ممنون از صبر و شکیبایی شما...

حکمت سیصد و بیست و ششم نهج البلاغه

بسم الله الرحمن الرحیم

شرح حکمتها
۱۴۰۴/۱/۳۰ . ۲۰شوال

💢 حکمت ۳۲۶ 💢

استاد محمد کاظمی‌نیا
حکمت سیصد و بیست و ششم
0.5 0.75 عادی 1.25 1.5 1.75 2
43:00 00:00
با کلیک روی عناوین زیر،
|

وَ قَالَ (علیه السلام): الْعُمُرُ الَّذِي أَعْذَرَ اللَّهُ فِيهِ إِلَى ابْنِ آدَمَ، سِتُّونَ سَنَة.

و فرمود (ع): مدت عمرى كه خداوند عذر فرزند آدم را در آن مى پذيرد، شصت سال است.

💠و قَالَ (علیه السلام): الْعُمُرُ الَّذِي أَعْذَرَ اللَّهُ فِيهِ إِلَى ابْنِ آدَمَ، سِتُّونَ سَنَة.
عمرى كه خدا از فرزند آدم پوزش و عذر را مى پذيرد شصت سالگی است.

⛔️این حکمت حول محور سن و سال است، برخی سن ها هستند که خداوند از انسان انتظاراتی دارد، برخی سن ها هستند که زمان تغییر اند، برخی سن ها هستند که دیگر تغییر خیلی سخت است.
ذکر این موارد در روایات اهل بیت به عنوان تذکر و توجه بیان شده است تا دوستان اهل بیت بتوانند از عمر بهترین استفاده را کنند و خود را برای رشد و ترقی معنوی آماده کنند.

⏪ تولد تا هفت سالگی:
در روایات در مورد تولد تا هفت سالگی تعابیری آمده است که نشان میدهد فرزند در این دوره باید آزمون و خطا کند، مرحله یادگیری است و سزاوار است والدین در حد متعادل و معقول به حرف او اهمیت بدهند. پیامبر صلی الله علیه واله فرمودند :
الوَلَدُ سَيّدٌ سَبعَ سِنينَ ، و خادِمٌ سَبعَ سِنينَ، و وَزيرٌ سَبعَ سِنينَ
فرزند هفت سال سرور است،
هفت سال خادم و هفت سال وزير و دستيار.

⭕️هفت سال باید او مورد اکرام و احترام و حرف شنوی قرار بگیرد ولی هفت سال دوم برای او باید یادگیری و مشارکت در امور باشد. باید آرام آرام اموری را به او محول کرد و از او کارهایی در حد سن و سالش خواست.

⏪هفت سالگی تا بلوغ:
امام صادق علیه السلام فرمود:
دَع ابنَكَ يَلعَبُ سَبعَ سِنينَ، ويُؤَدَّبُ سَبعَ سِنينَ
فرزندت را رها كن تا هفت سال بازى كند و در هفت سال دوم، او را تربيت كن.

⭕️شروع تربیت عبادی از هفت سالگی است. امام صادق علیه اسلام فرمود:
إِنَّا نَأْمُرُ صِبْيَانَنَا بِالصَّلَاةِ إِذَا كَانُوا بَنِي خَمْسِ سِنِينَ فَمُرُوا صِبْيَانَكُمْ بِالصَّلَاةِ إِذَا كَانُوا بَنِي سَبْعِ سِنِينَ
ما فرزندانمان را از 5 سالگی به نماز امر میکنیم، ولی شما فرزندانتان را از هفت سالگی به نماز امر کنید.

💮امام صادق علیه السلام فرمود :
إِنَّا نَأْمُرُ صِبْيَانَنَا بِالصِّيَامِ إِذَا كَانُوا بَنِي سَبْعِ سِنِينَ بِمَا أَطَاقُوا مِنْ صِيَامِ الْيَوْمِ
ما كودكانمان را وقتى به سن هفت سال میرسند به روزه امر میکنیم
فَإِنْ كَانَ إِلَى نِصْفِ النَّهَارِ وَ أَكْثَرَ مِنْ ذَلِكَ‌ أَوْ أَقَلَّ فَإِذَا غَلَبَهُمُ‌ الْعَطَشُ وَ الْغَرَثُ أَفْطَرُوا حَتَّى يَتَعَوَّدُوا الصَّوْمَ وَ يُطِيقُوهُ
نصف روز يا كمتر و يا بيشتر، و هر گاه تشنگى و گرسنگى بر آنان غالب شد افطار كنند، تا بدين ترتيب به روزه گرفتن عادت كنند و توان آن را پیدا کنند.
فَمُرُوا صِبْيَانَكُمْ إِذَا كَانُوا أَبْنَاءَ تِسْعِ سِنِينَ بِمَا أَطَاقُوا مِنْ صِيَامٍ فَإِذَا غَلَبَهُمُ الْعَطَشُ أَفْطَرُوا
شما نيز كودكانتان وقتی #نُه_ساله شدند به آنان دستور دهيد تا هر مقدار از روز را كه مى توانند روزه بگيرند و هرگاه تشنگى بر آنان غلبه كرد روزه شان را باز كنند .
البته روایات تا چهار سال هم هست که آنها بیشتر در مورد کلیات دین است مثل آموزش لا اله الا الله ولی عادت دادن به نماز و مشارکت در روزه باید از هفت سالگی باشد.

⏪دوران رسیدن به بلوغ:
بلوغ دورانی است که خداوند شخص را شایسته این میداند که وظایف و تکالیفی بر او واجب کند. این دوره نیز دوره ای است که انسان باید از آن استفاده درستی داشته باشد و اگر دقت کافی در آن نداشته باشد وزر و وبال این دوران به دوش او خواهد ماند.

💮 پيامبر خدا صلی الله علیه وآله وسلم فرمودند :
إنَّ الصَّبِىَّ لا يَجرِى عَلَيهِ القَلَمُ حَتّى يَبلُغَ. بر كودك چيزى از تكليف و گناه و ثواب نوشته نمى شود تا آن گاه كه بالغ شود.

💮 پیامبر گرامی ص فرمودند :
رُفِعَ القَلَمُ عَنْ ثَلاثَةٍ:
قلمِ تکلیف از دوش سه گروه برداشته شده است:
عَنِ النائِمِ حَتّی‌ یَسْتَیْقِظَ
از خوابیده تا زمانی که بیدار شود،
وَ عَنِ الَمجْنونِ
از دیوانه تا هشیار گردد.
وعن الصبیان
و از کودک تا آنگاه که به سن بلوغ برسد.

⏪ دوران جوانی:
جوانی بهترین زمان برای رشد و ترقی است.
خود سازی و اصلاح نفس باید از جوانی شروع شود و دینداری ریشه در جان انسان بدواند.

💮 پیامبر صلی الله علیه وآله فرمود:
إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى خَلَقَ مَلَكاً يَنْزِلُ فِي كُلِّ لَيْلَةٍ خداوند فرشته ای دارد که هر شب نازل میشود و افراد را در سن های مختلف مورد خطاب قرار میدهد.
يُنَادِي يَا أَبْنَاءَ الْعِشْرِينَ جِدُّوا وَ اجْتَهِدُوا
و میگوید ای بیست ساله ها برخیزید و دامن همت به کمر ببندید.

