💠وَ قَالَ (عليه السلام): يَا أَيُّهَا النَّاسُ، مَتَاعُ الدُّنْيَا حُطَامٌ مُوبِئٌ
امام علی علیه‌السلام میفرمایند:
اى مردم! متاع دنيا همچون گياهان خشكيده‌ی «وبا خيز» است.
💠 فَتَجَنَّبُوا مَرْعَاهُ
بنابراين از چنين چراگاهى دورى كنيد.
💠قُلْعَتُهَا أَحْظَى مِنْ طُمَأْنِينَتِهَا
دل كندن از آن لذت بخش تر است از دل بستن و اعتماد به آن
💠 وَ بُلْغَتُهَا أَزْكَى مِنْ ثَرْوَتِهَا
و استفاده از آن به مقدار نياز بهتر است از جمع كردن و انباشتن ثروت آن
💠حُكِمَ عَلَى مُكْثِرٍ مِنْهَا بِالْفَاقَةِ
كسى كه از دنیا بسيار گردآورى كند محكوم به فقر و نيازمندى است
💠وَ أُعِينَ مَنْ غَنِيَ عَنْهَا بِالرَّاحَةِ
و کسی که از آن بى نيازى جويد به آسايش و آرامش خود كمك كرده است.
💠مَنْ رَاقَهُ زِبْرِجُهَا أَعْقَبَتْ نَاظِرَيْهِ كَمَهاً
كسى كه زر و زيورهاى دنيا در نظرش شگفت انگيز باشد دو چشمش نابینا و کور مى شود.
💠وَ مَنِ اسْتَشْعَرَ الشَّغَفَ بِهَا مَلَأَتْ ضَمِيرَهُ أَشْجَاناً
و آن كسی كه به دنيا عشق بورزد، درونش پر از انواع اندوه و غصه ها میشود.
💠لهُنَّ رَقْصٌ عَلَى سُوَيْدَاءِ قَلْبِهِ
و غم و اندوه ها در خانه دلش رقصان گشته و دلش پر جوش و خروش میشود.
💠 همٌّ يَشْغَلُهُ وَ غَمٌّ يَحْزُنُهُ
این غصه‌ها از سويى او را به خود مشغول میسازند، و از سويى ديگر مغموم و محزونش میکنند.

⏪ جلسه دوم:
💠كذَلِكَ حَتَّى يُؤْخَذَ بِكَظَمِهِ، فَيُلْقَى بِالْفَضَاءِ مُنْقَطِعاً أَبْهَرَاهُ
این وضعیت نابینایی و حزن همچنان برای انسان دنیا طلب ادامه دارد تا آنجا که مرگ راه نفسش را گرفته در گوشه اى بميرد، و رگ هاى حيات او قطع شود.

❇️«كظم»در اصل به معناى بستن سر مَشكى است كه پر از آب باشد و از روى كنايه، به گلو به خصوص در زمانى كه انسان پر از خشم شده باشد و از ابراز خشم خوددارى كند اطلاق مى شود.

«ابهراه»تثنيه «ابهر»، اشاره به دو رگى است كه خون را از تمام بدن به قلب مى رسانند و اگر قطع شوند انسان مى ميرد.

✅حس دنیا طلبی با پیری از بین نمیرود:
از لفظ “کذلک” که حضرت در ابتدای این جمله آورده کاملا معلوم است که انسان دنیا طلب، تا لحظه ی آخر عمر، تا اوج پیری و بیماری نیز دست از این حالت دنیا طلبی بر نمیدارد و تمام وجود او جمع کردن بیشتر مال وثروت است.
این خطری جدی است برای کسانی که خیال میکنند بعد از پیری، بعد از خوب شدن وضعیت مالی، بعد از سر و سامان دادن به فرزندان این روحیه‌ی دنیا طلبی در آنها کم میشود؛ هرگز اینگونه نیست و انسانی که دچار روحیه‌ی دنیا طلبی شد، این روحیه دست از سر او بر نمیدارد.

🔺پیامبر صَلَّى‌ اللَّهُ‌ عَلَیْهِ‌ وَ‌ آلِهِ‌ وَ‌ سَلَّم میفرمایند:
یَشِیْبُ ابْنُ آدَمَ وَیَشبُّ فِیْهِ خَصْلَتَانِ: ألْحِرْصُ وَطُوْلُ الْأمَلِ.
بنی ادم پیرمیشود و در او دو صفت پررنگتر میشود:
حرص و زیاده‌خواهی ،و آرزوهای طولانی و دور و دراز

⏪ دنیا طلبان با اینکه در دنیا برو بیایی داشتند ولی حقیقت کارشان اینگونه است:
💠هَيِّناً عَلَى اللَّهِ فَنَاؤُهُ وَ عَلَى الْإِخْوَانِ إِلْقَاؤُهُ
و نابود ساختن او بر خدا ، و به گور انداختن او به دست دوستان، آسان است.

