال پذیر نیست، رحم کن بر کسی که پادشاهیش به پایان رسیده است. و بعد از آن مُرد.

↕️نتیجه :
اگر ظالمان و ستمگران در عواقب مادى و معنوى كار خود بينديشند به سراغ آن نخواهند رفت.
به تعبیر جناب حافظ:
دورِ فلکی، یکسَره بر مِنْهَجِ عدل است/
خوش باش که ظالم نَبَرد راه به منزل

💠ما ظَفِرَ مَنْ ظَفِرَ الْإِثْمُ بِهِ
پیروز نشد کسی که گناه بر او پیروز شد
💠 و الْغَالِبُ بِالشَّرِّ مَغْلُوبٌ
و كسى كه با ستم غلبه كند درواقع مغلوب است.

⏪ ایجاد صلح و صفا در توجه به این حکمت است.
مرحوم کلینی در باب الظلم کافی آورده است که:
دَخَلَ رَجُلاَنِ عَلَى أَبِي عَبْدِ اَللَّهِ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ فِي مُدَارَاةٍ بَيْنَهُمَا وَ مُعَامَلَةٍ
دو نفر خدمت امام صادق عليه السلام رسيدند تا درباره اختلافى كه درمورد معامله اى داشتند با آن حضرت صحبت كنند و دستور بخواهند.
فَلَمَّا أَنْ سَمِعَ كَلاَمَهُمَا قَالَ
هنگامى كه امام عليه السلام سخنان آن دو را شنيد به نصيحت آن دو پرداخت وفرمود:
أَمَا إِنَّهُ مَا ظَفِرَ أَحَدٌ بِخَيْرٍ مِنْ ظَفَرٍ بِالظُّلْمِ بدانيد هر كسی كه به وسيله ظلم پيروز شود به خير و خوبى نخواهد رسيد‌.
أَمَا إِنَّ اَلْمَظْلُومَ يَأْخُذُ مِنْ دِينِ اَلظَّالِمِ أَكْثَرَ مِمَّا يَأْخُذُ اَلظَّالِمُ مِنْ مَالِ اَلْمَظْلُومِ
بدانيد آنچه را مظلوم از دين ظالم مى گيرد بيش از آن است كه ظالم از مال مظلوم دريافت مى دارد.
ثُمَّ قَالَ مَنْ يَفْعَلِ اَلشَّرَّ بِالنَّاسِ، فَلاَ يُنْكِرِ اَلشَّرَّ إِذَا فُعِلَ بِهِ
سپس فرمود: كسى كه به مردم بدى كند اگر ديگران از همين روش استفاده كنند و به او بدى كنند نبايد آن را بد بشمارد.
أَمَا إِنَّهُ إِنَّمَا يَحْصُدُ اِبْنُ آدَمَ مَا يَزْرَعُ
بدانيد انسان بذرى را كه كاشته درو مى كند ،
وَ لَيْسَ يَحْصُدُ أَحَدٌ مِنَ اَلْمُرِّ حُلْواً وَ لاَ مِنَ اَلْحُلْوِ مُرّاً
و هيچكس از نهال تلخ، ثمره شيرين نمى گيرد و از نهال شيرين ميوه تلخ نمى چيند.
فَاصْطَلَحَ اَلرَّجُلاَنِ قَبْلَ أَنْ يَقُومَا
امام عليه السلام چيزى بر اين جمله ها نيفزود ولى آن دو مرد پيش از آنكه از جا برخيزند با هم صلح كردند.

⛔️ حکمت ۳۲۷، حرف تمام مکاتب و ادیان است.
در ارشاد القلوب دیلمی آمده است كه پيغمبر اكرم فرمود: چند مطلب در تورات آمده و جا دارد اینها را با آب طلا بنویسیم: أوّلُها حَجَرُ الْغَصْبِ فِى الدّارِ رَهْنٌ عَلى خَرابِها
اول اينكه ، بودن يك قطعه سنگ غصبى در خانه، ان خانه در گرو خرابى است.
وَالْغالِبُ بِالظُّلْمِ هُوَ الْمَغْلُوبُ
و آن كسی كه به وسيله ستم غلبه كند در واقع مغلوب است.
وَ ما ظَفَرَ مَنْ ظَفَرَ الاْثْمُ بِهِ
و كسى كه با گناه پيروز شود هرگز به پيروزى نرسده.

اللهم اجعل لنا حیاهً طیّبهً