⏪بعد از چهل سالگی:
یکی از سنینی که در روایات بسیار روی او انگشت گذاشته شده و آن را دوره ی حساسی بیان کرده اند چهل سالگی است. اگر کسی میخواهد خودش را اصلاح کند و برای سعادت خودش کاری کند باید قبل از چهل سالگی این کار را کرده باشد زیرا بعد از آن سخت خواهد شد.

💮 امام باقر صلواه الله علیه فرمودند:
إِذَا أَتَتْ عَلَى الرَّجُلِ أَرْبَعُونَ سَنَةً قِيلَ لَهُ خُذْ حِذْرَکَ فَإِنَّکَ غَيْرُ مَعْذُورٍ
هنگامى كه انسان به سن چهل سالگى میرسد به او گفته مى شود كاملاً مراقب باش، زيرا بعد از اين معذور نخواهى بود. وَ لَيْسَ ابْنُ الاَْرْبَعِينَ بِأَحَقَّ بِالْحِذْرِ مِنِ ابْنِ الْعِشْرِينَ
البته همه باید از گناه دوری کنند و چهل ساله براى پرهيز از گناه سزاوارتر از بيست ساله نيست،
فَإِنَّ الَّذِي يَطْلُبُهُمَا وَاحِدٌ وَلَيْسَ بِرَاقِد
زيرا كسى كه هر دو را طلب مى كند و اعمال آنها را مى بيند و حساب میکند خواب نيست.

❌ کسی که به چهل سالگی رسید و اصلاح نشد آماده جهنم باشد.
قرآن کریم در سوره «احقاف» كه دوران زندگى انسان را از طفوليت برمى شمرد و میفرماید:
《وَوَصَّيْنَا الْإِنْسَانَ بِوَالِدَيْهِ إِحْسَانًا ۖ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ كُرْهًا وَوَضَعَتْهُ كُرْهًا》
و انسان را درباره پدر و مادرش به نیکی سفارش کردیم. مادرش او را با تحمل رنج و زحمت باردار شد و با رنج و زحمت او را زایید.
《 وَحَمْلُهُ وَفِصَالُهُ ثَلَاثُونَ شَهْرًا 》
و دوران بارداری و باز گرفتنش از شیر سی ماه است.
《 حَتَّىٰ إِذَا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَبَلَغَ أَرْبَعِينَ سَنَةً؛ احقاف – ص۵ 》
تا زمانی که به رشد و نیرومندی خود و به چهل سالگی برسد.

💮 از ابن عباس نقل شده است كه مى گويد:
مَنْ بَلَغَ أرْبَعِينَ وَلَمْ يَبْلُغْ خَيْرُهُ شَرَّهُ فَلْيَتَجَهَّزْ إلَى النّارِ
كسى كه به چهل سال برسد و نيكى او بر بدى اش غلبه نكند آماده آتش دوزخ گردد.
اگر چه این حدیث از ابن عباس است ولی او نوعا احادیثش را از پیامبر و امیرالمومنین گرفته است ولی به خاطر شرایط دوران خلفا آنها را از زبان خودش نقل می کرده ، چون نقل حدیث ممنوع شده بود.

⏪ بعد از چهل سالگی محاسبه سخت میشود:
شيخ صدوق؛ در كتاب خصال از امام صادق عليه السلام نقل مى كند:
إِنَّ الْعَبْدَ لَفِي فُسْحَةٍ مِنْ أَمْرِهِ مَا بَيْنَهُ وَبَيْنَ أَرْبَعِينَ سَنَةً
انسان قبل از چهل سال در وسعت قرار دارد و خداوند كمتر بر او سخت مى گيرد. فَإِذَا بَلَغَ أَرْبَعِينَ سَنَةً أَوْحَى اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ إِلَى مَلَكَيْهِ قَدْ عَمَّرْتُ عَبْدِي هَذَا عُمُراً ولى هنگامى كه به چهل سال رسيد خداوند متعال به دو فرشته اى كه مأمور او هستند وحى مى فرستد كه من بنده ام را عمر كافى و طولانى دادم.
فَغَلِّظَا وَشَدِّدَا وَتَحَفَّظَا وَاكْتُبَا عَلَيْهِ قَلِيلَ عَمَلِهِ وَكَثِيرَهُ وَصَغِيرَهُ وَكَبِيرَهُ
از اين به بعد بر او سخت بگيريد و شدت عمل به خرج دهيد و دقيقآ مراقب اعمال او باشيد و هر كار كم يا زياد، كوچك يا بزرگى را انجام مى دهد در نامه اعمال او بنويسيد.

⛔️ باید عصا به دست گرفت.
در برخی کتب عرفانی این حدیث آمده است:
مَن بَلَغَ أَرْبَعِينَ و لَمْ يَأْخُذِ العَصا فَقَد عَصَي
هر کسی که به چهل سالگی برسد و عصا در دست نگیرد، عصیان و گناه کرده است.
اگر چه برخی از این حدیث استحباب دست گرفتن عصا در چهل سالگی را استفاده کرده اند ولی بسیار از بزرگان مانند امام خمینی قائل اند عصا در این روایت به معنای احتیاط است.
انسان دیگر سنش بالا رفته و باید دست به عصا حرکت کند و مراقب قیامت خودش باشد.

⏪چهل ساله ها، زراعت در حال درو هستند.
پیامبر گرامی صلی الله علیه وآله فرمود:
أبناءُ اَلْأَرْبَعِينَ فَقَدْ دَنَا حَصَادُهُ
افراد چهل ساله مانند زراعتی هستند که فصل درو کردن آن ها فرارسیده است.

❌شیطان سر و صورت چهل ساله ی گناهکار را میبوسد.
پیامبر گرامی ص فرمودند :
اِذا بَلَغَ الرَّجُلُ اَرْبَعينَ سَنَةً وَ لَمْ یَتُبْ
وقتی که انسان به چهل سالگی رسید و توبه نکرد
مَسَحَ إبْلیسُ وَجْهَهُ وَ قالَ: بِأبی وَجْهٌ لا یُفْلِحُ
شیطان به صورت او دست می مالد و می گوید: پدرم به فدای صورتی باد که روی خوشبختی را نمی بیند.

⏪ بعد از شصت سالگی:
سخت ترین و تلخ ترین تعبیرات، برای کسانی وارد شده است که سن آنها از ۶۰ سال عبور کرده است و آنها هنوز برای خودشان کاری نکرده اند.