❇️انسان دنیا طلب، اگر چه خیال میکند اطرافیان زیادی دارد و خیلی ها خواهان او هستند ولی اراده ی الهی بر این است که دنیا طلبان حریص به دنیا، در چشم مردم جایگاهی نداشته باشند، همانگونه که در چشم خدا نیز جایگاهی ندارند.

لذا گرفتن جان اینها بر خدا سخت نیست، مردم هم دلبستگی به او ندارند و خیلی راحت او را با اعمالش در قبر تنها میگذارند.

او می ماند و عمری ظلم و خیانت و دل مشغولی به دنیا و غفلت از خدا…‌

✅ دنیا خواهان نه در چشم خدا عزیزاند نه در چشم مردم:

🔺مرحوم خوئی:
وَ قَدْ سَقَطَ عَنْ عَيْنِ عِنَايَةِ اللهِ فَيَهُونُ عَلَيْهِ فَنَاؤُهُ
چنین فردی از دایره عنایت الهی خارج شده، پس نابودیش در پیشگاه خداوند آسان می‌نماید.
وَ عَنْ عَيْنِ الإِخْوَانِ المُؤْمِنِينَ فَيَهُونُ عَلَيْهِمْ قَذْفُهُ فِي هَذِهِ المَهْلَكَةِ
و از دیدگاه برادران مؤمن نیز سقوطش در این ورطه هلاکت، امری سبک و بی‌اهمیت می‌شود.

📖قرآن کریم در آیه ۲۵_۲۹سوره دخان در مورد صفتی از افراد فرعون که از هر فرصتی برای ازدیاد دارایی ها استفاده میکنند میفرماید:
كَمْ تَرَكُواْ مِن جَنَّـٰتࣲ وَعُيُونࣲ
چه بسيار بوستان ها و چشمه سارانى كه آنان پس از خود بر جاى گذاشتند
وَزُرُوعࣲ وَمَقَامࣲ كَرِيمࣲ
و كشتزار و جايگاه هاى نيكو و باارزش
وَنَعْمَةࣲ كَانُواْ فِيهَا فَٰكِهِينَ
و نعمت هايى كه با آسايش و خوشى از آن برخوردار بودند .
كَذَٰلِكَۖ وَأَوْرَثْنَٰهَا قَوْمًا ءَاخَرِينَ
آرى، سرانجام كارشان چنين بود و ما همه آنها را به قومى ديگر به ميراث داديم.
فَمَا بَكَتْ عَلَيْهِمُ ٱلسَّمَآءُ وَٱلْأَرْضُ وَمَا كَانُواْ مُنظَرِينَ
پس نه آسمان بر آنان گريست و نه زمين و هنگام نزول عذاب هم مهلت نيافتند.

✍️ کسانی که دل در گرو دنیا داشتند میخواستند با پول و دارایی عزیز باشند ولی حقیقت امر این است که نه عزتی دارند نه محبوبیتی.
عزیز امام(ره) و شهید سلیمانی است با آن تشییع با شکوهشان.

حضرت در این حکمت فرمودند:
💠هَيِّناً عَلَى اللَّهِ فَنَاؤُهُ
نتیجه دنیا دوستی هلاکت به عذاب الهی است.
🔺مرحوم کلینی در کافی روایتی از حضرت عیسی نقل میکند که حضرت و اطرافیان از منطقه ای میگذشتند که دیدند همه اهل این منطقه حتی حیوانات و پرندگان مرده اند و جنازه ها روی زمین است.
حضرت عیسی فرمود: این مرگ، عذاب الهی است و مرگ عادی نیست.
حضرت عیسی دعا کرد و از خدا طلب کرد یکی از اینها زنده شوند و علت عذاب را بازگو کنند.
دعای حضرت اجابت شد. حضرت از این شخصی که زنده شده بود پرسید:
وَيْحَكُمْ مَا كَانَتْ أَعْمَالُكُم
شما اهل چه کاری بودید که به عذاب دچار شدید؟
قَالَ عِبَادَةُ اَلطَّاغُوتِ وَ حُبُّ اَلدُّنْيَا مَعَ خَوْفٍ قَلِيلٍ وَ أَمَلٍ بَعِيدٍ وَ غَفْلَةٍ فِي لَهْوٍ وَ لَعِبٍ.
ما طاغوت را عبادت میکردیم و دنیا طلب بودیم، خوف و خدا ترسیمان کم بود و آرزوهایمان طولانی وبه وسیله بازی و تفریح غفلت می‌ورزیدیم.
فَقَالَ كَيْفَ كَانَ حُبُّكُمْ لِلدُّنْيَا
عیسی پرسید: حب شما نسبت به دنیا چگونه بود؟
قَالَ كَحُبِّ اَلصَّبِيِّ لِأُمِّهِ إِذَا أَقْبَلَتْ عَلَيْنَا فَرِحْنَا وَ سُرِرْنَا وَ إِذَا أَدْبَرَتْ عَنَّا بَكَيْنَا
این شخص میگوید: مثل محبت کودک به مادرش،هنگامی که دنیا به ما روی می‌آورد خوشحال میشدیم و وقتی به ما پشت میکرد غمگین میشدیم.

✍️دلبستگی به دنیا موجب عذاب الهی شده و مرگ و هلاکت چنین شخصی برای خدا بسیار آسان است
✅خانواده و دوستان به راحتی انسان را به گور میسپارند و کاری برای انسان نمیکنند:

🔺مرحوم‌کلینی در کافی از امیرالمومنین نقل میکند که:
إِنَّ اِبْنَ آدَمَ إِذَا كَانَ فِي آخِرِ يَوْمٍ مِنْ أَيَّامِ اَلدُّنْيَا وَ أَوَّلِ يَوْمٍ مِنْ أَيَّامِ اَلْآخِرَةِ مُثِّلَ لَهُ مَالُهُ وَ وَلَدُهُ وَ عَمَلُهُ
در آخرين روز از روزهای‌ دنيا و نخستين روز از روزهای‌ جهان آخرت برای‌ بنی‌ آدم، مال ، فرزندان و عملش ممثّل (نمایان) می‌‌شوند.
فَيَلْتَفِتُ إِلَی‌ مَالِهِ فَيَقُولُ وَ اَللَّهِ إِنِّي كُنْتُ عَلَيْكَ حَرِيصاً شَحِيحاً فَمَا لِي عِنْدَكَ فَيَقُولُ خُذْ مِنِّي كَفَنَكَ
پس به مال خود رو می‌‌آورد و می‌‌گويد: به خدا سوگند كه من دربارۀ تو حريص بودم و بخل می‌‌ورزيدم، اكنون تو برای‌ من چه آورده‌ای‌‌؟ مال می‌‌گويد: كفن خود را از من برگير.
قَالَ فَيَلْتَفِتُ إِلَی‌ وَلَدِهِ فَيَقُولُ وَ اَللَّهِ إِنِّي كُنْتُ لَكُمْ مُحِبّاً وَ إِنِّي كُنْتُ عَلَيْكُمْ مُحَامِياً فَمَا ذَا لِي عِنْدَكُمْ فَيَقُولُونَ نُؤَدِّيكَ إِلَی‌ حُفْرَتِكَ نُوَارِيكَ فِيهَا
آن‌گاه رو به فرزندان خود می‌‌كند و می‌‌گويد: به خدا سوگند كه من شما را دوست می‌‌داشتم و از شما حمايت می‌‌كردم، حال چه كاری‌ برای‌ من می‌‌توانيد انجام دهيد؟ می‌‌گويند: تو را به سوی‌ گورت می‌‌بريم و در آن، پنهان می‌‌سازيم.
قَالَ فَيَلْتَفِتُ إِلَی‌ عَمَلِهِ فَيَقُولُ وَ اَللَّهِ إِنِّي كُنْتُ فِيكَ لَزَاهِداً وَ إِنْ كُنْتَ عَلَيَّ لَثَقِيلاً فَمَا ذَا عِنْدَكَ فَيَقُولُ أَنَا قَرِينُكَ فِي قَبْرِكَ وَ يَوْمِ نَشْرِكَ حَتَّی‌ أُعْرَضَ أَنَا وَ أَنْتَ عَلَی‌ رَبِّكَ
سپس به سوی‌ عملش روی‌ می‌‌آورد و می‌‌گويد: به خدا سوگند كه من نسبت به تو بی‌‌رغبت بودم و تو بر من سنگين بودی‌، تو برای‌ من چه داری‌‌؟ می‌‌گويد: من در قبر و روزی‌ كه زنده شوی‌، همراه تو هستم تا وقتی‌ كه من و تو بر پروردگارت عرضه شويم.

⏪حضرت بعد از بخش اول که در مورد افراد حریص به دنیا بود، در بخش دوم در مورد مومنین و عدم دلبستگی آنان به دنیا مطالبی بیان میفرماید:

💠و إِنَّمَا يَنْظُرُ الْمُؤْمِنُ إِلَى الدُّنْيَا بِعَيْنِ الِاعْتِبَارِ
انسان مؤمن، تنها با چشم عبرت به دنيا مى نگرد.
💠و يَقْتَاتُ مِنْهَا بِبَطْنِ الِاضْطِرَارِ
از مواهب آن به مقدار ضرورت بهره مى گيرد.
💠وَ يَسْمَعُ فِيهَا بِأُذُنِ الْمَقْتِ وَ الْإِبْغَاضِ
و صدای و ندای دلرباى دنیا را با بغض و نفرت مى شنود.