❌ در شصت سالگی حجت تمام است.
قرآن کریم خطاب به دوزخيان مى فرمايد:
《 أَوَلَمْ نُعَمِّرْكُمْ مَّا يَتَذَكَّرُ فِيهِ مَنْ تَذَكَّرَ؛ فاطر – ۳۷》
آيا به شما به مقدار كافى براى بيداری و تذكر عمر نداديم و بيم دهنده الهى به سوى شما نيامد؟

💮پیامبر صلی الله علیه وآله فرمود:
إذَا كانَ يَوْمُ الْقِيامَةِ نُودِىَ أَيْنَ أَبْناءُ السِّتِّيْنَ؟
هنگامى كه روز قيامت شود، منادى ندا كند، انسان هاى شصت ساله كجا هستند؟
وَهُوَ الْعُمْرُ الَّذِى قالَ اللّهُ فِيْهِ: أَوَ لَمْ نُعَمِّرْكُمْ ما يَتَذَكَّرُ فِيْهِ مَنْ تَذَكَّرَ
اين همان عمرى است كه خدا درباره آن فرموده: آيا ما شما را به مقدارى كه افراد متذكر شوند، عمر نداديم؟!

⏪حکمت ۳۲۶:

💠 الْعُمُرُ الَّذِي أَعْذَرَ اللَّهُ فِيهِ إِلَى ابْنِ آدَمَ، سِتُّونَ سَنَة
عمرى كه خدا از فرزند آدم پوزش و عذر را مى پذيرد شصت سالگی است.

❌ عذری وجود ندارد؛ که بخواهد پذیرفته شود.
برای جوانان و کسانی که سن پایین تری هستند انواع انگیزه ها و شهوت ها وجود دارد که آنها را به سمت بدی سوق دهد ولی برای پیران این انگیزه ها وجود ندارد لذا خداوند هیچ عذری را نمیپذیرد.

❌ شهوت جنسی،
این نوع شهوت در سن بالا وجود ندارد یا آنقدر تند نیست که شخص بخواهد آن را عذر بیاورد.

❌شهوت بطن؛
انسان در سن بالا معمولا به انواع بیماری ها و ضعف ها دچار است و نمیتواند بگوید خدایا به خاطر تمایل شدید به خوردن و آشامیدن بود که دزدیدم و اختلاس کردم و حقوق واجب مالی را ندادم.

❌شهوت شهرت؛
انسان نوعا تا وقتی بَر و رویی دارد و زیبایی های جوانی در اوست دنبال دیده شدن است و شهوت شهرت دارد ولی انسان شصت ساله که زیبایی صورتش از بین رفته، حرف زدنش با سختی همراه شده، توانایی های خارق العاده و جذاب دوره ی جوانی اش را از دست داده، حق ندارد سمت شهرت طلبی برود زیرا عذر او پذیرفته نمیشود.

❌جهل و نادانی؛
انسان کم سن و سالی که دنیا دیده نیست و تجربه زندگی ندارد میتواند عذر بتراشد که من نمیدانستم و دچار خطا شدم، ولی کسی که عمری طولانی داشته، سرد و گرم زندگی را چشیده؛ مخصوصا در امور دنیایی کاملا پخته و جا افتاده شده است هیچ عذری در مورد جهل از او پذیرفته نمیشود.

💮 لذا تعبیر حضرت، تعبیر دقیقی بود:
الْعُمُرُ الَّذِي أَعْذَرَ اللَّهُ فِيهِ إِلَى ابْنِ آدَمَ، سِتُّونَ سَنَة ؛
تا قبل از شصت سالگی بالاخره انسان یک عذرهایی می تراشد و امکان قبول شدن آنها هست. ولی بعد از شصت سالگی دیگر انسان عذری ندارد که بخواهد بهانه تراشی کند.

⏪ پیری و جوان شدن برخی رذائل:
انسان در سن پیری انگیزه برای بسیاری از گناهان ندارد و در واقع شهوات رو به ضعف گذاشته اند؛ ولی طبق روایت و تجربه پیری شروع برخی رذائل است.

📕در تاریخ دارد هارون الرشید گفت دوست دارم کسی را پیدا کنید که پیامبر رادیده و از او حدیثی شنیده باشد.
پیرمرد فرتوتی را آوردند که او را با زنبیل حمل میکردند. هارون الرشید گفت آیا پیامبر را دیده ا؟
گفت یک بار در خردسالی پیامبر را دیدم و از او حدیثی شنیدم:
یَشِیبُ ابْنُ ءَادَمَ وَ تَشُبُّ مَعَهُ خَصْلَتَانِ: الْحِرْصُ وَ طُولُ الامَلِ
فرزند آدم‌ پیر می‌شود و هر چه‌ به سوی پیری می‌رود به‌ موازات‌ آن‌، دو صفت‌ در او جوان‌ می‌گردد:
یکی حرص‌
و دیگری آرزوی دراز.
هارون‌ بسیار شادمان‌ و خوشحال‌ شد که‌ روایتی را فقط‌ با یک‌ واسطه‌ از زبان‌ رسول‌ خدا شنیده‌ است‌؛ دستور داد یک‌ کیسه زر به عنوان عطا و جایزه‌ به‌ پیر عجوز دادند و او را بیرون‌ بردند.
همین‌که خواستند او را از صحن‌ دربار به‌ بیرون‌ ببرند، پیرمرد ناله ضعیف‌ خود را بلند کرد که‌ مرا به‌ نزد هارون‌ برگردانید که‌ با او سخنی دارم‌. گفتند: نمی‌شود.
گفت‌: چاره‌ای نیست‌، باید سؤالی از هارون‌ بنمایم‌ و سپس‌ خارج‌ شوم‌!
زنبیل‌ حامل‌ پیرمرد را دوباره‌ به‌ نزد هارون‌ آوردند. هارون‌ گفت‌: چه‌ خبر است‌ ؟ پیرمرد عرض‌ کرد: سؤالی دارم‌.
هارون‌ گفت‌: بگو.
پیرمرد گفت‌: حضرت‌ سلطان‌! بفرمایید این‌ عطائی که‌ امروز به‌ من‌ عنایت‌ کردید فقط‌ عطای امسال‌ است‌ یا هر ساله‌ عنایت‌ خواهید فرمود؟
هارون‌ الرّشید صدای خنده‌اش‌ بلند شد و از روی تعجّب‌ گفت‌:
صَدَقَ رَسُولُ اللَهِ صَلَّی اللَهُ عَلَیْهِ وَءَالِهِ؛ یَشِیبُ ابْنُ ءَادَمَ وَ تَشُبُّ مَعَهُ خَصْلَتَانِ: الْحِرْصُ وَ طُولُ الامَلِ!
«راست‌ فرمود رسول‌ خدا که‌ هر چه‌ فرزند آدم‌ رو به‌ پیری و فرسودگی رود دو صفت‌ حرص‌ و آرزوی دراز در او جوان‌ می‌گردد!»