✅«يقتات»از مادّه «قوت» به معنى بهره گيرى از قوت دنياست.

«مقت» به معنى غضب.

«ابغاض» به معنى خشم است.

💠و إِنَّمَا يَنْظُرُ الْمُؤْمِنُ إِلَى الدُّنْيَا بِعَيْنِ الِاعْتِبَارِ
انسان مؤمن، تنها با چشم عبرت به دنيا مى نگرد.

✅مومنان، دل بسته ی دنیا نیستند:

مؤمنان راستين چشم عبرت بين دارند و گوشى كه حقايق را مى شنود و در برابر نداى شيطان و هواى نفس، بدبين و خشمگين اند آن ها بر اساس كفاف و عفاف زندگى مى كنند و به اندازه نياز از دنيا بهره مى گيرند و خود را آلوده آنچه دنياپرستان گرفتارش هستند، نمى كنند.

❇️درست است كه آنچه امام درباره مؤمنان مى فرمايد به صورت جمله خبريه است ولى در واقع، منظور، امر كردن است يعنى شخص مؤمن بايد به ديده عبرت به دنيا بنگرد و به مقدار ضرورت از آن قناعت كند و پيام دنيا و دنياپرستان را با خشم بشنود.

✳️اهل دنیا به ظاهر دلفریب دنیا خیره میشوند، اهل آخرت به باطن دنیا:

🔺حضرت در حکمت ۴۳۲ میفرمایند:
إِنَّ أَوْلِيَاءَ اَللَّهِ هُمُ اَلَّذِينَ نَظَرُوا إِلَى بَاطِنِ اَلدُّنْيَا إِذَا نَظَرَ اَلنَّاسُ إِلَى ظَاهِرِهَا
دوستان خدا كسانى اند كه به باطن دنيا نگريستند، در حالى كه، ديگران به ظاهر آن مى نگرند.

⏪جمله بعد:
💠وَ يَقْتَاتُ مِنْهَا بِبَطْنِ الِاضْطِرَارِ
از مواهب آن به مقدار ضرورت بهره مى گيرد.

❇️انسان روحیه ی سیری ناپذیری دارد، در هر مسیری که قدم بردارد چه دنیا، چه معنویات، چه علم، چه شهوت و…

بنا نیست انسان مومن هر چیزی هوس کرد و دلش خواست داشته باشد؛

👈مومن به اندازه ی نیازهایش کسب میکند نه به اندازه تمایلات و چشم و هم چشمی و حرص و طمعش
مقایسه خود با دیگران موجب سر خوردگی احساس فقر و سرشکستگی میشود، انسان نباید در امور مادی خود را با دیگران مقایسه کند و باید به اضطرار و کفایت قانع بود نه به دنبال زیاده‌روی و مال‌اندوزی باشد.

✅ملاقات دنیا با امیرالمومنین:

إِنِّي كُنْتُ بِفَدَكَ فِي بَعْضِ حِيطَانِهَا وَ قَدْ صَارَتْ لِفَاطِمَةَ عَلَيْهَا السَّلاَمُ قَالَ فَإِذَا أَنَا بِامْرَأَةٍ قَدْ هَجَمَتْ عَلَيَّ وَ فِي يَدِي مِسْحَاةٌ وَ أَنَا أَعْمَلُ بِهَا
من در یکی از باغ های فدک بودم که متعلق به فاطمه بود. در حالی که در دست من بیلی بود که با آن مشغول کار بودم، ناگهان زنی در مقابلم ظاهر شد.
وَ كَانَتْ مِنْ أَجْمَلِ نِسَاءِ قُرَيْشٍ
در حالی که او از زیباترین زنان قریش بود.
فَقَالَتْ يَا اِبْنَ أَبِي طَالِبٍ هَلْ لَكَ أَنْ تَتَزَوَّجَ بِي فَأُغْنِيَكَ عَنْ هَذِهِ اَلْمِسْحَاةِ وَ أَدُلَّكَ عَلَی‌ خَزَائِنِ اَلْأَرْضِ فَيَكُونَ لَكَ اَلْمُلْكُ مَا بَقِيتَ وَ لِعَقِبِكَ مِنْ بَعْدِكَ
آن زن به من گفت: ای پسر ابیطالب، آیا مایلی با من ازدواج کنی، تا تو را از این ابزار کشاورزی بی نیاز کنم، و تو را مسلط کنم بر گنجینه های زمین، بطوری که برای تو حکومتی باشد تا زمانی که خودت هستی، و بعد از تو نیز برای فرزندانت باشد؟
فَقَالَ لَهَا عَلَيْهِ السَّلاَمُ مَنْ أَنْتِ حَتَّی‌ أَخْطُبَكِ مِنْ أَهْلِكِ
حضرت فرمود: تو که هستی، تا تو را از اهلت خواستگاری کنم؟
قَالَتْ أَنَا اَلدُّنْيَا
آن زن گفت: من دنیا هستم.
قَالَ قُلْتُ لَهَا فَارْجِعِي وَ اُطْلُبِي زَوْجاً غَيْرِي فَلَسْتِ مِنْ شَأْنِي وَ أَقْبَلْتُ عَلَی‌ مِسْحَاتِي حضرت فرمود: به او گفتم پس برگرد و شوهری غیر از من برای خودت طلب کن. چرا که تو در شأن من نیستی. پس بیل خود را برداشتم و مشغول به کار شدم.

💠وَ يَسْمَعُ فِيهَا بِأُذُنِ الْمَقْتِ وَ الْإِبْغَاضِ
و صدای و ندای دلرباى دنیا را با بغض و نفرت مى شنود.

❇️مومن صدای های مختلفی را ژدر دنیا میشنود:
انواع بوق های تبلیغاتی او را به سمت خود میکشانند؛
انواع تبلیغات لوکس، لاکچری و دلفریب؛
انواع رسانه هایی که خود را حق به جانب جلوه میدهند؛
انواع موسیقی های حرامی که میخواهند ذهن و دل او را اشغال کنند.

✍️مومن تا جایی که میتواند از شنیدن آنها دوری میکند ولی اگر هم جایی چاره ای جز شنیدن نبود، با بغض و نفرت و بی میلی آنها را میشنود. دل به دنیا میدهد و نمیگذارد صداهای دنیایی او را به خود جذب کنند.
🔺در خطبه ۱۶۰نهج البلاغه آمده است که روزی پیامبر خدا(ص) وارد خانه شد ،یکی از همسران پیامبر(ص) پرده‌ای بر در خانه زده بود که روی آن تصاویری بود که به دنیا تمایل داشت،پیامبر(ص) از اهل خانه خواستند تا آن را از معرض دید ایشان دور کنند.

✅به جای دل دادن به صدای دنیا، باید صدای آخرت را شنید:
📚مرحوم شیخ مفید در کتاب امالی نقل میکند:
مَرَّ سَلْمَانُ رَضِيَ اَللَّهُ عَنْهُ عَلَى اَلْحَدَّادِينَ بِالْكُوفَةِ فَرَأَى شَابّاً صَعِقَ وَ اَلنَّاسُ قَدِ اِجْتَمَعُوا حَوْلَهُ
سلمان در كوفه از بازار آهنگران گذر نمود،چشمش به جوانى افتاد كه بحال غش افتاده و مردم دور او را گرفته‌اند.
فَقَالُوا لَهُ يَا أَبَا عَبْدِ اَللَّهِ هَذَا اَلشَّابُّ قَدْ صُرِعَ فَلَوْ قَرَأْتَ فِي أُذُنِهِ
به سلمان گفتند:اى ابا عبد اللّٰه اين جوان غش كرده،چه خوب است دعائى در گوش او بخوانى.
قَالَ فَدَنَا مِنْهُ سَلْمَانُ فَلَمَّا رَآهُ اَلشَّابُّ أَفَاقَ وَ قَالَ يَا أَبَا عَبْدِ اَللَّهِ لَيْسَ بِي مَا يَقُولُ هَؤُلاَءِ اَلْقَوْمُ
سلمان به وى نزديك شد،تا چشم جوان به او افتاد بهوش آمد و گفت:ابا عبد اللّٰه!آنچه اين مردم مى‌گويند در من نيست.
وَ لَكِنِّي مَرَرْتُ بِهَؤُلاَءِ اَلْحَدَّادِينَ وَ هُمْ يَضْرِبُونَ بِالْمِرْزَبَاتِ فَذَكَرْتُ قَوْلَهُ تَعَالَى – وَ لَهُمْ مَقٰامِعُ مِنْ حَدِيدٍ فَذَهَبَ عَقْلِي خَوْفاً مِنْ عِقَابِ اَللَّهِ تَعَالَى
اما چون گذارم بر اين آهنگران افتاد و ديدم كه پتك مى‌كوبند،ياد سخن خداى متعال افتادم كه فرموده:«براى جهنمی ها پتكهائى از آهن قرار داده شده تا با آن عذاب بشوند» پس از ترس عقاب خداى متعال هوش از سرم پريد.
فَاتَّخَذَهُ سَلْمَانُ أَخاً وَ دَخَلَ قَلْبَهُ حَلاَوَةُ مَحَبَّتِهِ فِي اَللَّهِ تَعَالَى فَلَمْ يَزَلْ مَعَهُ حَتَّى مَرِضَ اَلشَّابُّ
پس سلمان او را به برادرى پذيرفت و شيرينى محبّت وى در راه خداى متعال در دلش افتاد،و هميشه با او بود تا اينكه آن جوان بيمار گشت.
فَجَاءَهُ سَلْمَانُ فَجَلَسَ عِنْدَ رَأْسِهِ وَ هُوَ يَجُودُ بِنَفْسِهِ فَقَالَ يَا مَلَكَ اَلْمَوْتِ اُرْفُقْ بِأَخِي
سلمان به بالين او آمد و كنار سرش نشست و او در حال جان دادن بود،گفت:اى فرشتۀ مرگ با برادرم به نرمى و مدارا رفتار كن
فَقَالَ يَا أَبَا عَبْدِ اَللَّهِ إِنِّي بِكُلِّ مُؤْمِنٍ رَفِيقٌ ملك الموت
گفت:اى ابا عبد اللّٰه من با هر مؤمنى بملايمت و نرمى رفتار میکنم.