🔻 نکته1 :
پیری مومنین و غیر مومنین متفاوت است.
مرحوم کلینی در جلد ۸ کافی از امام صادق روایت نقل میکند که:
إِذَا بَلَغَ الْمُؤْمِنُ‏ أَرْبَعِينَ سَنَةً آمَنَهُ اللَّهُ مِنَ الْأَدْوَاءِ الثَّلَاثَةِ الْبَرَصِ وَ الْجُذَامِ وَ الْجُنُونِ هرگاه مؤمنى به چهل سالگى رسد خداوند او را از سه درد ايمن سازد:
پيسى، خوره، و ديوانگى.
فَإِذَا بَلَغَ الْخَمْسِينَ خَفَّفَ‏ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ حِسَابَهُ
و هرگاه پنجاه ساله شد خداوند حسابش را سبک گرداند.
فَإِذَا بَلَغَ سِتِّينَ سَنَةً رَزَقَهُ اللَّهُ الْإِنَابَةَ
و هرگاه به شصت سالگى رسيد خداوند، توبه را نصيب او گرداند.
فَإِذَا بَلَغَ السَّبْعِينَ أَحَبَّهُ أَهْلُ السَّمَاءِ
و هرگاه به هفتاد سالگى رسيد آسمانيان او را دوست بدارند).
فَإِذَا بَلَغَ الثَّمَانِينَ أَمَرَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِإِثْبَاتِ حَسَنَاتِهِ وَ إِلْقَاءِ سَيِّئَاتِهِ
و هرگاه هشتاد ساله شد خداوند فرمان دهد حسناتش را بنويسند و گناهان گذشته اش را حذف کنند).
فَإِذَا بَلَغَ التِّسْعِينَ غَفَرَ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ وَ مَا تَأَخَّرَ
و هرگاه به نود سالگى رسيد خداوند گناهان قبل و بعد او را بيامرزد و چنين برای او نويسد:
وَ كُتِبَ أَسِيرَ اللَّهِ فِي أَرْضِهِ
اسير خدا در زمين!
(گویا خود او هم میخواهد پرواز کند ولی خداوند او را به مصالح ینگه داشته است.)
طبق این حدیث وقتی انسان به دهه چهارم عمرش رسید، خداوند در هر دهه یک لطف و عنایت ویژه ای مبذول مبفرماید.

⁉️سوال:
با توجه به اینکه این روایت در ظاهر با روایات سابق تعارضی دارد؛ میتوان گفت ” سابقه ایمانی” افراد، در این تخفیف یا شدت تاثیر دارد.
مومنینی که پیر شده باشند دارای حرمت میشوند و به ازای هر دهه از عمر یک تخفیف و پاداش میگیرند و افراد گناه کاری که در همان حالت آلودگی پا به سن گذاشته باشند مورد خشم خدا قرار میگیرند.

🔻نکته ۲:
چرا انسان کند کاری کند که مجبور به عذر خواهی شود؟!!
پر واضح است که حضرت در این حکمت در صدد باز کردن راه گناه جوانان نیست.
حضرت نمی فرماید آنان که شهوت دارند و.. مجاز اند گناه کنند؛
بلکه میفرماید آنان که سنشان گذشته است هیچ عذری ندارند.

⭕️ به فرض که عذر هم داشته باشید، کاری نکنید که عذرخواهی بخواهد.
حضرت در حکمت ۳۲۹ ( سه حکمت بعد):
الِاسْتِغْنَاءُ عَنِ الْعُذْرِ، أَعَزُّ مِنَ الصِّدْقِ بِهِ
بى نياز بودن از عذرخواهى، بهتر از عذر صادقانه و مقبول است.
اگر خطايى نكنى كه نياز به عذرخواهى داشته باشى بهتر از ارتكاب خطاى توأم با عذر مقبول است

❌ گناه نکردن راحت تر است از توبه کردن.
حضرت در حکمت ۱۷۰ فرمود:
تَرْكُ الذَّنْبِ، أَهْوَنُ مِنْ طَلَبِ التَّوْبَةِ
عذرخواهی و توبه؛ سختی های خودش را دارد و اگر انسان کارش به آنجا نرسد بهتر و راحت تر است.

🔻نکته ۳:
تغییر سخت است ولی شدنی است.
اگر چه میدانیم وقتی کسی شاکله ی وجودی اش بر انحراف و گناه بسته شد و “عادت به گناه” پیدا کرد؛
آن هم در طول ۶۰ سال، برگشتن و دست برداشتن از آن مسیر برای او سخت است ولی راه بسته نیست.

⭕️به نص صریح آیات و روایات تا قبل از اینکه انسان به مرحله ی احتضار برسد و آتش جهنم را با چشم ببیند، امکان توبه ی او وجود دارد و اگر کسی توبه کند حتما پذیرفته میشود.
ولی اصلاح شدن بعد از یک عمر عادت کار بسیار سختی است.

🔻 نکته ۴:
عمر خیلی زود میگذرد و انسان به ۶۰ سال میرسد.
این حکمت برای افراد پا به سن گذاشته یک هشدار و تلنگر است که به فکر اوضاع خودشان باشند و در باقی مانده اندک عمر تلاش کنند برای خوب شدن.
ولی به همه جوانها نیز این هشدار را دارد که ” عمر خیلی زود میگذرد” و با چشم به هم زدنی به شصت سالگی میرسید. آنچنان که اگر از همه افراد مسن بپرسید خواهند گفت: جوانی هم بهاری بود و بگذشت
گذر عمر همیشه سریع بوده، امروزه سریع تر.

📕مسند احمد به نقل از پیامبر روایت نقل کرده است:
لا تَقُومُ السَّاعَةُ حَتَّى يَتَقَارَبَ الزَّمَانُ قیامت وآخر الزمان وقتی برپا میشود که زمان فشرده شود،
فَتَكُونَ السَّنَةُ كَالشَّهْرِ ،
و سال مانند ماه،
وَيَكُونَ الشَّهْرُ كَالْجُمُعَةِ ،
ماه مانند هفته،
وَ تَكُونَ الْجُمُعَةُ كَالْيَوْمِ ،
هفته مانند روز،
وَ يَكُونَ الْيَوْمُ كَالسَّاعَةِ ،
روز مانند ساعت،
وَ تَكُونَ السَّاعَةُ كَاحْتِرَاقِ السَّعَفَةِ
و ساعت مانند آتش گرفتن شاخه هاي درخت خرما می ماند.
مقصود از این حدیث بی برکت شدن عمرهاست، گذر سریع عمرهاست.
که این مطلب برای همه ی مایی که در این دوره زندگی میکنیم ملموس است.

💮زمان ظهور امام زمان، زمان با برکت شدن وقت هاست:
امام باقر علیه السلام می فرمایند:
يَكُونَ الْيَوْمُ فِي أَيَّامِهِ كَعَشَرَةٍ مِنْ أَيَّامِكُمْ
در ایام ظهور امام مهدی، یک روز مانند ده روز،
وَ الشَّهْرُ كَعَشَرَةِ أَشْهُرٍ
یک‌ماه مانند ده ماه
وَ السَّنَةُ كَعَشْرِ سِنِينَ مِنْ سِنِيكُم‏
و یک‌سال مانند ده سال می‌گذرد.
روایت هم میتواند به معنای طولانی شدن عمرها باشد، هم برکت عمرها

اللهم لا تکلنا انفسنا طرفهَ عینِ ابداً

حکمت سیصد و بیست و ششم

حکمت سیصد و بیست و ششم نهج البلاغه

بسم الله الرحمن الرحیم

شرح حکمتها
۱۴۰۴/۱/۳۰ . ۲۰شوال

💢 حکمت ۳۲۶ 💢

استاد محمد کاظمی‌نیا
حکمت سیصد و بیست و ششم
0.5 0.75 عادی 1.25 1.5 1.75 2
43:00 00:00
با کلیک روی عناوین زیر،
|

وَ قَالَ (علیه السلام): الْعُمُرُ الَّذِي أَعْذَرَ اللَّهُ فِيهِ إِلَى ابْنِ آدَمَ، سِتُّونَ سَنَة.