⁉️با توجه به حکمت 367 تفاوت مومن و دنیا طلب در چیست؟

1⃣ دنیا طلب کسی است که: مَنْ رَاقَهُ زِبْرِجُهَا أَعْقَبَتْ نَاظِرَيْهِ كَمَهاً
دنیا چشمهایش را کور کرده

ولی مومن کسی است که: إِنَّمَا يَنْظُرُ الْمُؤْمِنُ إِلَى الدُّنْيَا بِعَيْنِ الِاعْتِبَارِ
تنها با چشم عبرت به دنيا مى نگرد.

2⃣ دنیا طلب کسی است که: وَ بُلْغَتُهَا أَزْكَى مِنْ ثَرْوَتِهَا
به اندازه نیاز بر نمیدارد، بلکه تلنبار میکند.

ولی مومن کسی است که: وَ يَقْتَاتُ مِنْهَا بِبَطْنِ الِاضْطِرَارِ
به اندازه ضرورت از دنیا بهره میگیرد.

3⃣ دنیا طلب کسی است که: اسْتَشْعَرَ الشَّغَفَ بِهَا…
عاشقانه دل به دنیا داده است

ولی مومن کسی است که: وَ يَسْمَعُ فِيهَا بِأُذُنِ الْمَقْتِ وَ الْإِبْغَاضِ
هر دقت صدای دنیا بلند میشود و او را به سمت خودش جذب میکند، او غضب میکند و روی خوش نشان نمیدهد.

⏪امام در اين بخش از كلام خود برای اینکه دنیا طلبان را نسبت به دنیا دلسرد کند، به بى اعتبارى و سرعت تغيير دنيا اشاره مى فرمايد و نشان مى دهد كه ميان توانگرى و فقر و همچنين زندگى و مرگ فاصله چندانى نیست:

💠إِنْ قِيلَ أَثْرَى، قِيلَ أَكْدَى
هرگاه گفته شود فلان كس توانگر شد، ديرى نمى پايد كه گفته مى شود بدبخت و بى نوا گشت.

❇️«اثرى»به معناى توانگر شد از ماده «ثروت» گرفته شده است.

«اكدى» به معناى بخيل و فقير و بى نوا گرديد از ماده «كُدية» (بر وزن حُجره) در اصل به معناى سختى و صلابت زمين است سپس آن را به افراد بخيل و گاه فقير اطلاق كرده اند.

❇️داستان پر تکراری که در تاریخ خوانده ایم آن است که کسی شب مى خوابد و توانگر است، صبح برمى خيزد و فقير، چراكه ثروت هاى او براثر حادثه اى بر باد رفته و ورشكست شده و به خاك سياه نشسته است.

✅هر خوشبحالی، بدبحالی دارد:

🔺حضرت در حکمت ۲۸۶ میفرماید:
مَا قَالَ النَّاسُ لِشَیْ ءٍ طُوبَى لَهُ إِلَّا وَ قَدْ خَبَأَ لَهُ الدَّهْرُ یَوْمَ سَوْءٍ
مردم به چیزی نگفتند خوش به حالش مگر آنکه روزگار بر آن روز بدی را پنهان دارد.

✍️دنیایی که در دل خوشی هایش، ناخوشی دارد. در دل شادی هایش غم و غصه دارد؛ در دل ثروت هایش، فقر و نداری دارد ؛ ارزش این را ندارد که به آن دل ببندیم و عاشقش شویم.

💠 وَ إِنْ فُرِحَ لَهُ بِالْبَقَاءِ، حُزِنَ لَهُ بِالْفَنَاءِ
و هرگاه مردم از فكر بقاى او در اين جهان شاد شوند چيزى نمى گذرد كه خبر مرگ او، آن ها را محزون مى كند.

🔺در مورد نادرشاه افشار که برای خاموش کردن یکی از شورش ها به خراسان رفته بود و همانجا هم کشته شد، گفته اند:

شـبـانــگـه بــه سـر فــکــر تــاراج داشــت / سـحـرگـه نـه تن سر ؛ نـه سر تاج داشت

بــه یــک گــردش چـــرخ نــیــلــوفــری / نـه تــاجـی بـه جــا مـانـد و نـه نــادری

💠هَذَا وَ لَمْ يَأْتِهِمْ يَوْمٌ فِيهِ يُبْلِسُونَ
اين حالِ دنياى دنیا طلبان است، و هنوز روزى كه در آن به راستى غمگين و مأيوس شوند _یعنی روز رستاخيز_ فرا نرسيده است.