و فرمود (ع): مدت عمرى كه خداوند عذر فرزند آدم را در آن مى پذيرد، شصت سال است.

💠و قَالَ (علیه السلام): الْعُمُرُ الَّذِي أَعْذَرَ اللَّهُ فِيهِ إِلَى ابْنِ آدَمَ، سِتُّونَ سَنَة.
عمرى كه خدا از فرزند آدم پوزش و عذر را مى پذيرد شصت سالگی است.

⛔️این حکمت حول محور سن و سال است، برخی سن ها هستند که خداوند از انسان انتظاراتی دارد، برخی سن ها هستند که زمان تغییر اند، برخی سن ها هستند که دیگر تغییر خیلی سخت است.
ذکر این موارد در روایات اهل بیت به عنوان تذکر و توجه بیان شده است تا دوستان اهل بیت بتوانند از عمر بهترین استفاده را کنند و خود را برای رشد و ترقی معنوی آماده کنند.

⏪ تولد تا هفت سالگی:
در روایات در مورد تولد تا هفت سالگی تعابیری آمده است که نشان میدهد فرزند در این دوره باید آزمون و خطا کند، مرحله یادگیری است و سزاوار است والدین در حد متعادل و معقول به حرف او اهمیت بدهند. پیامبر صلی الله علیه واله فرمودند :
الوَلَدُ سَيّدٌ سَبعَ سِنينَ ، و خادِمٌ سَبعَ سِنينَ، و وَزيرٌ سَبعَ سِنينَ
فرزند هفت سال سرور است،
هفت سال خادم و هفت سال وزير و دستيار.

⭕️هفت سال باید او مورد اکرام و احترام و حرف شنوی قرار بگیرد ولی هفت سال دوم برای او باید یادگیری و مشارکت در امور باشد. باید آرام آرام اموری را به او محول کرد و از او کارهایی در حد سن و سالش خواست.

⏪هفت سالگی تا بلوغ:
امام صادق علیه السلام فرمود:
دَع ابنَكَ يَلعَبُ سَبعَ سِنينَ، ويُؤَدَّبُ سَبعَ سِنينَ
فرزندت را رها كن تا هفت سال بازى كند و در هفت سال دوم، او را تربيت كن.

⭕️شروع تربیت عبادی از هفت سالگی است. امام صادق علیه اسلام فرمود:
إِنَّا نَأْمُرُ صِبْيَانَنَا بِالصَّلَاةِ إِذَا كَانُوا بَنِي خَمْسِ سِنِينَ فَمُرُوا صِبْيَانَكُمْ بِالصَّلَاةِ إِذَا كَانُوا بَنِي سَبْعِ سِنِينَ
ما فرزندانمان را از 5 سالگی به نماز امر میکنیم، ولی شما فرزندانتان را از هفت سالگی به نماز امر کنید.

💮امام صادق علیه السلام فرمود :
إِنَّا نَأْمُرُ صِبْيَانَنَا بِالصِّيَامِ إِذَا كَانُوا بَنِي سَبْعِ سِنِينَ بِمَا أَطَاقُوا مِنْ صِيَامِ الْيَوْمِ
ما كودكانمان را وقتى به سن هفت سال میرسند به روزه امر میکنیم
فَإِنْ كَانَ إِلَى نِصْفِ النَّهَارِ وَ أَكْثَرَ مِنْ ذَلِكَ‌ أَوْ أَقَلَّ فَإِذَا غَلَبَهُمُ‌ الْعَطَشُ وَ الْغَرَثُ أَفْطَرُوا حَتَّى يَتَعَوَّدُوا الصَّوْمَ وَ يُطِيقُوهُ
نصف روز يا كمتر و يا بيشتر، و هر گاه تشنگى و گرسنگى بر آنان غالب شد افطار كنند، تا بدين ترتيب به روزه گرفتن عادت كنند و توان آن را پیدا کنند.
فَمُرُوا صِبْيَانَكُمْ إِذَا كَانُوا أَبْنَاءَ تِسْعِ سِنِينَ بِمَا أَطَاقُوا مِنْ صِيَامٍ فَإِذَا غَلَبَهُمُ الْعَطَشُ أَفْطَرُوا
شما نيز كودكانتان وقتی #نُه_ساله شدند به آنان دستور دهيد تا هر مقدار از روز را كه مى توانند روزه بگيرند و هرگاه تشنگى بر آنان غلبه كرد روزه شان را باز كنند .
البته روایات تا چهار سال هم هست که آنها بیشتر در مورد کلیات دین است مثل آموزش لا اله الا الله ولی عادت دادن به نماز و مشارکت در روزه باید از هفت سالگی باشد.

⏪دوران رسیدن به بلوغ:
بلوغ دورانی است که خداوند شخص را شایسته این میداند که وظایف و تکالیفی بر او واجب کند. این دوره نیز دوره ای است که انسان باید از آن استفاده درستی داشته باشد و اگر دقت کافی در آن نداشته باشد وزر و وبال این دوران به دوش او خواهد ماند.

💮 پيامبر خدا صلی الله علیه وآله وسلم فرمودند :
إنَّ الصَّبِىَّ لا يَجرِى عَلَيهِ القَلَمُ حَتّى يَبلُغَ. بر كودك چيزى از تكليف و گناه و ثواب نوشته نمى شود تا آن گاه كه بالغ شود.

💮 پیامبر گرامی ص فرمودند :
رُفِعَ القَلَمُ عَنْ ثَلاثَةٍ:
قلمِ تکلیف از دوش سه گروه برداشته شده است:
عَنِ النائِمِ حَتّی‌ یَسْتَیْقِظَ
از خوابیده تا زمانی که بیدار شود،
وَ عَنِ الَمجْنونِ
از دیوانه تا هشیار گردد.
وعن الصبیان
و از کودک تا آنگاه که به سن بلوغ برسد.

⏪ دوران جوانی:
جوانی بهترین زمان برای رشد و ترقی است.
خود سازی و اصلاح نفس باید از جوانی شروع شود و دینداری ریشه در جان انسان بدواند.

💮 پیامبر صلی الله علیه وآله فرمود:
إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى خَلَقَ مَلَكاً يَنْزِلُ فِي كُلِّ لَيْلَةٍ خداوند فرشته ای دارد که هر شب نازل میشود و افراد را در سن های مختلف مورد خطاب قرار میدهد.
يُنَادِي يَا أَبْنَاءَ الْعِشْرِينَ جِدُّوا وَ اجْتَهِدُوا
و میگوید ای بیست ساله ها برخیزید و دامن همت به کمر ببندید.

⏪بعد از چهل سالگی:
یکی از سنینی که در روایات بسیار روی او انگشت گذاشته شده و آن را دوره ی حساسی بیان کرده اند چهل سالگی است. اگر کسی میخواهد خودش را اصلاح کند و برای سعادت خودش کاری کند باید قبل از چهل سالگی این کار را کرده باشد زیرا بعد از آن سخت خواهد شد.

💮 امام باقر صلواه الله علیه فرمودند:
إِذَا أَتَتْ عَلَى الرَّجُلِ أَرْبَعُونَ سَنَةً قِيلَ لَهُ خُذْ حِذْرَکَ فَإِنَّکَ غَيْرُ مَعْذُورٍ
هنگامى كه انسان به سن چهل سالگى میرسد به او گفته مى شود كاملاً مراقب باش، زيرا بعد از اين معذور نخواهى بود. وَ لَيْسَ ابْنُ الاَْرْبَعِينَ بِأَحَقَّ بِالْحِذْرِ مِنِ ابْنِ الْعِشْرِينَ
البته همه باید از گناه دوری کنند و چهل ساله براى پرهيز از گناه سزاوارتر از بيست ساله نيست،
فَإِنَّ الَّذِي يَطْلُبُهُمَا وَاحِدٌ وَلَيْسَ بِرَاقِد
زيرا كسى كه هر دو را طلب مى كند و اعمال آنها را مى بيند و حساب میکند خواب نيست.

❌ کسی که به چهل سالگی رسید و اصلاح نشد آماده جهنم باشد.
قرآن کریم در سوره «احقاف» كه دوران زندگى انسان را از طفوليت برمى شمرد و میفرماید:
《وَوَصَّيْنَا الْإِنْسَانَ بِوَالِدَيْهِ إِحْسَانًا ۖ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ كُرْهًا وَوَضَعَتْهُ كُرْهًا》
و انسان را درباره پدر و مادرش به نیکی سفارش کردیم. مادرش او را با تحمل رنج و زحمت باردار شد و با رنج و زحمت او را زایید.
《 وَحَمْلُهُ وَفِصَالُهُ ثَلَاثُونَ شَهْرًا 》
و دوران بارداری و باز گرفتنش از شیر سی ماه است.
《 حَتَّىٰ إِذَا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَبَلَغَ أَرْبَعِينَ سَنَةً؛ احقاف – ص۵ 》
تا زمانی که به رشد و نیرومندی خود و به چهل سالگی برسد.

💮 از ابن عباس نقل شده است كه مى گويد:
مَنْ بَلَغَ أرْبَعِينَ وَلَمْ يَبْلُغْ خَيْرُهُ شَرَّهُ فَلْيَتَجَهَّزْ إلَى النّارِ
كسى كه به چهل سال برسد و نيكى او بر بدى اش غلبه نكند آماده آتش دوزخ گردد.
اگر چه این حدیث از ابن عباس است ولی او نوعا احادیثش را از پیامبر و امیرالمومنین گرفته است ولی به خاطر شرایط دوران خلفا آنها را از زبان خودش نقل می کرده ، چون نقل حدیث ممنوع شده بود.

⏪ بعد از چهل سالگی محاسبه سخت میشود:
شيخ صدوق؛ در كتاب خصال از امام صادق عليه السلام نقل مى كند:
إِنَّ الْعَبْدَ لَفِي فُسْحَةٍ مِنْ أَمْرِهِ مَا بَيْنَهُ وَبَيْنَ أَرْبَعِينَ سَنَةً
انسان قبل از چهل سال در وسعت قرار دارد و خداوند كمتر بر او سخت مى گيرد. فَإِذَا بَلَغَ أَرْبَعِينَ سَنَةً أَوْحَى اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ إِلَى مَلَكَيْهِ قَدْ عَمَّرْتُ عَبْدِي هَذَا عُمُراً ولى هنگامى كه به چهل سال رسيد خداوند متعال به دو فرشته اى كه مأمور او هستند وحى مى فرستد كه من بنده ام را عمر كافى و طولانى دادم.
فَغَلِّظَا وَشَدِّدَا وَتَحَفَّظَا وَاكْتُبَا عَلَيْهِ قَلِيلَ عَمَلِهِ وَكَثِيرَهُ وَصَغِيرَهُ وَكَبِيرَهُ
از اين به بعد بر او سخت بگيريد و شدت عمل به خرج دهيد و دقيقآ مراقب اعمال او باشيد و هر كار كم يا زياد، كوچك يا بزرگى را انجام مى دهد در نامه اعمال او بنويسيد.

⛔️ باید عصا به دست گرفت.
در برخی کتب عرفانی این حدیث آمده است:
مَن بَلَغَ أَرْبَعِينَ و لَمْ يَأْخُذِ العَصا فَقَد عَصَي
هر کسی که به چهل سالگی برسد و عصا در دست نگیرد، عصیان و گناه کرده است.
اگر چه برخی از این حدیث استحباب دست گرفتن عصا در چهل سالگی را استفاده کرده اند ولی بسیار از بزرگان مانند امام خمینی قائل اند عصا در این روایت به معنای احتیاط است.
انسان دیگر سنش بالا رفته و باید دست به عصا حرکت کند و مراقب قیامت خودش باشد.

⏪چهل ساله ها، زراعت در حال درو هستند.
پیامبر گرامی صلی الله علیه وآله فرمود:
أبناءُ اَلْأَرْبَعِينَ فَقَدْ دَنَا حَصَادُهُ
افراد چهل ساله مانند زراعتی هستند که فصل درو کردن آن ها فرارسیده است.

❌شیطان سر و صورت چهل ساله ی گناهکار را میبوسد.
پیامبر گرامی ص فرمودند :
اِذا بَلَغَ الرَّجُلُ اَرْبَعينَ سَنَةً وَ لَمْ یَتُبْ
وقتی که انسان به چهل سالگی رسید و توبه نکرد
مَسَحَ إبْلیسُ وَجْهَهُ وَ قالَ: بِأبی وَجْهٌ لا یُفْلِحُ
شیطان به صورت او دست می مالد و می گوید: پدرم به فدای صورتی باد که روی خوشبختی را نمی بیند.

⏪ بعد از شصت سالگی:
سخت ترین و تلخ ترین تعبیرات، برای کسانی وارد شده است که سن آنها از ۶۰ سال عبور کرده است و آنها هنوز برای خودشان کاری نکرده اند.