✅«يُبلسون» از ماده «ابلاس» در اصل به معناى اندوه است و به معناى يأس و نااميدى نيز به كار مى رود.

❇️دنیا طلبان، برای کم و زیاد شدن اندکی از سرمایه، اینقدر جوش و خروش داشتند و غم و اندوه تمام وجود آنها را میگرفت.

وضع آنان در قیامت چگونه خواهد بود در حالی که با تمام وجود میفهمند خسارت کرده اند، ضرر کرده و هیچ توشه‌ی مناسبی برای قیامت خود به همراه نیاورده اند

گاه در نهايت سلامت و شادابى زندگى مى كند اما حوادث پيش بينى نشده ناگهان خرمن زندگى او را درو مى كند و همه را متحير مى سازد.

✅بی ثباتی های دنیا، بهترین دلیل برای دل نبستن به آن است:

🔺حضرت در خطبه ۱۱۴ میفرماید:
إِنَّ الدُّنْيَا دَارُ فَنَاءٍ وَ عَنَاءٍ وَ غِيَرٍ وَ عِبَرٍ
آگاه باشيد دنيا سراى فنا، مشقت، دگرگونى و عبرت است.
فَمِنَ الْفَنَاءِ أَنَّ الدَّهْرَ مُوتِرٌ قَوْسَهُ لَا تُخْطِئُ سِهَامُهُ وَ لَا تُؤْسَى جِرَاحُهُ، يَرْمِي الْحَيَّ بِالْمَوْتِ وَ الصَّحِيحَ بِالسَّقَمِ وَ النَّاجِيَ بِالْعَطَبِ، آكِلٌ لَا يَشْبَعُ وَ شَارِبٌ لَا يَنْقَعُ
از نشانه هاى فناى آن، اين است که اين جهان همچون تيرانداز ماهرى است که کمان را آماده ساخته هرگز تيرهايش به خطا نمى رود، و مجروحانش بهبودى نمى يابند. زندگان را هدف تيرهاى مرگ و تندرستان را هدف بيمارى، و نجات يافتگان را هدف هلاکت قرار مى دهد. دنيا خورنده اى است که هرگز از خوردن انسان ها سير نمى شود و نوشنده اى است که از نوشيدن خون بشر هيچ گاه عطش او فرو نمى نشيند.
وَ مِنَ الْعَنَاءِ أَنَّ الْمَرْءَ يَجْمَعُ مَا لَا يَأْكُلُ وَ يَبْنِي مَا لَا يَسْكُنُ، ثُمَّ يَخْرُجُ إِلَى اللَّهِ تَعَالَى لَا مَالًا حَمَلَ وَ لَا بِنَاءً نَقَلَ
و از نشانه هاى درد و رنج دنيا اين است که انسان اموالى را گردآورى مى کند که هرگز نمى تواند آن را بخورد و مصرف کند، و بناهايى مى سازد که هيچ گاه در آن ساکن نمى شود، سپس از اين جهان به سوى خدا مى رود در حالى که نه مالى با خود مى برد و نه خانه اى را همراه خويش منتقل مى سازد.
وَ مِنْ غِيَرِهَا أَنَّكَ تَرَى الْمَرْحُومَ مَغْبُوطاً وَ الْمَغْبُوطَ مَرْحُوماً، لَيْسَ ذَلِكَ إِلَّا نَعِيماً زَلَّ وَ بُؤْساً نَزَلَ
و از نشانه هاى دگرگونى آن، اين است که آن کس که روزى مورد ترحم مردم بوده است روز ديگر مورد غبطه آنها واقع مى شود، و آن کس که مورد غبطه بود مورد ترحم قرار مى گيرد، و اين نيست مگر به خاطر زوال سريع نعمت ها و نزول ناگهانى بلاها
وَ مِنْ عِبَرِهَا أَنَّ الْمَرْءَ يُشْرِفُ عَلَى أَمَلِهِ فَيَقْتَطِعُهُ حُضُورُ أَجَلِهِ فَلَا أَمَلٌ يُدْرَكُ وَ لَا مُؤَمَّلٌ يُتْرَكُ
و از نشانه هاى عبرت انگيز بودن آن، اين است که انسان در حالى که نزديک است به آرزوهايش برسد ناگهان اجلش فرا مى رسد و اميدش را قطع مى کند، نه او به آرزو رسيده و نه آنچه مورد آرزوى اوست بقايى دارد….