❌ در شصت سالگی حجت تمام است.
قرآن کریم خطاب به دوزخيان مى فرمايد:
《 أَوَلَمْ نُعَمِّرْكُمْ مَّا يَتَذَكَّرُ فِيهِ مَنْ تَذَكَّرَ؛ فاطر – ۳۷》
آيا به شما به مقدار كافى براى بيداری و تذكر عمر نداديم و بيم دهنده الهى به سوى شما نيامد؟

💮پیامبر صلی الله علیه وآله فرمود:
إذَا كانَ يَوْمُ الْقِيامَةِ نُودِىَ أَيْنَ أَبْناءُ السِّتِّيْنَ؟
هنگامى كه روز قيامت شود، منادى ندا كند، انسان هاى شصت ساله كجا هستند؟
وَهُوَ الْعُمْرُ الَّذِى قالَ اللّهُ فِيْهِ: أَوَ لَمْ نُعَمِّرْكُمْ ما يَتَذَكَّرُ فِيْهِ مَنْ تَذَكَّرَ
اين همان عمرى است كه خدا درباره آن فرموده: آيا ما شما را به مقدارى كه افراد متذكر شوند، عمر نداديم؟!

⏪حکمت ۳۲۶:

💠 الْعُمُرُ الَّذِي أَعْذَرَ اللَّهُ فِيهِ إِلَى ابْنِ آدَمَ، سِتُّونَ سَنَة
عمرى كه خدا از فرزند آدم پوزش و عذر را مى پذيرد شصت سالگی است.

❌ عذری وجود ندارد؛ که بخواهد پذیرفته شود.
برای جوانان و کسانی که سن پایین تری هستند انواع انگیزه ها و شهوت ها وجود دارد که آنها را به سمت بدی سوق دهد ولی برای پیران این انگیزه ها وجود ندارد لذا خداوند هیچ عذری را نمیپذیرد.

❌ شهوت جنسی،
این نوع شهوت در سن بالا وجود ندارد یا آنقدر تند نیست که شخص بخواهد آن را عذر بیاورد.

❌شهوت بطن؛
انسان در سن بالا معمولا به انواع بیماری ها و ضعف ها دچار است و نمیتواند بگوید خدایا به خاطر تمایل شدید به خوردن و آشامیدن بود که دزدیدم و اختلاس کردم و حقوق واجب مالی را ندادم.

❌شهوت شهرت؛
انسان نوعا تا وقتی بَر و رویی دارد و زیبایی های جوانی در اوست دنبال دیده شدن است و شهوت شهرت دارد ولی انسان شصت ساله که زیبایی صورتش از بین رفته، حرف زدنش با سختی همراه شده، توانایی های خارق العاده و جذاب دوره ی جوانی اش را از دست داده، حق ندارد سمت شهرت طلبی برود زیرا عذر او پذیرفته نمیشود.

❌جهل و نادانی؛
انسان کم سن و سالی که دنیا دیده نیست و تجربه زندگی ندارد میتواند عذر بتراشد که من نمیدانستم و دچار خطا شدم، ولی کسی که عمری طولانی داشته، سرد و گرم زندگی را چشیده؛ مخصوصا در امور دنیایی کاملا پخته و جا افتاده شده است هیچ عذری در مورد جهل از او پذیرفته نمیشود.

💮 لذا تعبیر حضرت، تعبیر دقیقی بود:
الْعُمُرُ الَّذِي أَعْذَرَ اللَّهُ فِيهِ إِلَى ابْنِ آدَمَ، سِتُّونَ سَنَة ؛
تا قبل از شصت سالگی بالاخره انسان یک عذرهایی می تراشد و امکان قبول شدن آنها هست. ولی بعد از شصت سالگی دیگر انسان عذری ندارد که بخواهد بهانه تراشی کند.

⏪ پیری و جوان شدن برخی رذائل:
انسان در سن پیری انگیزه برای بسیاری از گناهان ندارد و در واقع شهوات رو به ضعف گذاشته اند؛ ولی طبق روایت و تجربه پیری شروع برخی رذائل است.

📕در تاریخ دارد هارون الرشید گفت دوست دارم کسی را پیدا کنید که پیامبر رادیده و از او حدیثی شنیده باشد.
پیرمرد فرتوتی را آوردند که او را با زنبیل حمل میکردند. هارون الرشید گفت آیا پیامبر را دیده ا؟
گفت یک بار در خردسالی پیامبر را دیدم و از او حدیثی شنیدم:
یَشِیبُ ابْنُ ءَادَمَ وَ تَشُبُّ مَعَهُ خَصْلَتَانِ: الْحِرْصُ وَ طُولُ الامَلِ
فرزند آدم‌ پیر می‌شود و هر چه‌ به سوی پیری می‌رود به‌ موازات‌ آن‌، دو صفت‌ در او جوان‌ می‌گردد:
یکی حرص‌
و دیگری آرزوی دراز.
هارون‌ بسیار شادمان‌ و خوشحال‌ شد که‌ روایتی را فقط‌ با یک‌ واسطه‌ از زبان‌ رسول‌ خدا شنیده‌ است‌؛ دستور داد یک‌ کیسه زر به عنوان عطا و جایزه‌ به‌ پیر عجوز دادند و او را بیرون‌ بردند.
همین‌که خواستند او را از صحن‌ دربار به‌ بیرون‌ ببرند، پیرمرد ناله ضعیف‌ خود را بلند کرد که‌ مرا به‌ نزد هارون‌ برگردانید که‌ با او سخنی دارم‌. گفتند: نمی‌شود.
گفت‌: چاره‌ای نیست‌، باید سؤالی از هارون‌ بنمایم‌ و سپس‌ خارج‌ شوم‌!
زنبیل‌ حامل‌ پیرمرد را دوباره‌ به‌ نزد هارون‌ آوردند. هارون‌ گفت‌: چه‌ خبر است‌ ؟ پیرمرد عرض‌ کرد: سؤالی دارم‌.
هارون‌ گفت‌: بگو.
پیرمرد گفت‌: حضرت‌ سلطان‌! بفرمایید این‌ عطائی که‌ امروز به‌ من‌ عنایت‌ کردید فقط‌ عطای امسال‌ است‌ یا هر ساله‌ عنایت‌ خواهید فرمود؟
هارون‌ الرّشید صدای خنده‌اش‌ بلند شد و از روی تعجّب‌ گفت‌:
صَدَقَ رَسُولُ اللَهِ صَلَّی اللَهُ عَلَیْهِ وَءَالِهِ؛ یَشِیبُ ابْنُ ءَادَمَ وَ تَشُبُّ مَعَهُ خَصْلَتَانِ: الْحِرْصُ وَ طُولُ الامَلِ!
«راست‌ فرمود رسول‌ خدا که‌ هر چه‌ فرزند آدم‌ رو به‌ پیری و فرسودگی رود دو صفت‌ حرص‌ و آرزوی دراز در او جوان‌ می‌گردد!»

🔻 نکته1 :
پیری مومنین و غیر مومنین متفاوت است.
مرحوم کلینی در جلد ۸ کافی از امام صادق روایت نقل میکند که:
إِذَا بَلَغَ الْمُؤْمِنُ‏ أَرْبَعِينَ سَنَةً آمَنَهُ اللَّهُ مِنَ الْأَدْوَاءِ الثَّلَاثَةِ الْبَرَصِ وَ الْجُذَامِ وَ الْجُنُونِ هرگاه مؤمنى به چهل سالگى رسد خداوند او را از سه درد ايمن سازد:
پيسى، خوره، و ديوانگى.
فَإِذَا بَلَغَ الْخَمْسِينَ خَفَّفَ‏ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ حِسَابَهُ
و هرگاه پنجاه ساله شد خداوند حسابش را سبک گرداند.
فَإِذَا بَلَغَ سِتِّينَ سَنَةً رَزَقَهُ اللَّهُ الْإِنَابَةَ
و هرگاه به شصت سالگى رسيد خداوند، توبه را نصيب او گرداند.
فَإِذَا بَلَغَ السَّبْعِينَ أَحَبَّهُ أَهْلُ السَّمَاءِ
و هرگاه به هفتاد سالگى رسيد آسمانيان او را دوست بدارند).
فَإِذَا بَلَغَ الثَّمَانِينَ أَمَرَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِإِثْبَاتِ حَسَنَاتِهِ وَ إِلْقَاءِ سَيِّئَاتِهِ
و هرگاه هشتاد ساله شد خداوند فرمان دهد حسناتش را بنويسند و گناهان گذشته اش را حذف کنند).
فَإِذَا بَلَغَ التِّسْعِينَ غَفَرَ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ وَ مَا تَأَخَّرَ
و هرگاه به نود سالگى رسيد خداوند گناهان قبل و بعد او را بيامرزد و چنين برای او نويسد:
وَ كُتِبَ أَسِيرَ اللَّهِ فِي أَرْضِهِ
اسير خدا در زمين!
(گویا خود او هم میخواهد پرواز کند ولی خداوند او را به مصالح ینگه داشته است.)
طبق این حدیث وقتی انسان به دهه چهارم عمرش رسید، خداوند در هر دهه یک لطف و عنایت ویژه ای مبذول مبفرماید.

⁉️سوال:
با توجه به اینکه این روایت در ظاهر با روایات سابق تعارضی دارد؛ میتوان گفت ” سابقه ایمانی” افراد، در این تخفیف یا شدت تاثیر دارد.
مومنینی که پیر شده باشند دارای حرمت میشوند و به ازای هر دهه از عمر یک تخفیف و پاداش میگیرند و افراد گناه کاری که در همان حالت آلودگی پا به سن گذاشته باشند مورد خشم خدا قرار میگیرند.

🔻نکته ۲:
چرا انسان کند کاری کند که مجبور به عذر خواهی شود؟!!
پر واضح است که حضرت در این حکمت در صدد باز کردن راه گناه جوانان نیست.
حضرت نمی فرماید آنان که شهوت دارند و.. مجاز اند گناه کنند؛
بلکه میفرماید آنان که سنشان گذشته است هیچ عذری ندارند.

⭕️ به فرض که عذر هم داشته باشید، کاری نکنید که عذرخواهی بخواهد.
حضرت در حکمت ۳۲۹ ( سه حکمت بعد):
الِاسْتِغْنَاءُ عَنِ الْعُذْرِ، أَعَزُّ مِنَ الصِّدْقِ بِهِ
بى نياز بودن از عذرخواهى، بهتر از عذر صادقانه و مقبول است.
اگر خطايى نكنى كه نياز به عذرخواهى داشته باشى بهتر از ارتكاب خطاى توأم با عذر مقبول است

❌ گناه نکردن راحت تر است از توبه کردن.
حضرت در حکمت ۱۷۰ فرمود:
تَرْكُ الذَّنْبِ، أَهْوَنُ مِنْ طَلَبِ التَّوْبَةِ
عذرخواهی و توبه؛ سختی های خودش را دارد و اگر انسان کارش به آنجا نرسد بهتر و راحت تر است.

🔻نکته ۳:
تغییر سخت است ولی شدنی است.
اگر چه میدانیم وقتی کسی شاکله ی وجودی اش بر انحراف و گناه بسته شد و “عادت به گناه” پیدا کرد؛
آن هم در طول ۶۰ سال، برگشتن و دست برداشتن از آن مسیر برای او سخت است ولی راه بسته نیست.

⭕️به نص صریح آیات و روایات تا قبل از اینکه انسان به مرحله ی احتضار برسد و آتش جهنم را با چشم ببیند، امکان توبه ی او وجود دارد و اگر کسی توبه کند حتما پذیرفته میشود.
ولی اصلاح شدن بعد از یک عمر عادت کار بسیار سختی است.

🔻 نکته ۴:
عمر خیلی زود میگذرد و انسان به ۶۰ سال میرسد.
این حکمت برای افراد پا به سن گذاشته یک هشدار و تلنگر است که به فکر اوضاع خودشان باشند و در باقی مانده اندک عمر تلاش کنند برای خوب شدن.
ولی به همه جوانها نیز این هشدار را دارد که ” عمر خیلی زود میگذرد” و با چشم به هم زدنی به شصت سالگی میرسید. آنچنان که اگر از همه افراد مسن بپرسید خواهند گفت: جوانی هم بهاری بود و بگذشت
گذر عمر همیشه سریع بوده، امروزه سریع تر.

📕مسند احمد به نقل از پیامبر روایت نقل کرده است:
لا تَقُومُ السَّاعَةُ حَتَّى يَتَقَارَبَ الزَّمَانُ قیامت وآخر الزمان وقتی برپا میشود که زمان فشرده شود،
فَتَكُونَ السَّنَةُ كَالشَّهْرِ ،
و سال مانند ماه،
وَيَكُونَ الشَّهْرُ كَالْجُمُعَةِ ،
ماه مانند هفته،
وَ تَكُونَ الْجُمُعَةُ كَالْيَوْمِ ،
هفته مانند روز،
وَ يَكُونَ الْيَوْمُ كَالسَّاعَةِ ،
روز مانند ساعت،
وَ تَكُونَ السَّاعَةُ كَاحْتِرَاقِ السَّعَفَةِ
و ساعت مانند آتش گرفتن شاخه هاي درخت خرما می ماند.
مقصود از این حدیث بی برکت شدن عمرهاست، گذر سریع عمرهاست.
که این مطلب برای همه ی مایی که در این دوره زندگی میکنیم ملموس است.

💮زمان ظهور امام زمان، زمان با برکت شدن وقت هاست:
امام باقر علیه السلام می فرمایند:
يَكُونَ الْيَوْمُ فِي أَيَّامِهِ كَعَشَرَةٍ مِنْ أَيَّامِكُمْ
در ایام ظهور امام مهدی، یک روز مانند ده روز،
وَ الشَّهْرُ كَعَشَرَةِ أَشْهُرٍ
یک‌ماه مانند ده ماه
وَ السَّنَةُ كَعَشْرِ سِنِينَ مِنْ سِنِيكُم‏
و یک‌سال مانند ده سال می‌گذرد.
روایت هم میتواند به معنای طولانی شدن عمرها باشد، هم برکت عمرها

اللهم لا تکلنا انفسنا طرفهَ عینِ ابداً

حکمت سیصد و بیست و ششم
error: کپی برداری این محتوا شرعاً جایز نیست.