✳️این حکمت در دو بخش بیان شد:

1⃣آفات و آثار دنیا طلبی:
👈گرفتاری به بیماری وبای روح
👈هبوط به حیوانیت
👈کور شدن چشم دل
👈غرق شدن در دریای حزن و غم و اندوه

2⃣صفات مومنین و آزادگان از دام دنیا:
👈نگاه عبرت به دنیا،
👈استفاده به اندازه ی نیاز از دنیا،
👈گوش ندادن به صدای دنیا.

👈نکته:
ابن ابی الحدید در پایان این حکمت جملات فراوانی از روایات و تاریخ و عرفا در مذمت دل دادن به دنیا بیان میکند که مطالعه و توجه به آنان مفید و تاثیر گذار است. چند مورد از آنها را به اختصار و انتخاب ذکر میکنیم:

1⃣دنیا را دشمن بدارید تا دوست خدا :
شوید.
🔺قيلَ لِحَكِيمٍ: عَلِّمْنَا عَمَلًا وَاحِدًا إِذَا عَمِلْنَاهُ أَحَبَّنَا اللَّهُ عَلَيْه
به حکیمی گفتند: به ما عملی واحد بیاموز که اگر انجام دهیم، خدا ما را دوست بدارد.
فَقَالَ: «أَبْغِضُوا الدُّنْيَا يُحْبِبْكُمُ اللَّهُ
گفت: «دنیا را دشمن بدارید تا خدا شما را دوست بدارد.

2⃣ذات دنیا این است، با هر راحتی سختی، با هر بالایی پایینی:

🔺و رُوِيَ أَنَسٌ قَالَ: كَانَتْ نَاقَةُ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ الْعَضْبَاءُ لَا تُسْبَقُ
انس روایت کرده که گفت: شتر رسول خدا به نام «عضباء» در مسابقه شکست نمی‌خورد.
فَجَاءَ أَعْرَابِيٌّ بِنَاقَةٍ لَهُ فَسَبَقَتْهَا، فَشَقَّ ذَلِكَ عَلَى الْمُسْلِمِينَ
تا اینکه یک اعرابی با شتری آمد و بر آن پیروز شد. این اتفاق بر مسلمانان سخت گذشت.
فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «حَقٌّ عَلَى اللَّهِ أَنْ لَا يَرْفَعَ فِي الدُّنْيَا شَيْئًا إِلَّا وَضَعَهُ
پس رسول خدا فرمود: «سزاوار است که خداوند مقام چیزی را در دنیا بالا نبرد مگر اینکه آن را پایین آورد.

3⃣در مسائل معنوی با دیگران مسابقه، در مسائل مادی خیر

🔺حسن بصری:
مَنْ نَافَسَكَ فِي دِينِكَ فَنَافِسْهُ
هر کسی در دین با تو رقابت کرد، با او رقابت کن
وَمَنْ نَافَسَكَ فِي دُنْيَاكَ فَأَلْقِهَا فِي نَحْرِهِ و هر کس در دنیا با تو رقابت کرد، مدال قهرمانی دنیا را به گردنش بینداز

4⃣قشنگی های دنیا زینت دنیاست، نه تو

🔺وَقَالَ الْفُضَيْلُ: طَالَتْ فِكْرَتِي فِي هَذِهِ الْآيَةِ
فضیل عیاض گفت: در این آیه بسیار اندیشیدم.
إِنَّا جَعَلْنَا مَا عَلَى الْأَرْضِ زِينَةً لَهَا…
ما آنچه را بر زمین است زیور آن قرار دادیم..

✍️تمام زرق و برق دنیا، خانه های گران قیمت دنیا، لباس ها و مبل های دنیا، جواهرات دنیا و… زینت دنیاست.
زینت انسان چیز دیگری است که باید خود را به آن آراسته کند.

5⃣ از دنیا طلب ها یاد بگیرید:

🔺وَقَالَ حَكِيمٌ لِأَصْحَابِهِ: اَرْضَوْا بِدَنِئَّ الدُّنْيَا مَعَ سَلَامَةِ الدِّينِ
حکیمی به یارانش گفت: به بهره مندی اندک از دنیا با حفظ سلامت دین راضی باشید
كَمَا رَضِيَ أَهْلُ الدُّنْيَا بِدَنِیِّ الدِّينِ مَعَ سَلَامَةِ الدُّنْيَا
همانگونه که اهل دنیا به مقدار کمی از دین با حفظ سلامت دنیا راضی اند.

✍️برخی هستند که تمام عمر به دنیا مشغول اند مگر به اندازه یک روز عاشورایی، یا چند سالی یک بار مشهد رفتنی.
این شخص میگوید همانگونه که دنیا خواهان به حداقل از دین راضی اند و بقیه اش را به دنیا مشغول اند، شما هم از آنها یاد بگیرید؛ به دین مشغول باشید مگر یک اندکی که سرگرم دنیا و نیازها میشوید.